Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

‘Siñansa di Esun Sabi’ Ta un Fuente di Bida

‘Siñansa di Esun Sabi’ Ta un Fuente di Bida

‘Siñansa di Esun Sabi’ Ta un Fuente di Bida

“O PROFUNDIDAD di e rikesanan, tanto di e sabiduria como di e conocemento di Dios! Ki inscudriñabel su huicionan ta y insondabel su camindanan!” apostel Pablo a proclama. (Romanonan 11:33) Y e patriarca fiel Job a bisa: “[Yehova Dios ta] sabi di curason.” (Job 9:4) Si, e sabiduria di e Creador di shelo y tera ta incomparabel. Kico nos por bisa tocante e lei, of e Palabra skirbi, di e Creador ei?

E salmista a canta: “E lei di SEÑOR ta perfecto, e ta restaura alma; e testimonio di SEÑOR ta fiel, e ta haci hende simpel bira sabi. E preceptonan di SEÑOR ta corecto, nan ta alegra curason; e mandamentonan di SEÑOR ta puro, nan ta ilumina wowo.” (Salmo 19:7, 8) Rei Salomon di Israel di antiguedad sigur a compronde e berdad di e palabranan aki! El a bisa: “Siñansa di [esun] sabi ta un fuente di bida, pa evita e trampanan di morto.” (Proverbionan 13:14) Den e prome 13 versiculonan di Proverbionan capitulo 13, Salomon a mustra con consehonan cu nos ta haya den e Palabra di Dios por yuda nos mehora e calidad di nos bida y yuda nos evita di pon’e na peliger.

Sea Dispuesto pa Siña

“Un yiu sabi ta acepta disiplina di su tata, ma un hacido di bofon no ta haci caso di reprendemento”, segun Proverbionan 13:1. E disiplina di un tata por ta sea suave of severo. Prome, e por bin den forma di instruccion, y si e yiu rechas’e, e disiplina por bin den forma di castigo. Un yiu cu acepta disiplina di su tata, ta sabi.

Bijbel ta bisa: “Esnan cu SEÑOR ta stima, e ta disiplina, y e ta suta tur yiu cu e ta ricibi.” (Hebreonan 12:6) Un manera cu nos Tata celestial ta disiplina nos ta mediante su Palabra skirbi, Bijbel. Ora nos lesa Bijbel cu respet y aplica loke nos ta lesa, su Palabra realmente ta disiplina nos. Esaki ta pa nos mes bon, pasobra tur cos cu Yehova bisa ta pa nos beneficio.—Isaias 48:17.

Nos por haya disiplina tambe den forma di coreccion serca un ruman den fe kende ta interesa den nos bienestar spiritual. Nos por considera cualkier conseho util cu ta na harmonia cu e Palabra di Dios como conseho cu ta bin di Dios, e gran Fuente di berdad, y no como si fuera e ta bin di e persona cu ta conseha nos. Nos ta sabi si nos acept’e como conseho cu ta bin di Yehova. Ora nos haci esei y permitie influencia nos pensamento, mehora nos comprondemento di Bijbel y corigi nos camindanan, nos ta beneficia di e disiplina. Mescos ta conta pa conseho cu nos ta ricibi na reunionnan cristian y den publicacionnan basa riba Bijbel. Ora nos reacciona corectamente riba loke nos ta siña mediante tal palabranan, sea skirbi of papia, nos ta disiplina nos mes na un manera excelente.

Di otro banda, un hacido di bofon no ta acepta disiplina. Segun un buki di referencia, “door cu e ta pensa cu e sa miho, e no ta dispuesto pa siña.” E no ta haci caso ni di e forma mas fuerte di disiplina, esta, reprendemento. Pero lo e por proba cu e disiplina di su Tata ta robes? Yehova nunca tawata robes y nunca e lo ta robes tampoco. Door di rechasa disiplina, un bofonado ta haci su mes ridiculo. Cu poco palabra, pero bon scohi, Salomon di un manera bunita ta mustra e balor di ta dispuesto pa siña!

Warda Bo Lenga!

