Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Getest den un Forno di Candela di Sufrimento

Getest den un Forno di Candela di Sufrimento

Storia di Bida

Getest den un Forno di Candela di Sufrimento

SEGUN E RELATO DI PERICLES YANNOURIS

E humedad di mi cel cu ta hole muf a pone mi sinti friu te den mi wesonan. Sinta eiden mi so, cu solamente un laken fini pa tapa cu ne, mi por a wak ainda e mirada friu riba cara di mi esposa jong ora hombernan di milicia tawata saca mi for di mi cas dos dia anterior. Mi a laga mi casa atras hunto cu nos dos babynan enfermo. Mas despues, mi casa, cu no tawata Testigo di Yehova, a manda mi un pakete hunto cu un nota cu a bisa: “Mi ta manda e cukinan aki pa bo, y mi ta spera cu bo ta bira mes malo cu bo yiunan.” Lo mi a bolbe un dia pa mira mi famia?

ESEI tawata djis un episodio den un bataya largo y dificil pa e fe cristian. E lucha ei a encera oposicion di famia, repudio di comunidad, batayanan huridico y persecucion feros. Pero con bini y pakico un hende trankil manera mi cu tin respet pa Dios por a haya su mes den e luga miserabel ei? Por fabor, laga mi splica dicon.

Un Mucha Pober cu un Soño Grandi

Tempo mi a nace na 1909 na Stavromeno, Creta, e pais tawata pasando den guera, pobresa y scarsedad di cuminda. Mas despues, di chiripa ami cu mi cuater rumannan mas jong a scapa e plaga di e malo di kabouter. Mi ta corda con un biaha nos mayornan a sera nos den cas pa simannan largo djis pa nos no pega cu e grip ei.

Mi tata, un cunukero pober, tawata un homber masha religioso pero toch cu un mente habri. E echo cu el a biba na Francia y Madagascar a dun’e un punto di bista masha liberal tocante religion. Sinembargo, nos famia a keda leal na e Iglesia Griego Ortodox. Nos tawata bai misa tur diadomingo y nos cas tawata habri pa e obispo local keda serca nos durante su bishita anual. Ami tawata canta den koor di misa y mi soño tawata pa bira pasto.

Na 1929 mi a bira polis. Mi tawata na warda na Tesalonica, parti nort di Grecia, ora mi tata a muri. En busca di consuelo y iluminacion spiritual, mi a logra pa nan traslada mi pa e cuerpo policial di Sero di Athos, un comunidad caminda tawatin combento y cu e cristiannan ortodox tawata venera como e “sero santo.” * Mi a traha cuater aña einan y a observa e bida den combento masha djacerca. En bes cu esaki a hala mi mas serca Dios, e inmoralidad y corupcion abierto di e frèrenan a spanta mi. Mi a keda masha desgusta ora un arkimandrita (un rango bou di obispo) respeta a haci co’i fresco cu mi. Apesar di e desilusion ei, toch sinseramente mi kier a sirbi Dios y bira pasto. Asta mi a bisti un paña di pasto y a laga saca un potret como recuerdo. Finalmente, mi a muda bek pa Creta.

“Ta un Diabel Esei!”

Na 1942 mi a casa cu un bunita mucha mohe, Frosini, kende a bini for di un famia respeta. Door cu e famianan di mi casa tawata hendenan masha religioso, mi matrimonio a haci mi mas dicidido ainda pa bira pasto. * Mi tawata determina pa bai Atenas pa studia na un seminario. Na cabamento di 1943, mi a yega e haf di Iráklion, Creta, pero mi no a sigui pa Atenas. Kisas esei tawata pasobra entretanto mi a haya un otro fuente di refrescamento spiritual. Kico a sosode?

Pa algun aña, Emmanuel Lionoudakis, un predicado hoben yen di energia cu tawata asocia cu Testigonan di Yehova, a habri wowo di hende cu e berdadnan di Bijbel cu el a predica rond Creta. * E manera cla cu e Testigonan a splica e Palabra di Dios a atrae algun hende y esakinan a bandona religion falso. Den e stad cercano di Sitía, a forma un grupo di Testigo entusiasma. Esaki a molestia e obispo local. Como cu el a yega di biba na Merca, e mes a mira con eficas Testigonan di Yehova por ta como predicado. E tawata determina pa elimina e ‘herehenan’ aki for di su teritorio. Instiga door di dje, polis tawata hiba e Testigonan prizon y dilanti corte regularmente uzando yen di acusacion falso.

