Si Jehova * a Dios so amalsa ed amin a bengatla tan sikatoy makapanyarin-amin, kanian itetetel ed sikato na dakel a totoo so amin ya nagagawad mundo, kaiba lay amin a kaugsan. Balet, imanoen no antoy ibabaga na Biblia nipaakar ed tuan Dios:

•  “Si Jehova matunong ed saray amin a [gagawaen] to.”—Salmo 145:17.

•  “Kaptekan so saray amin a dalan [na Dios]. Sakey a Dios a napanmatalkan tan anggapo so kaugsan, sikato so matunong tan maptek.”—Deuteronomio 32:4.

• “Si Jehova et maar-aro tan mapangasi.”—Santiago 5:11.

Agmanlalapud Dios so kaugsan. Balet, kasin sasagyaten toy arum ya manggaway mauges? Andin balot. Ibabaga na Kasulatan ya “sano nasusubok so sakey, agto komon ibabagan: ‘Susuboken ak na Dios.’” Akin? Lapud “agnayarin suboken so Dios tan agto suboken so siopaman ed panamegley na mauges iran bengatla.” (Santiago 1:13) Agsusuboken na Dios so siopaman panamegley na panagyat tod satan a too ya manggaway aliwa. Agmet manlalapud sikato iray mauges a bengatla tan agto sasagyaten so arum ya manggaway mauges. Kanian siopa sirin, odino anto so tetelen no walay nagawan mauges?

Ipapaamta na Biblia so sakey a rason no akin ya maniirap iray totoo: Ag-iilaloan ya nagawa iray trahedya. Singa bilang, diad Israel nensaman, kaukolan ya say makanggaway abung et manggaway abeban padir ed plastadon atep to. Akin? Pian anggapoy siopaman ya “napelag diman.” (Deuteronomio 22:8) No walay nagawan ag-iilaloan odino aksidente, nayarin naapektoan ka odino andi, depende ed no iner so kawalaan mo no nagawa itan. Manga 2,000 taon lay apalabas, tinukoy nen Jesus so sakey a trahedya ya walay 18 a totoon inatey nen atapilan ira na tori. (Lucas 13:1-5) Ag-ira inatey lapud saray ginawa rad apalabas; nibanbana labat ya wala rad leksab na tori nen atumba itan. Nen Nobyembre 2013, walay maksil ya bagyo diad Visayas; masulok ya 6,000 so inatey tan dakel ni nababalang. Ag-akadepende so impatey na saraman ya totoo ed no siopa ira. Ontan met, nayarin lapud sakit et biglan ompatey so sakey.

Nayarin isipen na arum: ‘Agta sarag na Dios ya amperen iray makapatey ya trahedya? Agta sarag ton protektaan iray maong a totoo?’ No mibali so Dios ed saratan a nagagawa, labay ya ibaga et amta to lan walay nagawan mauges. Anggano seguradon sarag na Dios ya amtaey nagawad arapen, say nepeg tayon ikonsidera et: Kasin anggapoy limitasyon na panguusar na Dios ed pakayari to pian amtaen so ontan iran bengatla?—Isaias 42:9.

Ibabaga na Biblia ya: “Say Dios tayo wala ed saray katawenan; ginawa to so antokaman a kinaliktan to.” (Salmo 115:3) Gagawaen nen Jehova so antokaman ya iisipen ton kaukolan ya gawaen—aliwan amin ya sarag ton gawaen. Tan ontan met so gagawaen to no antoy labay ton amtaen. Singa bilang, nen kinmayat so kaugsan ed saray syudad na Sodoma tan Gomorra nensaman, oniay imbaga na Dios ed patriarkan si Abraham: “Onla ak natan, ta nengnengen ko no ginawa ra ya amin so singa say akis to a sinmabi ed siak; et no andi, naamtaan ko.” (Genesis 18:20, 21) Diad unaan, ag-inamta nen Jehova no panon kauges iraman ya syudad. Ontan met sirin, sarag nen Jehova ya ag-amtaen so amin a bengatla. (Genesis 22:12) Aglabay ya ibaga na satan ya sikatoy makapuy odino aliwan perpekto. Lapud “ayadyari so gawa to,” babalansien toy pakayari ton amtaen so nagawad arapen tan say gagala to; agton balot pipiliten iray totoo ya gawaen so sakey a bengatla. * (Deuteronomio 32:4) Anto sirin so nibaga tayo? Simpli labat: Dedesidien na Dios no kapigan tan no panon ton usaren so pakayari ton amtaen so nagawad arapen.

Say sakey nin natetel ed saray nagagawan kaugsan et saray totoo. Imanoen so impangideskribe na Biblia ed proseso ya manresulta ed mauges iran kagagawa. “Nasubok so kada sakey sano sikatoy nasagyat tan natangguyor na dilin pilalek to. Tan say pilalek, sano nanlukon la, iyanak toy kasalanan, insan say kasalanan, no agawaan la, mansumpal ed ipapatey.” (Santiago 1:14, 15) No onkiwas so sakey unong ed mauges iran pilalek odino gawaen to iray makapuy ya panlabayan, manresulta itan ed mauges. (Roma 7:21-23) Nanengneng ed saray agawad apalabas ya saray totoo et nanggaway pirmin kaugsan tan nanresulta itan ed graben paniirap. Sakey ni, sarag ya impluensyaan na mauges a totoo so arum pian magmaliw met ya mauges, kanian mantutultuloy so kaugsan.—Uliran 1:10-16.

