Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Genesis—II

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Genesis—II

E Palabra di Yehova Ta Bibo

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Genesis—II

FOR di creacion di e prome hende, Adam, te na morto di Yacob su yiu homber Yosef (Hose), Genesis ta cubri 2.369 aña di historia humano. Den e edicion anterior di e revista aki nos a trata e prome 10 capitulonan y tambe e prome 9 versiculonan di capitulo 11, cu ta abarca e relato for di creacion te na e toren di Babel. * E articulo aki ta considera puntonan sobresaliente for di e resto di Genesis, y tin di aber cu Dios su trato cu Abraham, Isaak, Yacob y Yosef.

ABRAHAM TA BIRA AMIGO DI DIOS

(Genesis 11:10–23:20)

Un 350 aña despues di Dilubio, un homber cu ta resulta masha special pa Dios ta nace den e liña di desendencia di Noe su yiu homber Sem. Su nomber ta Abram, y despues ta ser cambia pa Abraham. Riba ordo di Dios, Abram ta bandona e stad Caldeo di Ur y ta bai biba den tent den un pais cu Yehova ta priminti di duna e y su desendientenan. Debi na Abraham su fe y obediencia, e ta ser yama despues “amigo di Dios.”—Santiago 2:23.

Yehova ta tuma accion contra e habitantenan malbado di Sodoma y su stadnan biciña, mientras cu e ta spar bida di Lot y su yiu mohenan. E nacemento di Abraham su yiu Isaak ta cumpli cu un promesa di Dios. Añanan despues, Abraham su fe ta ser poni na prueba ora cu Yehova ta dun’e instruccion pa ofrece e yiu homber aki como sacrificio. Abraham ta cla pa obedece, pero un angel ta par’e. No tin ningun duda cu Abraham ta un homber cu tin fe, y Dios ta sigur’e cu pa medio di su desendiente, tur nacion lo bendiciona nan mes. E morto di su esposa stima, Sara, ta causa Abraham hopi tristesa.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

12:1-3—Na ki tempo e aliansa of pacto abrahamico a drenta na vigor, y pa cuanto tempo? E aliansa cu Yehova a sera cu Abram—cu pa medio di Abram “tur e famianan di mundo lo ta bendiciona”—aparentemente a drenta na vigor ora cu Abram a crusa Riu Eufrates rumbo pa Canan. Esaki lo mester tawata dia 14 di nisan di aña 1943 prome cu nos era; 430 aña prome cu Israel a ser libra for di Egipto. (Exodo 12:2, 6, 7, 40, 41) E aliansa abrahamico ta “un aliansa eterno”, of segun e idioma Hebreo original, un aliansa pa tempo indefini. E ta keda na vigor te ora cu e promesa di bendiciona e famianan di tera y destruccion di tur e enemigonan di Dios wordo cumpli.—Genesis 17:7; 1 Corintionan 15:23-26.

15:13—Na ki tempo e 400 añanan cu e desendientenan di Abram segun profecia lo a ser oprimi, a cumpli? E periodo di opresion a cuminsa na aña 1913 prome cu nos era, ora cu Abraham su yiu homber Isaak a wordo kita for di pecho na edad di 5 aña y su mita ruman di 19 aña, Ismael, tawata “haci bofon” di dje. (Genesis 21:8-14; Galationan 4:29) El a termina cu e liberacion di e Israelitanan for di sclabitud den Egipto na aña 1513 prome cu nos era.

16:2—Tawata corecto pa Sarai ofrece su cria Agar (Hagar) como un esposa na Abram? Loke Sarai a haci tawata na harmonia cu e custumber di e tempo ei: un esposa steril tawata obliga na percura un concubina pa su casa pa por produci un heredero. E practica di poligamia a presenta pa prome bes den e liña di desendencia di Cain. Cu tempo, el a bira un custumber y a ser adopta door di algun adorado di Yehova. (Genesis 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Sinembargo, Yehova nunca a bandona su norma original di monogamia, es decir, un solo esposa pa un solo esposo. (Genesis 2:21, 22) Noe y su yiu hombernan, na ken Dios a ripiti e mandamento pa ‘ta fructifero y yena tera’, evidentemente tawata monogamo. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Pedro 2:5) Anto Hesucristo a reafirma e norma aki di monogamia.—Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:2, 12.

19:8—Lot a haci malo di ofrece su yiu mohenan na e hombernan di Sodoma? Segun e etica oriental, un anfitrion tawatin e responsabilidad di proteha huespetnan den su cas, defendiendo nan te na morto si ta necesario. Lot tawata prepara pa haci esei. Cu curashi el a sali bai pafo serca e multitud desordena, y a sera e porta su tras y confronta nan su so. Pa ora el a ofrece nan su yiu mohenan, Lot probablemente a realisa cu su huespetnan tawata mensahero di Dios, y kisas el a rasona cu Dios lo por a proteha su yiu mohenan mescos cu El a proteha su tanta Sara den Egipto. (Genesis 12:17-20) Y en berdad, manera cos a bai, Lot y su yiu mohenan a ser manteni sano y salvo.