Un di e Testigonan aki a purba di splica mi e berdad di Bijbel, pero el a kere cu mi no tawata interesa. Pesei el a manda un predicado cu mas experencia pa papia cu mi. Aparentemente e manera bot cu mi a reacciona a pone e di dos Testigo bai bek serca e grupo chikito y informa nan: “Ta imposibel pa Pericles bira un Testigo. Ta un diabel esei!”

Prome Experencia cu Oposicion

Mi ta contento cu Dios si no a pensa asina di mi. Na februari 1945 mi ruman Demosthenes, kende tawata combenci cu Testigonan di Yehova tawatin e berdad, a duna mi e foyeto Consola Tur Esnan Cu Ta Yora. * Su contenido a haci un impresion riba mi. Mesora nos a stop di bai Iglesia Ortodox, y a join e grupo chikito na Sitía. Y nos a duna testimonio na nos rumannan chikito tocante nos religion nobo. Nan tur a acepta e berdad di Bijbel. Manera mi por a verwacht, mi decision pa bandona religion falso a lanta e repudio y enemistad di parti di mi casa y su famia. Pa un tempo mi suegro a asta nenga di papia cu mi. Na cas, constantemente tawatin desacuerdo y tension. Apesar di esaki, dia 21 di mei 1945, Ruman Minos Kokkinakis a batisa ami cu Demosthenes. *

Porfin mi por a realisa mi soño y sirbi como un berdadero minister di Dios! Ainda mi ta corda mi prome dia den e sirbishi di cas pa cas. Cu 35 foyeto den mi tas, mi so a coi un bus bai un pueblo. Yen di timides, mi a cuminsa bai di cas pa cas. Mas leu mi a bai, mas curashi a drenta mi. Ora un pasto furioso a yega, mi a para enfrent’e cu curashi, sin haci caso di su exigencia pa mi bai warda di polis cu ne. Mi a bis’e cu ta te ora mi bishita tur hende di e pueblo, lo mi bai for di einan, y esei ta exactamente loke mi a haci tambe. Mi tawata asina contento cu mi no a ni warda riba e bus, sino a cana 15 kilometer bai cas bek.

Den Man di Gangsternan Cruel

Na september 1945, mi a haya mas responsabilidad den nos congregacion resien forma na Sitía. Djis despues guera civil a dal aden na Grecia. Gruponan a lanta contra otro cu un odio feros. Probechando di e situacion, e obispo a haci un yamada riba un grupo local di gueria pa caba cu e Testigonan na e manera cu nan ta haya ta bon. (Huan 16:2) Ora e grupo di gueria tawata biniendo nos pueblo cu bus, un señora amigabel cu tawata sinta den e bus a tende nan papia di nan plannan pa cumpli cu nan “mision di Dios”, y el a spierta nos. Nos a sconde y un di nos famianan a interveni pa nos. Esei a scapa nos bida.

Esaki a prepara e esena pa mas sufrimento. Maltrato fisico y intimidacion a bira cos di tur dia. Nos oponentenan a purba forsa nos pa bai misa bek, pa batisa nos yiunan, y haci e señal di crus. Na un ocasion, nan a bati mi ruman te ora nan a kere cu el a muri. Cu dolor profundo mi a mira con nan a scheur paña di mi dos ruman mohenan y despues bati nan. Durante e periodo ei, iglesia a obliga ocho yiu di Testigo di Yehova batisa.

Na 1949 mi mama a muri. E pasto a bolbe bin ferfela cu nos, y acusa nos di no ta cumpli cu e rekisitonan legal pa haya permit di entiero. Nan a hiba mi corte pero mi a keda absolve di tur acusacion. Esaki a duna un bon testimonio, pasobra na principio di e caso e nomber di Yehova a ser menciona. E unico medio cu a keda nos enemigonan pa “trece nos bek na nos sano huicio” tawata di aresta nos y deporta nos. Y nan a haci esei na april 1949.

Den un Forno di Candela

Ami tawata un di e tres rumannan cu a ser aresta. Mi casa no a bin wak mi mes na e warda di polis local. Nos prome parada tawata un prizon na Iráklion. Manera mi a splica den mi introduccion, mi a sinti mi so y deprimi. Mi a laga un casa jong atras cu no tawata un Testigo y dos criatura. Mi a haci oracion ferviente na Yehova pa e yuda mi. E palabranan di Dios cu ta para skirbi na Hebreonan 13:5 a dal na mi mente: “Nunca lo mi no bandona bo, y nunca lo mi no laga bo desampara.” Mi a mira cu tawata sabi pa pone mi confiansa absoluto den Yehova.—Proverbionan 3:5.

