Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Taciano—Un Defensor di Fe of Herehe?

Taciano—Un Defensor di Fe of Herehe?

Taciano—Un Defensor di Fe of Herehe?

NA FIN di su tercer biahe como misionero, apostel Pablo a reuni cu e ancianonan di e congregacion di Efeso. El a bisa nan: “Mi sa cu despues cu mi bai, lobo brabo lo drenta meimei di boso, cu lo no tin misericordia di e tou; y for di meimei di boso mes lo lanta hombernan cu ta papia cosnan perverso, pa desvia e disipelnan y haci nan bai nan tras.”—Echonan 20:29, 30.

Manera Pablo a bisa berdad, siglo 2 di nos era a resulta di ta un tempo di cambio y tambe di e apostasia profetisa. Gnosticismo tawata desaroyando. Esaki tawata un movemento religioso y filosofico hopi plama cu a contamina fe di algun creyente. Gnosticonan tawata kere cu ta cosnan spiritual so ta bon y cu tur cos fisico of material ta malo. Como cu nan a rasona cu tur carni tin algo malo cu ne, nan a rechasa matrimonio y procreacion, pretendiendo cu ta Satanas a origina e cosnan aki. Algun gnostico tawata kere cu como cu solamente loke ta pertenece na e parti spiritual di hende ta bon, no ta importa kico un hende haci cu su curpa carnal. E puntonan di bista ei a fomenta estilonan di bida cu a bai den extremo: sea priva bo mes di tur placer y luho (ascetismo) of satisface tur deseo carnal. Nan creencia cu salbacion tawata posibel solamente door di conocemento mistico, of conocemento di bo mes, no a laga luga pa e berdad di e Palabra di Dios.

Con personanan cu a bisa di ta cristian a reacciona riba e peliger di gnosticismo? Algun homber educa a protesta contra su doctrina falso, mientras cu otronan a ser influencia door di dje. Ireneo, por ehempel, a cuminsa un lucha tenaz contra siñansanan apostata, un lucha cu a dura henter su bida. El a ser educa door di Policarpo, un homber cu tawata contemporaneo di e apostelnan. Policarpo a recomenda pa pega firmemente na e siñansanan di Hesucristo y su apostelnan. Apesar cu Florino, amigo di Ireneo, a ricibi e mesun instruccion cu ne, Florino a desvia bai pa e siñansanan di Valentin, e lider mas prominente di e movemento gnostico. Di berdad esei tawata un tempo turbulento.

E obranan skirbi di Taciano, un escritor prominente di siglo 2, ta yuda nos compronde cu mayor claridad e pensamentonan religioso di e periodo ei. Ki tipo di hende Taciano tawata? Con el a bira un persona cu ta yama su mes cristian? Y con a bai cu Taciano bou di e influencia di e siñansanan gnostico cu a desvia for di e berdad? Su contestanan fasinante y su propio ehempel ta contene lesnan balioso pa esnan cu awe ta interesa den e berdad.

Den Contacto cu “Cierto Obranan un Poco Primitivo”

Taciano tawata un nativo di Siria. Como cu el a biaha y lesa hopi, e tawatin un bon comprondemento di e cultura Griego-Romano di su tempo. Taciano a yega Roma como un orado publico ambulante. Pero mientras e tawata na Roma, cristianismo a capta su atencion. El a cuminsa asocia cu Justino Martir, y kisas a bira su alumno.

Segun Taciano, den un relato cu ta revela con el a comberti na e cristianismo di su tempo: “Mi tawata busca pa wak si mi por a descubri e berdad.” Comentando riba su experencia personal ora cu el a haya chens di lesa e Scritura, el a bisa: “Pa casualidad mi a bin den contacto cu cierto obranan un poco primitivo. Nan tawata mucho bieu pa compara nan cu e obranan Griego, y mucho eleva pa compara nan cu nan erornan; y mi a ser combenci pa pone fe den e obranan aki door di e lenguahe simpel, e sinseridad di e escritornan, e conocemento adelanta di susesonan di futuro, e excelente calidad di e leinan y door di e declaracion cu gobernacion di universo ta centralisa den un solo Ser.”

Taciano no a basila pa invita su contemporaneonan pa analisa e cristianismo di su tempo y pa observa su simplesa y claridad na contraste cu e confusion di paganismo. Kico nos por siña di su obranan cu el a skirbi?

Kico e Obranan Cu El A Skirbi Ta Revela?

Taciano su obranan ta present’e como un escritor kende cu curashi ta papia na fabor di su creencianan religioso, cu ta defende su fe. E tawata masha contra di filosofia pagano. Den su obra Discurso na e Griegonan, Taciano ta enfatisa con inutil paganismo ta y con rasonabel cristianismo di su tempo ta. Na un manera masha severo y bruto e ta expresa su desprecio pa e custumbernan di e Griegonan. Por ehempel, relaciona cu e filosofo Heraclito, el a declara: “Sinembargo, morto a demostra con estupido e homber aki ta; pasobra ora el a haya waterzucht, como cu el a studia tanto e arte di medicina como filosofia, el a hunta henter su curpa cu sushi di baca, y segun cu esaki tawata seca el a pone henter e cuero di su curpa krimp, di manera cu su cuero a scheur na pida pida, y asina el a muri.”