19:30-38—Yehova a aproba di e echo cu Lot a bira burachi y engendra yiu homber serca su dos yiu mohenan? Yehova no ta aproba incest ni buracheria. (Levitico 18:6, 7, 29; 1 Corintionan 6:9, 10) Eigenlijk Lot a lamenta e “echonan malbado” di e habitantenan di Sodoma. (2 Pedro 2:6-8) E solo echo cu e yiu mohenan di Lot a hacie burachi, ta laga nos compronde cu nan a realisa cu Lot lo no a bai di acuerdo pa tene relacion sexual cu nan si e tawata na su tino. Pero siendo stranhero den e pais, su yiu mohenan a pensa cu esaki tawata e unico manera pa evita cu e famia di Lot lo a caba na nada. E relato ta den Bijbel pa mustra cu e Moabitanan (via Moab) y e Amonitanan (via Ben-ami) ta famia di e desendientenan di Abraham, e Israelitanan.

Les pa Nos:

13:8, 9. Abraham realmente a pone un excelente ehempel con pa trata ora tin desacuerdo. Nunca nos no mester sacrifica relacionnan pacifico pa motibo di ganashi financiero, preferencia personal of orguyo.

15:5, 6. Ora Abraham tawata birando bieu y ainda no tawatin un yiu homber, el a papia cu Dios tocante e asunto. Yehova na su turno a trankilis’e. Cu ki resultado? Abraham “a kere den SEÑOR”, es decir, el a pone fe den Yehova. Si nos expresa loke tin den nos curason na Yehova mediante oracion, acepta su garantia cu tin den Bijbel y obedec’e, nos fe lo ser fortaleci.

15:16. Yehova a wanta pa ehecuta su huicio contra e Amoreonan (of, Cananeonan) pa cuater generacion. Dicon? Pasobra e ta un Dios cu tin pasenshi. El a warda te ora cu no tawatin ningun speransa mas cu nan lo drecha nan bida. Mescos cu Yehova, nos mester tin pasenshi.

18:23-33. Yehova no ta destrui hende pa loco. E ta proteha esnan husto.

19:16. Lot “a tarda”, y e angelnan casi mester a lastra e cu su famia saca for di e stad di Sodoma. Lo ta sabi di nos parti pa no perde nos sentido di urgencia segun cu nos ta warda riba fin di e mundo malbado.

19:26. Lo ta un gran bobedad pa permiti loke nos a laga atras distrai nos of keda anhela nan!

YACOB TA HAYA 12 YIU HOMBER

(Genesis 24:1–36:43)

Abraham ta haci areglo pa Isaak su matrimonio cu Rebeca, un mohe cu fe den Yehova. Rebeca ta duna lus na e morochonan Esau cu Yacob. Esau ta desprecia su derecho di primogenito y ta bend’e cu Yacob, kende despues ta ricibi e bendicion di su tata. Yacob ta hui bai Padan-aram, caminda e ta casa cu Lea cu Raquel y pa mas o menos 20 aña e ta cuida e bestianan di nan tata prome cu e ta bai for di einan cu su famia. Yacob ta haya 12 yiu homber y tambe yiunan mohe cu Lea, Raquel y cu nan dos cria mohenan. Yacob ta lucha cu un angel y ta ser bendiciona, y su nomber ta ser cambia pa Israel.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

28:12, 13—Kico tawata nificacion di e soño di Yacob tocante “un trapi”? E “trapi” aki cu kisas a parce un trapi di piedra, a indica cu tin comunicacion entre tera y shelo. E echo cu e angelnan di Dios tawata subi y baha riba dje a mustra cu angelnan di un manera importante ta sirbi entre Yehova y hende cu tin su aprobacion.—Huan 1:51.

30:14, 15—Dicon Raquel a renuncia un chens di drumi cu su casa a cambio di algun fruta di mandragora? Den tempo antiguo, hende tawata uza e fruta di mandragora den medicina como un trankilisante y pa evita of alivia cram. Tambe nan tawata kere cu e fruta tin e capasidad di lanta deseo sexual y aumenta fertilidad humano of yuda un mohe sali na estado. (Cantica di Salomon 7:13) Aunke Bijbel no ta menciona e motibo pakico Raquel a haci e cambio, kisas el a pensa cu e fruta di mandragora lo a yud’e sali na estado y pone fin na su berguensa di ta steril. Sinembargo, tawata despues di algun aña cu Yehova “a habri su matris.”—Genesis 30:22-24.

Les pa Nos:

25:23. Yehova tin e habilidad di detecta e composicion genetico di yiu cu no a nace ainda, y e por eherce su habilidad di sa cos di antemano y scohe adelanta ken e kier uza pa su proposito. Sinembargo, e no ta predetermina e destino final di hende individual.—Oseas 12:3; Romanonan 9:10-12.