Nos a haya sa cu nan tawata bai deporta nos pa Makrónisos, un isla seco y bandona pafo di e costa di Attica, Grecia. E nomber Makrónisos so caba tawata suficiente pa yena hende cu miedo pasobra e campamento di e prizon tawata conecta cu tortura y trabou forsa. Riba caminda pa prizon, nos a para na e stad Piraeus. Aunke ainda nos tawata gebui, ora algun di nos rumannan den fe a bin na e boto y brasa nos, esei a anima nos.—Echonan 28:14, 15.

Bida na Makrónisos tawata un pesadiya. E soldanan a maltrata e presonan for di mainta te anochi. Hopi preso cu no tawata Testigo a bira loco, otronan a muri y un cantidad grandi a keda manca. Anochi nos tawata tende esnan cu tawata ser tortura, grita y keha. Mi laken fini a duna mi masha poco cayente durante e anochinan friu.

Pokopoko pero sigur Testigonan di Yehova a bira conoci den e campamento pasobra tur mainta tawata menciona e nomber ei na momento di controla presencia di e presonan un pa un. Di e manera ei nos a haya hopi oportunidad pa duna testimonio. Asta mi tawatin e privilegio di batisa un preso politico cu a progresa te na e punto di dedica su bida na Yehova.

Durante mi exilio, mi a sigui skirbi mi casa stima sin nunca haya un contesta for di dje. Esaki no a stop mi di skirbie cu ternura, ofrec’e consuelo y garantis’e cu esaki tawata djis un contratiempo temporal y cu nos lo ta felis atrobe.

Mientrastanto e cantidad di Testigo a aumenta segun cu mas y mas ruman a yega. Trahando den e oficina, mi a bin sera cu e colonel comandante di e campamento. Door cu e tawatin respet pa e Testigonan, mi a tuma un curashi y puntr’e si nos por a ricibi algun literatura di Bijbel for di nos oficina na Atenas. El a bisa: “Esei no por. Pero pakico boso hendenan na Atenas no ta paketa e literatura den boso maleta, skirbi mi nomber ariba y mand’e pa mi?” Mi a keda boca habri! Un par di dia despues nos tawata descargando un boto cu a drenta y un polis a saluda e colonel y bis’e: “Señor, bo maleta a yega.” “Cua maleta?” el a contesta. Pa casualidad mi tawata eibanda y mi a tende e combersacion, pues mi a fluister e: “Probablemente ta di nos. Nan a mand’e na bo nomber manera bo a bisa mi haci.” Esei tawata un di e maneranan cu Yehova a percura pa nos haya alimento spiritual.

Un Bendicion Inespera—Sigui pa Mas Sufrimento

Na fin di 1950, mi a sali liber. Mi a bolbe cas—debil, blek, flaco flaco y insigur tocante ki recepcion lo mi haya. Ki contento mi tawata pa mira mi casa y yiunan atrobe! Miho ainda, mi a keda sorprendi ora mi a mira con Frosini su furia a mengua. E cartanan cu mi a manda for di prizon a surti efecto. Loke a conmove Frosini tawata mi perseverancia y persistencia. Djis despues, mi tawatin un combersacion largo cu ne pa haci bon cu ne. El a acepta un studio di Bijbel y a cultiva fe den Yehova y su promesanan. Un di e dianan di mas felis di mi bida tawata na 1952 ora mi a batis’e como un sirbido dedica di Yehova!

Na 1955 nos a lansa un campaña pa reparti na tur pasto un ehemplar di e foyeto Cristiandad of Cristianismo—Cua Ta “e Lus di Mundo”? Autoridadnan a aresta mi y hiba mi corte, hunto cu varios otro Testigo. Tawatin asina tanto caso contra Testigonan di Yehova cu corte mester a tene un sesion special pa tende nan tur. Riba e dia ei, tur e institucionnan legal di e provincia tawata presente, y e sala di corte tawata yen yen di pasto. E obispo tawata cana bai bini nervioso den e gangnan. Un di e pastonan a entrega un keho contra mi di ta cana comberti hende. E hues a puntr’e: “Bo fe ta asina suak cu lesamento di un foyeto por comberti bo?” Esaki a laga e pasto boca yen di djente. Nan a absolve ami, pero algun di e rumannan si a ser sentencia na seis luna di prizon.

Den e añanan cu a sigui, nan a aresta nos na varios ocasion, y e casonan den corte a keda aumenta. E casonan tawatin nos abogadonan na careda constantemente. Nan a hiba mi corte un total di 17 biaha. Apesar di e oposicion, nos tawata predica regularmente. Nos a acepta e reto aki cu goso, y e pruebanan ardiente a rafina nos fe.—Santiago 1:2, 3.

