Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Satanas—Mito of Realidad Maligno?

Satanas—Mito of Realidad Maligno?

Satanas—Mito of Realidad Maligno?

PA HOPI tempo caba origen di maldad ta topico di bastante interes. A Dictionary of the Bible di James Hastings, ta declara: “For di momento cu hende a haya conciencia el a haya su mes confronta cu forsanan cu e no por a controla y cu a eherce un influencia dañino of destructivo.” E mesun obra di referencia ta bisa tambe: “Riba impulso e prome hendenan a busca e causa. Y pa nan, e forsanan y otro manifestacionnan di naturalesa a bini di un persona.”

Segun historiadonan, e creencia den diosnan demoniaco y mal spirito a haya su origen den e historia antiguo di Mesopotamia. E Babilonionan di antiguedad tawata kere cu ta Nergal, un dios violento conoci como “esun cu ta kima”, tawata manda den e mundo di e defuntonan, of e “tera for di cua no tin binimento bek.” Tambe nan tawatin miedo di demoño. Nan a trata di calma esakinan cu ritonan magico. Den mitologia di Egipto, Sed tawata e dios di maldad. Nan a pint’e como “un bestia straño cu pik fini y crom, horea vierkant y para, y un rabo stijf cu forma di forki.”—Larousse Encyclopedia of Mythology.

Aunke e Griegonan y e Romanonan tawatin tanto dios benigno como maligno, nan no tawatin un dios maligno cu a predomina. Nan filosofonan a siña cu tin dos principio contrario na otro. Pa Empedocles, esakinan tawata Amor y Discordia. Pa Plato, mundo tawatin dos “Alma;” uno cu ta haci bon y otro cu ta haci malo. Manera Georges Minois ta declara den su buki Le Diable (Diabel), “e religion pagano clasico [Griego-Romano] no tawata conoce un Diabel.”

Na Iran, e religion zoroastrianismo a siña cu e ser supremo Ahura Mazda, of Ormazd, a crea Angra Mainyu, of Ahriman, kende a scohe pa haci malo y asina a bira e Spirito Destructivo, of Destruktor.

Hudaismo tawata presenta Satanas simplemente como e Adversario di Dios, como esun cu a ocasiona pica. Pero despues di hopi siglo, esei a bin bruha cu ideanan pagano. Encyclopaedia Judaica ta declara: “Den e ultimo siglonan prome cu Era Comun . . . un cambio grandi a tuma luga. Den e periodo aki e religion [Hudiu] . . . a adopta hopi caracteristica di un sistema dualistico den cua e forsanan poderoso di maldad y engaño a lanta contra Dios y contra e forsanan di bon y berdad tanto den shelo como riba tera. Aparentemente esaki tawata bou di e influencia di religion di Persia.” The Concise Jewish Encyclopedia ta declara: “Proteccion contra d[emoño] a bira posibel door di warda e mandamentonan y door di uza amulet.”

Teologia Cristian Apostata

Mescos cu hudaismo a adopta e conceptonan no biblico relaciona cu Satanas y su demoñonan, cristiannan apostata a desaroya un cantidad di idea no biblico. The Anchor Bible Dictionary ta declara: “Un di e ideanan teologico mas extremo di antiguedad ta cu Dios a rescata su pueblo door di paga Satanas pa laga nan bai.” Ta Ireneo (siglo 2 di nos era) a bini cu e idea aki. Origenes (siglo 3 di nos era) a sigui desaroy’e. El a bisa cu “diabel a bira e doño legal di hende” y cu “e morto di Cristo . . . tawata un prijs di rescate paga na diabel.”—History of Dogma di Adolf Harnack.

Segun The Catholic Encyclopedia, “pa rond di mil aña [e idea di cu a paga un rescate na Diabel] a hunga un papel importante den historia di teologia”, y el a keda forma parti di creencia di iglesia. Otro Tatanan di Iglesia, incluso Agustin (siglo 4 y 5 di nos era), a adopta e idea cu e rescate a ser paga na Satanas. Finalmente, pa siglo 12 di nos era, teologonan catolico Anselm y Abelard a yega na e conclusion cu Cristo a ofrece su sacrificio na Dios, y no na Satanas.