Pa mustra con importante ta pa laga e Palabra di Dios guia nos den nos abla, e rei di Israel ta compara boca cu un palo cu ta pari fruta. E ta bisa: “Un bon hende ta come bon for di e fruta di su boca, ma deseo di e traido ta violencia.” (Proverbionan 13:2) Palabra cu hende ta expresa ta fruta di boca. Y un hende ta cosecha loke e sembra cu su palabranan. Un experto ta bisa: “Si su palabranan ta generoso cu intencion di establece un relacion amigabel cu su prohimo, lo e come bon, disfruta di un existencia felis y na pas.” E situacion ta diferente pa un traido. E kier comete violencia y haci daño na otronan. E ta plania violencia, y esei ta loke e ta cosecha. E trampanan di morto ta dilanti su porta.

Salomon ta sigui bisa: “Esun cu warda su boca ta preserva su bida, ma esun cu habri su boca hancho ta caba na ruina.” (Proverbionan 13:3) Papia sin pensa por hiba na un reputacion daña, sintimentonan herida, relacionnan tenso y asta daño fisico. Papiamento pa loco tambe por trece Dios su desaprobacion, pasobra Dios ta tene tur hende responsabel pa loke nan papia. (Mateo 12:36, 37) Si, ora nos tin bon control riba nos boca, esei lo scapa nos di ruina. Con anto nos por siña warda of vigila nos boca?

Un manera simpel pa haci esaki ta door di no papia di mas. “Ora tin hopi papiamento, pica no ta falta”, Bijbel ta bisa. (Proverbionan 10:19) Un otro manera pa warda nos boca ta pa pensa prome cu nos papia. E escritor inspira a bisa: “Tin hende ta papia sin pensa, manera hinca di spada, ma lenga di hende sabi ta trece curamento.” (Proverbionan 12:18) Ora un hende papia sin pensa prome, tanto esun cu ta papia como esun cu ta scuch’e por wordo gehurt. Pesei, Bijbel ta duna nos e spiertamento practico aki: “Curason di e husto ta studia bon con pa contesta.”—Proverbionan 15:28.

Sea Diligente

Salomon ta bisa: “Alma di e hende floho ta antoha y no ta haya nada, ma alma di e hende balente ta keda satisfecho.” (Proverbionan 13:4) Un obra di referencia ta bisa cu “e punto [di e proverbio aki] ta cu deseo so no ta di ningun balor”, y cu ta “diligencia ta loke ta conta. Hende floho ta victima di deseonan . . . cu ta devora nan, y nan no ta produci nada pa motibo di nan flohera.” Sinembargo, alma, of deseo, di esun diligente ta keda satisfecho.

Kico nos por bisa di esnan cu no ta dedica nan mes na Yehova door cu nan kier evita responsabilidad? Kisas nan ta desea di biba den Dios su mundo nobo, pero nan ta dispuesto pa dal e pasonan necesario? Un rekisito pa esnan cu “sali for di e gran tribulacion” ta cu nan mester a eherce fe den Hesus su sacrificio di rescate, dedica nan mes na Yehova, y simbolisa nan dedicacion door di bautismo den awa.—Revelacion 7:14, 15.

Considera tambe kico kiermen traha pa alcansa e privilegio di superintendente den congregacion. E deseo pa alcansa e trabou excelente aki ta di elogia y e Scritura ta anima esei. (1 Timoteo 3:1) Sinembargo, djis mustra cu bo tin e deseo no ta suficiente. Pa bo por cualifica pa un privilegio bo tin cu desaroya e cualidad- y habilidadnan necesario. Esaki ta exigi esfuerso personal.

Husticia—Un Proteccion

Un persona husto ta cultiva cualidadnan cu ta agrada Dios y ta papia berdad. E ta realisa cu gañamento ta bai contra e lei di Yehova. (Proverbionan 6:16-19; Colosensenan 3:9) Relaciona cu esaki, Salomon ta bisa: “Un hende husto ta odia mentira, ma un hende malbado ta actua na un manera repugnante y bergonsoso.” (Proverbionan 13:5) Un hende husto no solamente ta evita gañamento; pero e ta echt odi’e. E sa cu maske con inocente un mentira por parce, e ta destrui bon relacion entre hende. Ademas, e hende cu ta recori na gañamento ta perde confiansa di otro hende. Un hende malbado ta actua di un manera bergonsoso sea door gaña of door di haci otro cos. Asina e ta causa berguensa pa su mes.

