Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

E Pueblonan Indigena di Mexico Ta Tende e Bon Nobo

E Pueblonan Indigena di Mexico Ta Tende e Bon Nobo

E Pueblonan Indigena di Mexico Ta Tende e Bon Nobo

DIA 10 di november 2002, un grupo di Mixe, un pueblo indigena di Mexico, a reuni na San Miguel Quetzaltepec. Esei ta un pueblito den e bunita estado sur di Oaxaca. E grupo tawata asistiendo na un congreso di districto di Testigonan di Yehova. E mainta ei e culminacion di e programa tawata un drama biblico.

Ora cu e auditorio a tende e prome palabranan di e drama biblico, nan a keda babuca. Nan a cuminsa bati man, y hopi hende tawata awa na wowo. E drama tawata na idioma Mixe! Ora cu e drama a termina, hopi ruman a expresa gran aprecio pa e bendicion inespera aki. Un ruman a bisa: “Tawata prome biaha cu mi por a compronde e drama. El a conmove mi curason.” Un otro ruman a declara: “Awor mi por muri felis pasobra Yehova a laga mi tende e drama na mi propio idioma.”

Loke a tuma luga e mainta ei tawata parti di un esfuerso intenso cu Testigonan di Yehova na Mexico ta haciendo pa alcansa e pueblonan indigena cu e bon nobo di e Reino.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Yehova A Scucha Nan Oracion

Tin mas cu 6.000.000 hende indigena na Mexico, suficiente pa forma nan propio nacion, un nacion multicultural di 62 idioma. Diessinco di e idiomanan ei tin mas cu 100.000 hende ta papia nan. Mas cu 1.000.000 hende di e pueblonan indigena no ta papia Spaño, cu ta e idioma oficial di Mexico. Y di esnan cu ta papia Spaño, hopi di nan lo por siña berdadnan biblico mas facil na nan propio idioma. (Echonan 2:6; 22:2) Tin persona cu a studia Bijbel y fielmente a asisti na reunionnan cristian pa añanan, pero toch nan comprondemento tawata limita. Pesei pa basta tempo hopi di nan tawata pidi den oracion pa haya e mensahe di e berdad na nan propio lenga.

Pa trata cu e reto ei, e sucursal di Testigonan di Yehova na Mexico a cuminsa haci areglo na 1999 pa tene reunionnan di congregacion na idiomanan indigena. Tambe a forma teamnan di traduccion. Pa aña 2000, nan a presenta e drama di congreso di districto na idioma Maya y despues na varios otro idioma.

E siguiente paso tawata pa cuminsa cu e tarea di traduci publicacionnan cu Testigonan di Yehova ta uza pa studia Bijbel. Prome, nan a traduci e foyeto Disfruta di bida riba tera pa semper! na Huave, Maya, Mazatek, Totonak, Tzeltal y Tzotzil. Despues a sigui mas publicacion, incluso un edicion regular di Nos Ministerio di Reino na Maya. Tambe a graba algun publicacion riba audiocassette. Pa siña e hendenan indigena lesa y skirbi den nan propio idioma, tin un foyeto titula Aplica Bo Mes na Lesamento y Skirbimento cu ta ser adapta pa uzo local. Actualmente ta produci literatura biblico na 15 di e idiomanan indigena, y tin mas publicacion na caminda.

“Haciendo Tur Esfuerso”

E trabou di traduccion no ta facil. Pa cuminsa, tin masha tiki otro literatura publica den e idiomanan indigena di Mexico. Den hopi caso, ta masha dificil pa haya diccionario. Tambe ta asina cu algun di e idiomanan tin hopi dialecto. Por ehempel, di Zapoteca so tin por lo menos cinco dialecto cu hende ta papia. E dialectonan aki a bira asina distinto for di otro cu e pueblonan Zapoteca di diferente area no por compronde otro.

Ademas, caminda no tin normanan estableci pa un idioma, ta e traductornan mes tin cu fiha algun norma. Esaki ta exigi hopi investigacion y consulta. Nada straño cu hopi di nan na principio a sinti mescos cu Élida, di e team di Huave. El a bisa: “Ora mi a haya invitacion pa bin na e sucursal di Testigonan di Yehova na Mexico pa haci trabou di traduccion, mi tawatin dos emocion—goso y miedo.”

Tambe e traductornan mester siña traha cu computer, programa e proceso di traduccion y siña tecnicanan di traduccion. En berdad e tarea ta un reto basta grandi pa nan. Kico nan ta opina di dje? Gloria, un miembro di e team di Maya, a contesta: “Nos no tin palabra pa expresa nos goso di por yuda traduci publicacionnan biblico na nos idioma natal, Maya.” Y un superintendente den e Departamento di Traduccion a bisa tocante e traductornan: “E deseo pa haya publicacionnan biblico na nan idioma ta asina fuerte cu nan ta haciendo tur esfuerso pa vence e reto.” Tawata bale la pena?