Supersticion den Edad Medio

Aunke mayoria di e consilionan di Iglesia Catolico a keda bastante keto riba e topico di Satanas, na aña 1215, e di Cuater Consilio Lateranense a presenta loke New Catholic Encyclopedia a yama un “declaracion solem di fe.” Decreto 1 ta declara: “Dios a crea diabel y e otro demoñonan bon di naturalesa, pero ta riba nan mes nan a bira malbado.” E ta agrega cu constantemente nan ta purba tenta humanidad. E ultimo pensamento aki a obsesiona hopi hende durante Edad Medio. Satanas tawata tras di tur loke a parce straño, manera enfermedad inexplicabel, morto repentino of un mal cosecha. Na aña 1233, Papa Gregorio IX a emiti varios decreto papal contra esnan cu no tawata di acuerdo cu doctrina di iglesia. Den nan tawatin uno contra e luciferianonan, supuesto adoradonan di Diabel.

Poco despues e creencia cu hende por ta posei pa Diabel of su demoñonan a lanta miedo serca hopi hende—un temor histerico di bruheria. For di siglo 13 te 17, miedo di hacido di bruha a plama rond Europa y alcansa Norte America cu e colonisadonan Europeo. Asta e reformadonan protestant Martin Luther y Johannes Calvijn a duna nan aprobacion pa persigui hacidonan di bruha. Na Europa tanto e Inkisicion como cortenan tawata cuminsa casonan contra hacidonan di bruha basa riba un simpel rumor of denuncia malicioso. Tawata normal pa nan tortura e personanan aki pa obliga nan admiti nan “culpabilidad.”

Esnan haya culpabel por a ricibi sentencia di morto door di candela. Na Inglatera y Escocia, tawata horca nan. Pa loke ta e cantidad di victimanan, The World Book Encyclopedia ta declara: “For di 1484 pa 1782, segun algun historiado, e iglesia cristian a mata rond di 300.000 hende mohe pa bruheria.” Si ta Satanas tawata tras di e tragedia aki di Edad Medio, ken tawata su instrumentonan—e victimanan of e fanaticonan religioso cu a persigui nan?

Awe Algun Ta Kere, Otronan No

Siglo 18 a mira con pensamento racional, conoci como Iluminacion, a florece. Encyclopædia Britannica ta bisa: “E filosofia y teologia di e era di Iluminacion a haci esfuerso pa elimina e figura di diabel for di mente di cristiannan pasobra supuestamente e idea ei a bini di fantasia mitologico di Edad Medio.” Iglesia Catolico Romano a reacciona riba esaki y a reafirma su creencia den Satanas e Diabel na e Prome Consilio di Vaticano (1869-70). Nan a ripiti esaki, aunke no cu mes fervor, na e Segundo Consilio di Vaticano (1962-65).

Oficialmente, manera New Catholic Encyclopedia ta admiti, “Iglesia ta obliga pa kere den angel y den demoño.” Sinembargo, Théo, un diccionario Frances di catolicismo, ta admiti cu “hopi cristian awe ta nenga di atribui e maldad cu tin den mundo na diabel.” Den e ultimo añanan teologonan catolico ta bai masha cauteloso cu e tema aki. Nan ta purba haya un balansa entre e doctrina oficial catolico y pensamento moderno. Encyclopædia Britannica ta bisa: “Teologia cristian liberal tin tendencia di trata e lenguahe biblico tocante Satanas como un manera pa describi maldad y cu no mester interpret’e literalmente. E ta mas bien un intento mitologico pa expresa con real y con extenso maldad ta den universo.” Relaciona cu e protestantnan, e mesun obra di referencia ta bisa: “Protestantismo liberal moderno tin tendencia di nenga e necesidad di kere cu diabel ta un persona.” Pero cristiannan berdadero mester considera loke Bijbel ta bisa tocante Satanas djis un “manera grafico pa describi maldad”?

Loke e Scritura Ta Siña

E splicacion cu Bijbel ta duna encuanto e origen di maldad ta mucho mas miho cu esun cu filosofia humano y teologia ta duna. Loke e Scritura ta bisa tocante Satanas ta esencial pa nos comprende e origen di maldad y di sufrimento humano. Tambe e ta yuda nos comprende pakico e violencia increibel di actualidad ta bira piyo cada aña.

