“Labay tayon amin ya ompawil lad normal so bilay tayo.”—Angela Merkel, sakey ya German chancellor.

 Ompan ontan met so iisipen mo legan ya tuloytuloy nin naaapektoan na COVID-19 pandemic iray totoo ed interon mundo. Balet antoy labay ya ibaga na “normal”? Anto ray labay a gawaen na totoo?

•   Ompawil lay datin panagbilay da. Saray arum et labalabay da lan nakaiba so arum pian nalakap tan napasamanoan da ra, tan labay da met lay makapanbiahe lamet. Parad sikara et nibagan “pinmawil lad normal so bilay” no makakaonla la rad “saray restawran, sine-an, [tan] arum ni ran singa ontan,” so kuan nen Dr. Anthony Fauci. a

•   Ombalibali so bilay da. Iisipen na arum ya aya la so tsansa parad “new normal,” ya mas balibali ni nen say datin kabibilay da. Iisipen da ya kaukolan lan umanen iyan mundo ya puros makapakesaw so trabaho, aliwan patas so panagbilay, tan ondarakel so walay sakit ed isip. Oniay imbaga na founder na World Economic Forum ya si Klaus Schwab, “Lapud sayan pandemic, awalaan tayoy nikaduman pankanawnawa ya isipen so nipaakar ed bilay tayo tan no antoy labay tayon pagmaliwan na mundo tayo. Agmanbayag iyan pankanawnawa kanian kaukolan tayoy onkiwas ya tampol.”

 Iisipen na arum ya dakdakel so probleman ginawa na sayan pandemic kanian mairap lan ompawil ed “normal” so panagbilay. Singa bilang, dakel so naandiay trabaho odino ayaman, wala ray nansakit, odino mas grabe ni ta wala ray inateyan na inad-aro ed bilay.

 Siempre anggapoy makapangibaga no antoy nagawad bilay tayo kayari na pandemic. (Eclesiastes 9:11) Pero makatulong so Biblia pian magmaliw tayon realistiko ed saray iilaloan tayo, tan nasarag tayo ray antokaman a nagawa. Sakey ni, walay ibabaga na Biblia ya seguradon nagawad arapen, ompan agmo iilaloan itan.

 Nensaman ni, impasakbay la na Biblia ya wala ray onkayat ya sakit odino “salot” legan na “kaunoran a parte na sistema na mundo.” (Lucas 21:11; Mateo 24:3) No ontan so pangipasen tayo ed COVID-19 pandemic, naisip tayon sakey itan ed saray dakdakel ya importantin nagawa singa say guerra, maksil iran yegyeg, tan eras ya impropesiya na Biblia.

 No panon itan ya makatulong: Nayarin ombabalibali met lay kipapasen tayo legan na pandemic, balet papasakbayan itayo na Biblia ya manbibilay tayo la ed “mapeligro tan mair-irap a panaon.” (2 Timoteo 3:1) Lapud amta tayo itan, natulongan itayon magmaliw ya realistiko ed saray iilaloan tayo legan na sarayan mair-irap a panaon.

 Niay dugan isipen tayo ya base ed Biblia: Walay nagawan baleg a pananguman ed sayay mundo tayon napnapnoy problema. Anton pananguman?

 Aliwa labat ya saray seryoson problema ya aarapen tayo natan so impasakbay na Biblia, noagta impasakbay to met ya wala ray balibalin nagawa. Ipapaliwawa to so mas maabig ya arapen ya agbalot nagawaan na gobiernoy too noagta say Dios labat. “Punasen to so amin a lua ed kamataan da, tan anggapo lay patey, anggapo met lay panermen tan panakis tan panotot.”—Apocalipsis 21:4.

 Oniay impromisa nen Jehova b a Dios: “Gagawaen kon balo so amin a bengatla.” (Apocalipsis 21:5) Solusyonan to ray problema ed sayan mundo, kaiba la ray probleman mas pinagrabe na pandemic. Nia ray pigaran iter to:

•   Perpekton laman tan isip, tan anggapo lay mansakit, tan ompatey.—Isaias 25:8; 33:24.

•   Makapenek ya trabaho, aliwan sobran makapakesaw odino makapa-stress.—Isaias 65:22, 23.

•   Mainawan bilay parad amin, anggapo lay manirap tan naerasan.—Salmo 72:12, 13; 145:16.

•   Maka-recover iray a-trauma lapud mauges iran agawa, tan walay ilalon nabilay lamet iray inatey lan inarod bilay.—Isaias 65:17; Gawa 24:15.