Kaukolan kasi ya onkiwas so Dios pian amperey totoo ed panggaway mauges? Imanoen so inkagawa na too. Ibabaga na Biblia ya pinalsa so too unong ed indengan na Dios, sirin, miulibay ed Dios. Kanian, sarag na too ya ipatnag iray kualidad na Dios. (Genesis 1:26) Say too et naikdan na regalo a mandesisyon parad sarili to tan sarag toy mandesisyon ya aroen so Dios tan manmatoor diad panggawa no antoy duga ed pakanengneng na Dios. (Deuteronomio 30:19, 20) No piliten na Dios iray totoo ya gawaen so sakey a bengatla, agta singa to aalaen so regalo ed sikara ya makapandesisyon parad sarili da? Diad satan et magmaliw iran singa robot, ya say gawaen da labat et no antoy aka-programan gawaen da! Ontan met so situasyon no amin ya gawaen tayo tan nagawad sikatayo et kokontrolen na kapalaran. Talagan maliket tayo lapud papagalangan itayo na Dios diad pangiyaabuloy ton sikatayo so manpili no antoy gawaen tayo! Balet aglabay ya ibaga na satan ya saray kaugsan ya resulta na lingoy totoo tan saray makapuy ya desisyon et pairapen to ray totoo ya andi-angga.

No itepet ed sakey ya Hindu odino Budista so tepet ed apis na sayan magasin, nayarin oniay iyebat to: “Nagagawa iray mauges a bengatla ed maong a totoo lapud Karma. Aanien da ray bunga na ginawa rad inmunan bilay da.” *

No nipaakar ed bangat ya Karma, makatulong no imanoen tayoy ibabaga na Biblia nipaakar ed patey. Diad hardin na Eden, say pasen no iner ginmapo so too, oniay imbaga na Manamalsa ed inmunan toon si Adan: “Nayarian mo so mangan na labay mo ed amin a kiew na tanamanan. Ingen ta say kiew na pakaamtaan mo na maong tan mauges, agmo nepeg a panganan, ta dia ed agew a pangan mo ed satan ompatey ka.” (Genesis 2:16, 17) No agnankasalanan si Adan tan inunor toy Dios, nambilay komon ya andi-angga. Say patey et nagmaliw ya dusa lapud ag-intulok ed ganggan na Dios. Insan nen nianak iray anak, say patey et kinmayat ed “amin a totoo.” (Roma 5:12) Nibaga tayo sirin ya “say bayar parad kasalanan et ipapatey.” (Roma 6:23) Ipapaliwawa met na Biblia ya: “Say inatey la et nibulos la ed kasalanan to.” (Roma 6:7) Labay ya ibaga, agtuloytuloy a manbayar na kasalanan iray totoo kayari na ipatey da.

Minilyon natan so mangibabaga ya maniirap iray totoo lapud Karma. Parad sakey a manisia ed Karma, natural labat so paniirap to tan na arum, tan agto itan masyadon pampapagaan. Balet siansia nin satan ya ideya et agmangiiter na ilalo ya ontunda iray mauges ya nagagawa. Papanisiaan na arum ya say ilalo labat pian nainawaan et say pakalukpos ed cycle na kianak lamet panamegley na pangipatnag ed ugalin makapaliket ed arum tan pakawalaay espisyal a klase na pikakabat. Siempre, saratan ya ideya et midumaan a maong ed ibabaga na Biblia. *

Say manunan panlalapuan na kaugsan et aliwan say too. Si Satanas a Diablo, ya datin matoor ya anghel na Dios, et “agnansiansia ed katuaan” tan sikatoy lapuan na kasalanan ed mundo. (Juan 8:44) Indaulo toy impanrebelde ed hardin na Eden. (Genesis 3:1-5) Sikatoy tinawag nen Jesu-Kristo ya “sakey a mauges” tan “manuley na mundo.” (Mateo 6:13; Juan 14:30) Uunoren na maslak a totoo so panusugsog nen Satanas ya ibaliwala iray maabig a dalan nen Jehova. (1 Juan 2:15, 16) “Say interon mundo et walad pakayari na samay sakey a mauges,” so ibabaga na 1 Juan 5:19. Wala ray arum ya espiritun pinalsa ya nagmaliw ya mauges tan akila rad si Satanas. Ibabaga na Biblia ya si Satanas tan saray demonyo to et “mamapalikdo ed interon mundo” kanian “kasi lay dalin.” (Apocalipsis 12:9, 12) Kanian say nepeg a manunan tetelen ed saray nagagawan kaugsan et si Satanas a Diablo.

Malinew, aliwan say Dios so nepeg a tetelen ed saray mauges ya nagagawad saray totoo; tan agto met ira papairapen. Diad tua et insipan to ni ingen ya ekalen toy kaugsan, a singa ipapanengneng na ontumbok ya artikulo.