Nen inyanak ak, walay melag ya daralusan na atateng ko ed baryo na Galicia, diad northwestern Spain. Komapat ak ed waloran sanaagi. Panliketan mi maapit ya ulopan na pamilya mi. Diad Spain nensaman, normal ya walay anggan sakey ya anak ya onloob ed seminaryo odino diad kombento. Diad pamilya mi, talora so nanggawad satan.

Nen 13 años ko, linma ak met lad kombento diad Madrid ya kawalaan nen atsik. Saray walad kombento et anggapoy pibabali dad sakey tan sakey. Anggapoy pankakaaro—puros totontonen, panagdasal, tan is-istrikto ira. Kakkabuasan ni labat et mantitipon kami lad kapilya pian madalepdep, balet ta naynay a nabablankoy nonot ko. Insan kami mangansion na saray relihyoson kanta tan manmisa, ya amin iraya et diad salitan Latin. Ngalngali anggapoy natalosan ko tan singa arawdawi Dios ed siak. Onlalabas labat ya agaylay deen iray agew ed bilay ko. Anggano makapansabatan kami nen atsik, say ibabaga mi labat et “Hail purest Mary.” Kapalduan oras labat so inyabuloy na saray madre ya pantongtong mi kayari panangan. Talagan baleg so pidumaan na saya ed maliket a pamilya diad abung mi! Begtebegtew ak tan mabetbet ak ya onaakis.

Anggaman agkon balot aliknan maapit ak ed Dios, nansamba ak tan nagmaliw ak ya madre nen 17 años ko. Diad tua, ginawak labat no antoy iilaloan dad siak, balet ag-abayag et panduaruwaan ko no talaga kasin tinawag ak na Dios parad saya. Ibabagan lanang na saray madre ya saray manduaruwa et onlad impierno! Balet, siansia nin manduaruwa ak. Amtak ya si Jesu-Kristo et agto imbiig so sarili to; imbes, naynay ya nambangat tan tinmulong ed arum. (Mateo 4:23-25) Nen 20 años ko la, anggapo lay rason kon mansiansia nin madre. Makapakelaw ta imbagad siak na mother superior ya no naguguloan ak, mas maong nin onekal ak lan tampol. Seguro et natatakot ya naimpluensyaan koy arum. Kanian tinaynan koy kombento.

Atalosan ak na atateng ko nen sinmempet ak ed abung. Balet lapud anggapoy napantrabahoan ed baryo mi, inmalis ak  ed Germany ya panaayaman na agik a laki. Sikatoy membro na aktibon grupo ya Komunista na saray dayon Kastila. Kokkomportable ak ed saraman a totoon ilalaban day kanepegan na saray trabahador tan saray bibii. Kanian nagmaliw ak ya Komunista, tan sinmabi panaon ya akiasawa ak ed sakey a membro na grupo. Say amtak et maong so nagagawaan ko diad pangibubunog koy babasaen na saray Komunista tan diad ipipilak ed pamprotesta.

Balet, sinmabi panaon, adismaya ak met. Naisip kon aggagawaen na saray Komunista no antoy ibabaga ra. Lalo ak ya nanduaruwa nen 1971 sanen pinoolan na pigarad saray kagrupo mi so opisina na konsul na Spain diad Frankfurt. Ginawa da itan pian manprotesta ed anggapoy hustisya a pananguley na diktador diad Spain. Balet parad siak et aliwan dugay paraan ya ginawa ra pian ipanengneng so pasnok da.

Nen inyanak koy panguloan mi, imbagak ed asawak ya agak la onatendid saray miting na Komunista. Maer-ermen ak ta anggapo labat ed saray datin kaarok so binmisitad sikami. Inisip ko laingen no antoy gagala na bilay. Talaga kasin walay maong ya pansumpalan na pansagpot pian napaaligwas so gobierno?

Nen 1976, walay duaran Spanish ya Tasi ya tinmoktok ed abung mi tan inyopresi day pigaran babasaen ed Biblia, ya inawat ko. Diad tinmumbok ya imbisita da, amayamay so intepet kod sikara nipaakar ed paniirap, diskriminasyon, tan ag-inkahustisya. Abigla ak nen inusar day Biblia pian ebatan so amin ya tepet ko! Kanian inawat kon tampol so panangiyaral na Biblia.

Diad gapo, manaaral ak labat pian naarumay amtak. Balet anguman itan nen inmatendi kami nen asawak diad miting ed Kingdom Hall na Saray Tasi nen Jehova. Duara lad saman so anak mi. Maan-anos iray Tasi ya mangabet ed sikami tan tulongan kamin asikasoen iray anak mi legan na saray miting. Inmapit so liknaan kod saray Tasi.

Anggaman ontan, wala nin siansiay panduaruwak ed relihyon. Kanian nandesisyon ak ya ombisitad pamilyak ed Spain. Didismayaen ak na uncle kon pari ya manaral na Biblia. Balet talagan tinulongan ak na saray Tasi diman. Inebatan da ray tepet ko nipaakar ed Biblia, ya singa met ginawa na saray Tasi ed Germany. Nandesisyon ak ya ituloy koy panaral na Biblia kapawil kod Germany. Anggaman nandesisyon so asawak ya ontunda, intuloy ko nin siansia so panaral ko. Nen 1978, abautismoan ak bilang sakey a Tasi nen Jehova.

Lapud suston pikakabat ed katuaan na Biblia, awalaan na gagala tan direksion so bilay ko. Singa bilang, papasesegen na 1 Pedro 3:1-4 iray asawan bibii ya “manpasakop” ed kaasawaan da ya “atekepan na aralem a panagrespeto” tan bayuboan so “maulimek ya espiritu, a mabmabli ed imaton na Dios.” Say ontan iran prinsipyo so akatulong ed siak pian nagawaan koy betang ko bilang asawa tan ina.

Manga 35 taon lay apalabas manlapu la nen nagmaliw ak ya Tasi. Maliket ak ya manlilingkor ed Dios kaibay tuan espiritual a pamilyak, tan maliket ak ta ontan met so ginawa na apatira ed saray limaran anak ko.