“Danki Yehova!”

Yehova su bendicion riba e trabou den e campo indigena ta bisto. Asistencia na reunionnan cristian y na asambleanan a aumenta drasticamente. Por ehempel, na 2001, e 223 Testigonan di Yehova di abla Mixe a reuni pa celebra e Conmemoracion di e morto di Cristo. Sinembargo, e asistencia total tawata 1.674; esei ta 7,5 biaha e cantidad di Testigonan!

Algun hende cu acepta e berdad, awor si por comprond’e bon for di principio. Mirna ta corda kico a pasa cu ne prome cu tawata tene reunion na Maya. El a conta: “Mi a batisa despues di a studia Bijbel pa tres luna. Mi tawata sa cu mi mester batisa, pero mi tin cu bisa cu mi no a echt compronde e berdadnan biblico manera mester tawata. Mi ta pensa cu e motibo ta cu mi idioma natal ta Maya, y mi no tawata compronde Spaño bon. A dura basta prome cu mi a capta e berdadero sentido di e berdad.” Awe, e cu su casa ta contento di por ta forma parti di e team di traduccion di Maya.

Pa tur hende den congregacion ta un gran goso pa haya publicacionnan den nan propio idioma. Ora cu e foyeto Disfruta di bida riba tera pa semper! a caba di sali na Tzotzil, un señora cu a cuminsa asisti na reunionnan cristian a brasa e foyeto y bisa: “Danki Yehova!” Informenan ta mustra cu hopi studiante di Bijbel a haci progreso mas lihe pa yega na bautismo, publicadonan inactivo a ser reactiva y hopi ruman homber cristian awor ta sinti nan mes cualifica pa acepta responsabilidadnan den e congregacion. Asta algun doño di cas ta mas dispuesto pa acepta literatura biblico den nan propio idioma y studi’e.

Den un caso, un Testigo a bai conduci un studio di Bijbel, pero e studiante no tawata na cas. Ora cu e esposo a bin na porta, e ruman mohe a ofrece pa lesa algo p’e for di un foyeto. E homber a contesta: “Mi no kier nada.” E ruman a bis’e na Totonak cu e foyeto ta na nan idioma. Ora e homber a tende esei, el a hala un banki y a cai sinta. Segun cu e ruman tawata lesa p’e, el a keda bisa: “Esei ta berdad. Si, esei ta berdad.” Awor e ta asisti na e reunionnan cristian.

Na Yucatán, esposo di un Testigo tawata masha contra e berdad y tin biaha tawata dal su casa ora e yega cas for di reunion. Ora cu a cuminsa tene reunionnan na Maya, e ruman a dicidi di invit’e. E homber a bin y a gusta sin fin. Awor e ta asisti na e reunionnan cu regularidad, e ta haya studio di Bijbel y, ta mas cu claro, e no ta bati su casa mas.

Un homber di abla Totonak a bisa dos Testigo cu nunca el a haci oracion pasobra un pasto catolico a bis’e cu Dios ta scucha solamente oracionnan na Spaño. De echo, e tawatin cu paga e pasto pa resa na fabor di e pueblo Totonak. E Testigonan a splic’e cu Dios ta scucha oracion na tur idioma, y nan a dun’e un foyeto na Totonak, cu el a acepta cu gran goso.—2 Cronicanan 6:32, 33; Salmo 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Entusiasma pa e desaroyonan aki, hopi publicado di Reino ta purba siña un idioma indigena of drecha esun cu nan sa. Esaki ta precis loke un superintendente di sircuito cu ta sirbi cinco congregacion di abla Nahuatl den nort di Puebla ta haciendo. El a conta: “Muchanan cu tawatin custumber di pega soño na reunion, awor ta masha alerta y ta scucha cu sumo atencion ora mi ta papia na Nahuatl. Despues di un reunion, un mucha homber di cuater aña a bin serca mi y a bisa: ‘Kualtsin tajtoua’ (bo ta papia bunita). Esei a laga mi sinti cu e esfuerso cu mi ta haci ta bale la pena.”