Un hende lo por puntra: ‘Si Dios ta e Creador bon y amoroso, con e por a crea un criatura spiritual malbado manera Satanas?’ Bijbel ta establece e principio cu tur obra di Yehova Dios ta perfecto y cu tur su criaturanan inteligente ta dota cu boluntad liber. (Deuteronomio 30:19; 32:4; Hosue 24:15; 1 Reinan 18:21) Pesei, e persona spiritual cu a bira Satanas mester a ser crea perfecto y ta e mes a scohe pa desvia for di e caminda di berdad y husticia.—Huan 8:44; Santiago 1:14, 15.

Den hopi manera, e rebeldia di Satanas ta parce esun di e “rei di Tiro”, kende a ser describi poeticamente como “perfecto den bunitesa” y ‘perfecto den su camindanan for di e dia cu el a wordo crea te na e momento cu inhusticia a wordo haya den dje.’ (Ezekiel 28:11-19) Satanas no a cuestiona si di berdad Yehova ta e Dios supremo ni si e ta e Creador. Con lo e por a haci esei siendo cu Dios a crea e mes tambe? Pero loke si Satanas a cuestiona tawata e manera cu Yehova a eherce su soberania, esta su poder supremo di goberna. Den e hofi di Eden, Satanas a insinua cu Dios a priva e prome pareha humano di algo cu nan tawatin derecho ariba y cu nan bienestar a depende di esei. (Genesis 3:1-5) El a logra pone cu Adam y Eva a rebela contra e soberania husto di Yehova, treciendo pica y morto riba nan y riba nan desendientenan. (Genesis 3:6-19; Romanonan 5:12) Asina Bijbel ta mustra cu Satanas ta e causa basico di sufrimento humano.

Un tempo prome cu e Dilubio, otro angelnan a join Satanas den su rebelion. Nan a tuma curpa humano pa satisface nan deseonan pa placer sexual cu e yiu mohenan di hende. (Genesis 6:1-4) Na e Dilubio, e angelnan rebelde aki a bolbe na e region di spirito pero no na nan “mes posicion” original cu Dios den shelo. (Hudas 6) Nan a ser degrada na un condicion di scuridad spiritual extremo. (1 Pedro 3:19, 20; 2 Pedro 2:4) Nan a bira demoño, y no a sirbi mas bou di e soberania di Yehova. Mas bien, nan ta sumiso na Satanas. Aunke tur cos ta mustra cu e demoñonan no por tuma curpa humano mas, ainda nan por eherce hopi poder riba mente y bida di hende, y sin duda nan ta responsabel pa hopi di e violencia cu nos ta mira awe.—Mateo 12:43-45; Lucas 8:27-33.

Fin di e Mando di Satanas Ta Serca

Tur cos ta mustra cu den e mundo djawe forsanan malbado ta activo. Apostel Huan a skirbi: “Henter mundo ta bou di control di e malbado.”—1 Huan 5:19.

Sinembargo, profecia di Bijbel cu a cumpli caba ta mustra cu Diabel ta pone hende sufri mas y mas pasobra e sa cu a ked’e djis “un poco tempo mas” pa ocasiona caos prome cu e ser restringi. (Revelacion 12:7-12; 20:1-3) E fin di Satanas su mando lo nifica un husto mundo nobo den cua “lo no tin” lagrima ni morto ni dolo mas. E ora ei e boluntad di Dios lo “sosode na tera mescos cu den shelo.”—Revelacion 21:1-4; Mateo 6:10.

[Plachi na pagina 4]

E Babilonionan tawata kere den Nergal (te na man robes), un dios violento; Plato (man robes) tawata kere den existencia di dos “Alma” contrario na otro

[Reconocemento]

Cilinder: Musée du Louvre, Paris; Plato: National Archaeological Museum, Atenas, Grecia

[Plachi na pagina 5]

Ireneo, Origenes y Agustin a siña cu e rescate a ser paga na Diabel

[Reconocemento]

Origenes: Culver Pictures; Agustin: For di e buki Great Men and Famous Women

[Plachi na pagina 6]

Miedo di hacido di bruha a hiba na ehecucion di miles y miles di hende

[Reconocemento]

For di e buki Bildersaal deutscher Geschichte