 No panon itan ya makatulong: Ibabaga na Biblia: “Walaan itayo na sayan ilalo bilang angkla na bilay tayo.” (Hebreo 6:19, paimanod leksab) Lapud saratan ya balibalin ilalo, mas ombibiskeg so liknaan tayo. Makatulong itan pian nasarag tayo ray mairap a situasyon natan, nabawasay panaburido tayo, tan mansiansia tayon kalmado tan maliket.

 Balet, talaga kasin napantiwalaan mo iray promisa na Biblia? Nengnengen so artikulon “Say Biblia—Napantiwalaan ya Pakaromogan na Katuaan.”

•   Pablien so bilay

   Teksto: “Say karunongan et pansiasiansiaen ton mabilay iramay walaan na satan.”—Eclesiastes 7:12.

   No antoy gawaen mo: Dapat duga iray desisyon mo pian naiwasan moy mansakit. Amtaen so situasyon diad lugar yo. Amtaen iray safety protocol, no panon karakel lay naalisan na sakit ed lugar yo, tan no panon lan karakel so fully vaccinated.

•   Lanang ya manalwar

   Teksto: “Samay marunong et maalwar tan aarawian toy kaugsan, balet samay makulangkulang et palpalaran tan sobray kompiyansa to.”—Proverbio 14:16.

   No antoy gawaen mo: Gawam no antoy kaukolan pian naprotektaay laman mo. Manisia iray eksperto ya mabayag nin naekal so coronavirus.

•   Usaren iray napantiwalaan ya impormasyon

   Teksto: “Say toon anggapoy amta to et manisia ed kada salita, balet samay makabat et dadalepdepen toy kada gawaen to.”—Proverbio 14:15.

   No antoy gawaen mo: Pilim ya maong so impormasyon ya panisian mo. Importante iya ta ompan mansakit ka laingen no aliway advice ya unoren mo.

•   Mansiansian positibo

   Teksto: “Agmo ibabaga, ‘Akin et mas maabig iray agew nensaman nen say natan?’ ta aliwa kan marunong no itepet mo ’ya.”—Eclesiastes 7:10.

   No antoy gawaen mo: Dapat determinado kan mansiansian maliket antokaman so situasyon mo. Iwasan moy panisip ya mas maong ni bilay nen anggapo ni pandemic, tan agmo met la iisipen iray bengatlan agmo agawaan lapud saray restriksion.

•   Respetoen so arum

   Teksto: “Igalang yoy amin a klase na totoo.”—1 Pedro 2:17.

   No antoy gawaen mo: Nandurumay reaksion na totoo ed pandemic tan ed saray resulta na satan. Respetom ira, balet agmo la uumanen so dugan desisyon ya ginawam. Magmaliw kan makonsidera ed saramay agni abakunaan, saray maedad la, tan saramay walay seryoson sakit da.

•   Mananos ka

   Teksto: “Say aro et maanos tan maomaong.”—1 Corinto 13:4.

   No antoy gawaen mo: Talosan mo iray totoon natatakot ni anggad natan ya ituloy iray datin apasalan dan gawaen nen anggapo ni pandemic. No wala ray planom ya gawaen lapud balibali lay kipapasen tan abawasan lay restriksion, manalwar ka nin siansia.

 Naliligliwa iray Tasi nen Jehova lapud balibalin arapen ya impromisa na Biblia, tan ontutulong itan ed sikara pian agmanpokus ed mauges ya epekto na pandemic. Papasesegen day sakey tan sakey diad panguunor da ed samay ganggan na Biblia ya regular a mantitipon parad panagdayew. (Hebreo 10:24, 25) Imbitado so amin ed saray pantitipon na Saray Tasi nen Jehova ya nagagawa panamegley na videoconference legan na pandemic.

 Wala ray mangibabaga ya makakatulong na baleg so iyatendi ed aral na Saray Tasi nen Jehova pian mandayew legan na sarayan mairap a panaon. Singa bilang, inawat na sakey ya asawan bii ya walay COVID-19 to so imbitasyon ya onatendi ed pantitipon na Saray Tasi nen Jehova panamegley na videoconference. Akatulong irayan pantitipon ed sikato anggano wala ni ray liliknaen to lapud samay virus. Imbaga to: “Aliknak ya parte ak met na sayan pamilya. No manbabasa ak na Biblia, mareen so nonot ko tan kalmado ak, tan mas makakapampokus ak ed ilalok diad arapen imbes ya diad saray problemak. Salamat ta tinulongan yo ak ya nawalaay relasyon ed Dios, ta abayag ko la yan labay ya gawaen.”