25:32, 33; 32:24-29. Yacob su precupacion pa haya e derecho di primogenito y e echo cu el a lucha henter anochi cu un angel pa haya un bendicion, ta mustra cu di berdad el a aprecia cosnan sagrado. Yehova a confia nos cu varios cos sagrado, manera nos relacion cu ne y cu su organisacion, e rescate, Bijbel y nos speransa di Reino. Laga nos ta manera Yacob y mustra aprecio pa nan.

34:1, 30. E loke ‘a hinca Yacob den problema’ a cuminsa pasobra Dina a sera amistad cu hende cu no tawata stima Yehova. Nos tin cu scohe nos amistadnan na un manera sabi.

YEHOVA TA BENDICIONA YOSEF DEN EGIPTO

(Genesis 37:1–50:26)

Yaluci ta pone Yacob su yiu hombernan bende nan ruman homber Yosef como catibo. Na Egipto, Yosef ta ser encarsela pasobra e ta pega fielmente y cu curashi na Dios su normanan moral. Cu tempo, nan ta sac’e for di prizon pa e interpreta loke Farao a soña. E soñonan ta predeci shete aña di abundancia sigui pa shete aña di hamber. E ora ei nan ta haci Yosef administrado di cuminda di Egipto. Su ruman hombernan ta bin Egipto pa busca cuminda debi na e hamber cu ta reina. E famia ta uni hunto atrobe y ta establece nan mes den e tera fertil di Gosen. Riba su cama di morto Yacob ta bendiciona su yiu hombernan y ta expresa un profecia cu ta duna e speransa sigur di bendicionnan grandi cu lo bin siglonan despues. Yacob su restonan ta ser hiba Canan pa entiero. Ora Yosef muri na edad di 110 aña, nan ta balsama su curpa, pa despues di tempo e ser hiba na e Tera Priminti.—Exodo 13:19.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

43:32—Dicon tawata un abominacion pa e Egipcionan pa nan come cu e Hebreonan? Esaki pa gran parti lo por tawata debi na prehuicio religioso y orguyo di rasa. Tambe e Egipcionan tawatin rabia riba wardado di carne. (Genesis 46:34) Dicon? Kisas wardadonan di carne simplemente tawatin un status masha abou den Egipto. Of podise door cu tereno disponibel pa cultivacion tawata limita, e Egipcionan tawata desprecia hende cu ta busca sabana pa nan bestianan.

44:5—Yosef di berdad a uza un copa di plata pa adivina? E copa di plata y loke a ser bisa tocante dje evidentemente tawata parti di un triki. Yosef tawata un fiel adorado di Yehova. E no a echt uza e copa pa adivina futuro, mescos cu Benjamin tampoco no a echt hort’e.

49:10—Kico ta nificacion di “e scepter” y “e bara di gobernado”? Un scepter ta un baston cu un gobernante ta carga como simbolo di su autoridad como rei. Yacob su referencia na e scepter y bara di gobernado a indica cu e tribu di Huda lo tawatin gran autoridad y poder te ora cu Silo bin. E desendiente aki di Huda tawata Hesucristo, esun cu Yehova a duna gobernacion celestial. Cristo tin autoridad como rei y ta posee e poder di duna ordo.—Salmo 2:8, 9; Isaias 55:4; Daniel 7:13, 14.

Les pa Nos:

38:26. Huda a faya den e manera cu el a trata su suegra biuda, Tamar. Sinembargo, ora cu el a ser confronta cu su responsabilidad pa Tamar su embaraso, Huda humildemente a admiti su eror. Nos tambe mester ta lihe pa admiti nos erornan.

39:9. E contesta cu Yosef a duna e esposa di Potifar ta mustra cu su manera di pensa tawata sincronisa cu Dios su manera di pensa den e asunto di moralidad y cu ta principionan dibino a guia su consenshi. Nos tambe no mester haci esfuerso pa haci mescos segun cu nos ta crece den conocemento exacto di e berdad?

41:14-16, 39, 40. Yehova por trece un cambio completo di circunstancia pa esnan cu ta tem’e. Ora contratiempo ta asota nos, ta sabi pa nos pone nos confiansa den Yehova y keda fiel na dje.

Nan Tawatin Fe Duradero

Abraham, Isaak, Yacob y Yosef en berdad tawata hombernan temeroso di Dios cu tawatin fe. E relato di nan bida, cu tin den e buki di Genesis, realmente ta fortalece nos fe y ta siña nos hopi les balioso.

Abo por beneficia di e relato aki segun cu bo ta haci bo lesamento semanal di Bijbel pa e programa di Scol di Ministerio Teocratico. Door di considera e puntonan menciona ariba, e relato lo bira bibo pa bo.

[Nota]

^ par. 1 Wak e articulo “E Palabra di Yehova Ta Bibo—Puntonan Sobresaliente di e Buki di Genesis—I” den E Toren di Vigilancia di 1 di januari 2004.

[Plachi na pagina 26]

Abraham tawata un homber cu fe

[Plachi na pagina 26]

Yehova ta bendiciona Yosef

[Plachi na pagina 26]

Bida di husto Lot y su yiu mohenan a keda gespar

[Plachi na pagina 29]

Yacob a aprecia cosnan sagrado. Abo awor?