Privilegionan Nobo, Retonan Nobo

Na 1957 nos a muda bai Atenas. Poco despues, nan a nombra mi pa sirbi den un congregacion resien forma. E apoyo di henter alma di mi esposa a permiti nos mantene nos bida simpel y nos prioridadnan enfoca riba actividadnan spiritual. Di e manera ei nos por a dedica mayoria di nos tempo na e trabou di predica. Den transcurso di añanan, cada bes e rumannan tawata pidi nos muda bai un otro congregacion caminda e necesidad tawata mas grandi.

Na 1963 mi yiu homber a cumpli 21 aña y tawatin cu raporta pa servicio militar. Pa motibo di nan posicion neutral, tur Testigo cu a ser yama pa servicio militar pero cu a nenga di bai a sufri maltrato, bofon y humiliacion. Mi yiu tambe a pasa den e experencia ei. Pesei mi a dun’e mi laken di Makrónisos pa anim’e simbolicamente pa sigui e ehempel di e rumannan cu den pasado a keda integro. E rumannan cu no a responde na e yamada mester a presenta dilanti un corte militar cu por lo general tawata reparti sentencia di dos pa cuater aña. Ora nan tawata sali liber, nan tawata yama nan y sentencia nan atrobe. Como minister religioso, mi por a bishita varios prizon y tawatin contacto limita cu mi yiu homber y otro Testigonan fiel. Mi yiu a pasa mas cu seis aña den prizon.

Yehova A Sostene Nos

Despues cu a restaura libertad religioso na Grecia, mi tawatin e privilegio di sirbi como un pionero special temporal riba e isla di Rhodes. Anto na 1986 a surgi un necesidad na Sitía, Creta, caminda mi a cuminsa mi carera cristian. Tawata un placer pa mi acepta e asignacion aki pa traha hunto cu mi rumannan den fe cu mi a conoce desde mi hubentud.

Como esun di mas bieu di mi famia, mi ta masha contento di mira un total di casi 70 miembro di famia sirbi Yehova fielmente. Y e cantidad ta sigui aumenta. Algun a sirbi como anciano, sirbido ministerial, pionero, betelita y superintendente biahero. Pa mas cu 58 aña, mi fe a ser getest den un forno di candela di sufrimento. Aworaki mi tin 93 aña di edad, y ora mi wak bek, no ta duel mi cu mi a sirbi Dios. El a duna mi e forsa pa responde na su invitacion amoroso: “Mi yiu, duna mi bo curason, y laga bo wowo tin delicia den mi camindanan.”—Proverbionan 23:26.

[Nota]

^ par. 9 Wak E Toren di Vigilancia di 1 di december 1999, pagina 30-1.

^ par. 11 Pastonan di Iglesia Griego Ortodox si tin mag di casa.

^ par. 12 Pa e historia di bida di Emmanuel Lionoudakis, wak E Toren di Vigilancia di 1 di september 1999, pagina 25-9.

^ par. 15 Publica door di Testigonan di Yehova, pero no ta disponibel mas.

^ par. 15 Pa un victoria legal cu tawatin di aber cu Minos Kokkinakis, wak E Toren di Vigilancia di 1 di september 1993, pagina 27-31.

[Cuadro na pagina 27]

Makrónisos—Un Isla di Teror

Pa dies aña, for di 1947 te 1957, mas cu 100.000 preso tawata huespet di e isla seco y bandona di Makrónisos. Entre nan tawatin cantidad di Testigonan fiel cu a ser manda einan pa motibo di nan neutralidad cristian. Por lo general tawata e pastonan Griego ortodox cu a acusa e Testigonan falsamente di ta comunista y pone cu nan a ser deporta.

Relaciona cu e proceso di “reforma” cu nan tawata aplica na Makrónisos, e enciclopedia Griego Papyros Larousse Britannica ta remarca: “E metodonan di tortura cruel, . . . e condicionnan di bida inaceptabel pa un nacion civilisa, y e manera degenera cu wardadonan di preso a trata e presonan . . . ta un berguensa pa e historia di Grecia.”

Nan a bisa algun Testigo cu si nan no renuncia nan fe, nunca mas nan lo sali liber. No obstante esei, nada por a kibra e integridad di e Testigonan. Miho ainda, asta algun preso politico a bin acepta e berdad di Bijbel como resultado di nan contacto cu e Testigonan.

[Plachi na pagina 27]

Ami (di cuater for di man robes) hunto cu Minos Kokkinakis (di tres for di man drechi) riba e isla penal di Makrónisos

[Plachi na pagina 29]

Trahando cu un otro Testigo na Sitía, Creta, caminda mi a sirbi den mi hubentud