Si, e campo di idioma indigena di berdad ta “blanco pa wordo cosecha”, y tur esnan cu ta participa den dje ta sinti nan hopi anima. (Huan 4:35) Roberto, kende a yuda organisa e teamnan di traduccion, ta resumi e sintimento di e rumannan cu e palabranan aki: “Ta un experencia inolvidabel pa mira lagrima di goso core na cara di nos rumannan segun cu nan ta scucha e berdad na nan idioma natal y ta capta e sentido. Djis pensa riba esaki ta yena mi hemut.” No tin duda cu e esfuerso pa yuda e hendenan sinsero aki tuma nan posicion na banda di e Reino, ta haci Yehova su curason tambe contento.—Proverbionan 27:11.

[Cuadro na pagina 10, 11]

Sera Conoci cu Algun di e Traductornan

● “Mi mayornan a siña mi e berdad for di chikito. Lamentablemente, ora mi tawatin 11 aña mi tata a bandona e congregacion cristian. Dos aña despues, mi mama a bai for di cas. Siendo cu mi tawata e yiu mayo, mi mester a carga mi mama su responsabilidadnan y cuida mi cuater rumannan chikito, maske mi tawata bai scol ainda.

Nos tawatin e apoyo amoroso di nos rumannan spiritual, pero bida tawata duro. Tin biaha mi tawata puntra mi mes: ‘Dicon esaki ta pasa cu mi? Mi ta hopi jong!’ Ta solamente cu Yehova su poder mi a logra supera e situacion. Despues cu mi a caba scol secundario, mi a bira un predicado di tempo completo, y esei a yuda mi hopi. Ora cu e rumannan a forma e team di traduccion di Nahuatl, mi a haya invitacion pa forma parti di e team.

Awor mi tata ta bek den e congregacion, y mi rumannan chikito ta sirbi Yehova. Keda fiel na Yehova tawata bale la pena. El a bendiciona mi famia masha hopi.”—Alicia.

● “Un mucha mohe den mi klas a duna un speech tocante e origen di bida. Mi a perde e les ei y tawata precupa cu ora di examen lo mi no sa nada di e topico, pesei mi a pidie splica mi. Semper mi tawata puntra mi mes dicon hende ta muri. Ora e mucha a ofrece mi e buki Creacion * y un studio di Bijbel, mi a acepta. E Creador su proposito y amor a conmove mi profundamente.

Ora mi a caba scol, mi tawatin e oportunidad di bira un maestro bilingue di Spaño y Tzotzil. Pero pa esei lo mi mester a muda bai biba leu, haya les den fin di siman y perde reunionnan cristian. Na luga di esei, mi a bai traha como mesla. Mi tata, cu no tawata Testigo, no a keda ni un tiki contento cu mi decision. Despues, mientras mi tawata sirbi como pionero, e rumannan a forma un team pa traduci literatura biblico na Tzotzil. Mi a sinti mi motiva pa ta parti di e team ei.

Mi por mira cu nos rumannan ta sinti nan mes aprecia y digno pa e echo cu nan tin publicacionnan na nan propio idioma. Esei ta duna mi gran satisfaccion. Mi ta sinti mi sumamente privilegia cu e asignacion aki.”—Humberto.

● “Tempo cu mi tawatin seis aña, mi mama a bandona nos. Durante mi añanan como teenager, mi tata a cuminsa studia cu Testigonan di Yehova. Un dia un ruman mohe a ofrece mi un studio di Bijbel cu a inclui conseho pa hobennan. Como un teenager sin mama, mi a sinti cu esaki ta precis loke mi tawatin mester. Mi a batisa cu 15 aña.

Na 1999 algun hende malbado a mata mi tata pa nan por a haya su tereno. Mi a keda destrosa. Mi a cai den un depresion pisa y a sinti cu mi no por a sigui biba mas. Pero mi a sigui pidi Yehova pa duna mi fortalesa. E superintendente biahero y su casa a anima mi masha hopi. Poco despues mi a bira pionero regular.

Un biaha mi a mira algun persona cu a cana seis ora largo djis pa nan tende un discurso di 20 minuut na idioma Totonak, maske e resto di e reunion tawata na Spaño y nan no por a compronde nada. Pesei mi tawata masha emociona ora mi a haya invitacion pa yuda traduci publicacionnan biblico na Totonak.

Semper mi tawata bisa mi tata cu mi ta soña di sirbi un dia na e sucursal di Testigonan di Yehova. E tawata bisa mi cu lo no ta facil pa un mucha mohe soltero di mi edad haya e chens ei. Ora e resusita, lo e keda masha emociona ora e haya sa cu mi a logra bai toch y traduci literatura biblico na nos idioma!”—Edith.

[Nota]

^ par. 28 Bida—Con El A Presenta? Door di Evolucion of Creacion? publica na 1985 door di Testigonan di Yehova.

[Plachi na pagina 9]

Miembronan di e team di traduccion di Tzotzil ta discuti un palabra dificil pa traduci