Pa mustra cu actonan di bondad den bista di Dios ta trece beneficio, e rei sabi ta bisa: “Husticia ta warda esun cu su caminda ta perfecto, ma maldad ta trastorna e pecado.” (Proverbionan 13:6) Manera un baluarte, husticia ta proteha un persona, mientras cu maldad ta ruin’e.

No Pretende

Mustrando cu e ta compronde naturalesa humano, e rei di Israel a bisa: “Tin cu ta pretende di ta rico, ma no tin nada; otro ta pretende di ta pober, ma tin gran rikesa.” (Proverbionan 13:7) Kisas un persona no ta loke e ta aparenta. Algun hende pober por pretende di ta rico—kisas pa broma, pa duna un impresion di ta exitoso, of djis pa proteha nan prestigio. Un persona rico kisas por pretende di ta pober, djis pa sconde su rikesa.

No ta bon pa pretende. Ora nos no tin suficiente recurso material, nos no mester gasta placa na cos di luho djis pa aparenta cu nos tin placa. Esaki por stroba nos y nos famia di haya e cosnan necesario di bida. Y ora un hende ta pretende di ta pober maske e ta rico, esaki por hacie un persona egoista, locual lo pone cu e no ta haya e respet cu e merece ni e felicidad cu ta bin ora bo ta generoso. (Echonan 20:35) Biba honestamente ta resulta den un miho bida.

Tene Deseonan Simpel

Salomon ta bisa: “Prijs di rescate pa bida di un hende ta su rikesa, ma e pober no ta tende ningun menasa.” (Proverbionan 13:8) Ki les e proverbio sabi aki ta transmiti?

Rikesa tin su bentaha, pero no ta semper e ta garantia pa felicidad. Den e tempo aki yen di problema cu nos ta biba aden, hende rico y nan famia hopi bes ta core peliger di ser secuestra y di tin cu paga un prijs di rescate. Tin biaha, un hende rico lo por paga e rescate pa cumpra su bida bek of bida di un miembro di su famia. Pero hopi bes, nan ta mata esun secuestra. Esaki ta un peliger cu semper ta keda un menasa pa hende rico.

Un hende di poco recurso no tin e precupacion ei. Siendo cu e no tin tur e comodidadnan ni e cosnan material cu un rico ta gosa di dje, e tin menos chens di bira blanco di secuestrado. Esaki ta un di e beneficionan di tene nos deseonan simpel y no uza nos tempo y energia den buscamento di rikesa.—2 Timoteo 2:4.

Gosa den e “Lus”

Salomon ta sigui mustra cu ora nos haci cosnan na Yehova su manera, esei ta pa nos mes bon. “Lus di e husto ta briya cla, ma lampi di e malbado ta paga.”Proverbionan 13:9.

E lampi ta simbolisa loke nos ta depende ariba pa lusa nos caminda den bida. ‘Dios su palabra ta un lampi pa pia di e husto y un lus pa su caminda.’ (Salmo 119:105) E ta contene un sin fin di conocemento y sabiduria di e Creador. Mas nos mehora nos comprondemento di Dios su boluntad y proposito, mas cla e lus spiritual cu ta guia nos ta bira. Esei si ta un fuente di goso! Pakico nos mester laga sabiduria di mundo of loke “falsamente ta wordo yama ‘conocemento’,” distrae nos?—1 Timoteo 6:20; 1 Corintionan 1:20; Colosensenan 2:8.

Pa loke ta e malbado, maske con cla su lampi ta parce di briya y con prospero e por parce di ta, su lampi lo paga. E lo termina den scuridad, caminda su pia sigur lo trompica. Ademas, “lo no tin futuro” p’e.—Proverbionan 24:20.