Taciano tawatin masha respet pa e creencia di un solo Dios, e Creador di tur cos. (Hebreonan 3:4) Den su Discurso na e Griegonan, el a referi na Dios como “un Spirito” y a bisa: “Ta E so no tin principio, y E Mes ta e principio di tur cos.” (Huan 4:24; 1 Timoteo 1:17) Rechasando uzo di imagen den adoracion, Taciano a skirbi: “Con mi por yama palo y piedra dios?” (1 Corintionan 10:14) E tawata kere cu e Palabra, of Logos, a bini na existencia como e primogenito di e obranan celestial di e Tata y despues di esei a ser uza pa crea e universo material. (Huan 1:1-3; Colosensenan 1:13-17) Encuanto e resureccion na e tempo señala, Taciano a declara: “Nos ta kere cu lo tin un resureccion di curpa despues di e fin di tur cos.” Relaciona cu e motibo pakico nos ta muri, Taciano a skirbi: “Nos no a ser crea pa muri, mas bien ta nos mes falta cu nos ta muri. Nos boluntad liber a destrui nos; nos cu tawata liber a bira catibo; nos a ser bendi pa motibo di pica.”

E splicacion cu Taciano a duna di alma ta confuso. El a bisa: “Alma riba su mes no ta inmortal, o Griegonan, sino mortal. Sinembargo, tin e posibilidad pa e no muri. Si realmente e no sa e berdad, e ta muri, y ta desintegra hunto cu e curpa, pero e ta lanta atrobe na fin di mundo, y lo ricibi e huicio di morto door di ser castiga pa semper.” Kico precis Taciano tawata kiermen cu e declaracionnan aki no ta masha cla. Acaso el a purba di agrada su contemporaneonan y pesei a mescla berdadnan biblico cu filosofia pagano, maske el a pega na cierto siñansanan biblico?

Un otro obra famoso di Taciano ta e Diatessaron, of Harmonia di e Cuater Evangelionan. Taciano tawata e prome persona cu a duna e congregacionnan na Siria e Evangelionan skirbi den nan propio idioma. Esaki tawata un obra hopi respeta, cu a combina e cuater Evangelionan den un solo relato. E Iglesia Sirio tawata uz’e.

Un Cristian of un Herehe?

Un analisis cuidadoso di e obranan skirbi di Taciano ta revela cu e tawata conoce e Scritura bon y tawatin hopi respet p’e. El a skirbi relaciona cu e influencia cu e Scritura tawatin riba dje: “Mi no ta ansioso pa bira rico; mi no kier autoridad militar; mi ta odia fornicacion; mi no ta ser motiva pa subi lama debi na un amor insasiabel pa rikesa; . . . mi no ta obsesiona cu fama . . . E mesun solo ta sali pa tur hende, y un morto tin pa tur, sea cu nan a biba den placer of den miseria.” Taciano a conseha: “Muri pa cu mundo, repudia e locura cu tin den dje. Biba pa Dios, y pone bo caracter bieu un banda door di siña comprond’e.”—Mateo 5:45; 1 Corintionan 6:18; 1 Timoteo 6:10.

Sinembargo, considera e obra di Taciano titula Tocante Perfeccion Segun e Doctrina di e Salbador. Den e obra aki e ta bisa cu matrimonio ta di Diabel. Taciano a condena matrimonio fuertemente, bisando cu door di casa hende ta mara nan carni na e mundo cu lo caba na nada.

Ta parce cu alrededor di aña 166 di nos era, despues di e morto di Justino Martir, Taciano a sea funda of cuminsa asocia cu un secta ascetico cu yama encratita. Siguidonan di e secta aki a pone masha enfasis riba dominio propio stricto y pleno control di bo curpa. Nan a practica un forma di ascetismo cu a exigi abstinencia di biña, matrimonio y pertenencianan.

Un Les Cu Nos Por Siña

Dicon Taciano a desvia asina tanto for di e Scritura? Acaso el a bira un “tendedo lubidado”? (Santiago 1:23-25) Of e no a rechasa cuentanan falso, fabulanan, y door di esei a bira victima di filosofia humano? (Colosensenan 2:8; 1 Timoteo 4:7) Como cu e erornan cu el a apoya tawata asina grandi, lo e por tawata sufriendo di un desviacion mental temporal?

Sea cual sea e caso, e obranan skirbi di Taciano y su ehempel ta duna nos un idea di e clima religioso di su tempo. Nan ta demostra con perhudicial e influencia di filosofia mundano por ta. Laga nos tuma na pecho e spiertamento di apostel Pablo pa kita for di “papiamento profano y vano, y e argumentonan contradictorio cu ta bin di loke falsamente ta wordo yama ‘conocemento.’”—1 Timoteo 6:20.