Kico nos tin cu haci anto ora nos no tin sigur ki accion nos mester tuma den un situacion spesifico? Kico si nos no ta sigur cu nos tin autorisacion mes pa actua? Proverbionan 13:10 ta spierta nos: “Orguyo ta ocasiona pleito so.” Actua sin conocemento of sin autorisacion ta un muestra di orguyo di nos parti y sigur ta hiba na friccion cu otronan. Lo no ta miho pa consulta cu esnan cu tin conocemento y discernimento? “Sabiduria ta cu esnan cu ta acepta conseho”, e rei sabi ta bisa.

Tene Cuidou cu Speransa Falso

Placa por ta util pa hopi cos. Ta miho pa bo tin moda di cubri bo gastonan cu biba den necesidad of pobresa. (Eclesiastes 7:11, 12) Sinembargo, beneficionan cu nos ta haya mediante rikesanan ilegal por ta engañoso. Salomon ta spierta nos: “Rikesa haya door di engaño lo mengua, ma esun cu recohe door di trabou ta aumenta esaki.”Proverbionan 13:11.

Por ehempel, wak e tentacion pa gamble. Un gambledo por gasta e placa cu el a traha duro pa haya, sperando cu e lo gana un suma grandi. Pero hopi bes esaki ta bai a costo di e bienestar di su famia! Y kico ta pasa si e gambledo gana? Ya cu el a haya e placa na un manera facil, kisas e tin masha tiki aprecio pa su balor. Ademas, podise e persona ei simplemente no sa con pa maneha e placa cu el a gana. Lo no ta probabel cu su rikesa lo disparce mes lihe cu el a hay’e? Di otro banda, rikesa cu nos acumula gradualmente door di trabou duro, ta aumenta tiki tiki y por wordo uza bon.

“Speransa pospone ta haci e curason sinti malo”, Salomon ta bisa, “ma deseo cumpli ta un palo di bida.” (Proverbionan 13:12) Speransa cu no ser realisa, definitivamente ta hiba na desilusion cu ta haci e curason sinti malo. Esaki ta sosode tur dia. Pero cu speransa cu ta solidamente basa riba e Palabra di Dios si no ta asina. Nos por tin pleno confiansa cu nan lo cumpli. Asta esnan cu nos ta pensa cu a tarda pa cumpli, lo no desapunta nos.

Por ehempel, nos sa cu Dios su mundo nobo ta serca. (2 Pedro 3:13) Yen di entusiasmo y goso nos ta anticipa e cumplimento di Dios su promesanan. Kico ta pasa ora nos uza e tempo prome cu Dios su mundo nobo yega pa ocupa nos mes “den e trabou di Señor”, anima nos rumannan, y edifica un relacion cu Yehova cu ta mas sera cu nunca? En bes di nos “curason sinti malo”, nos ta yena cu goso. (1 Corintionan 15:58; Hebreonan 10:24, 25; Santiago 4:8) Ora e deseo cu nos tawatin pa basta tempo por fin bira realidad, e ta un palo di bida—e ta duna vigor y refrescamento.

E Lei di Dios —Un Fuente di Bida

Ilustrando e necesidad pa obedece Dios, Proverbionan 13:13 ta bisa: “Esun cu desprecia instruccion lo paga pesei, ma esun cu teme e mandamento lo wordo recompensa.” Si un debedo no cumpli cu su palabra y keda sin paga su debe, e ta perde loke el a pone como borg. Di mes manera, nos lo hiba perdida si nos desobedece e mandamentonan di Dios. Kico nos lo perde?

“Siñansa di [Esun] sabi ta un fuente di bida, pa evita e trampanan di morto.” (Proverbionan 13:14) Ora nos ta biba sin e lei of siñansa di e Dios sabi, Yehova, nos no tin e guia cu por yuda nos hiba un bida mas largo y mas miho. Si, esei lo ta un gran perdida! Pa nos, e proceder sabi ta pa paga bon tino na e Palabra di Dios y permitie influencia nos pensamento, abla y accion.—2 Corintionan 10:5; Colosensenan 1:10.

[Plachinan na pagina 23]

Reacciona corectamente riba conseho di Bijbel ta un manera excelente di disiplina bo mes

[Plachi na pagina 24, 25]

“Curason di e husto ta studia bon con pa contesta”

[Plachi na pagina 24, 25]

Keda ocupa “den e trabou di Señor” ta yena nos cu goso