Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Fiel y Firme—Antes y Awor

Fiel y Firme—Antes y Awor

Fiel y Firme—Antes y Awor

Den parti suit di Polonia, serca di e frontera cu Slovakia y Republica Checo, tin un stad chikito cu yama Wisła. Aunke podise bo no a tende nunca di Wisła, e tin un historia cu cristiannan berdadero probablemente lo haya fasinante. E ta un historia caracterisa pa integridad y celo pa e adoracion di Yehova. Con asina?

WISŁA ta situa den un region bunita yen di sero, cu un bista espectacular riba naturalesa. E coriente rapido di varios riu chikito ta join Riu Vistula, cu ta pasa door di sero- y vayenan cu hopi mondi. E poblacion local amabel y e clima unico ta haci Wisła un centro medico popular, un sitio pa pasa facansi den zomer y un centro turistico pa den winter.

Parce cu e prome poblacion cu a carga e nomber Wisła a keda estableci den decada di 1590. Nan a lanta un fabrica di zag palo, y poco despues tawatin hende ta biba den e areanan habri riba sero, caminda nan a cria carne y baca y a cultiva e tera. Pero e hendenan humilde aki a haya nan envolvi den un warwaru di cambio religioso. E region tawata profundamente afecta door di e reformanan religioso cu Martin Luther a inicia, y religion luterano a bira “e religion di Estado na 1545”, segun e investigado Andrzej Otczyk. Sinembargo, e Guera di Trinta Aña y e Contra-Reformacion cu a sigui despues, a cambia e situacion drasticamente. Otczyk a sigui bisa: “Na 1654 autoridadnan a kita tur misa for di e protestantnan, prohibi nan di tene servicio religioso y confisca tur Bijbel y otro bukinan religioso.” Pero toch mayoria di e poblacion local a keda luterano.

Prome Simiñanan di Berdad Biblico

Felismente, tawatin un reformacion religioso mas importante na caminda. Na aña 1928, dos Studiante di Bijbel (manera tawata yama Testigonan di Yehova e tempo ei) yen di entusiasmo a sembra e prome simiñanan di berdad biblico. E siguiente aña, Jan Gomola a bin Wisła cu un tocadisco cu cua e tawata toca grabacionnan di discurso biblico. Despues el a muda pa un vaye no masha leu caminda el a haya un oyente atento y cu un curason receptivo, Andrzej Raszka, un homber curpa cortico y diki cu tawata biba den sero. Raszka mesora a bai coi su Bijbel pa confirma loke e discursonan graba tawata bisa. Anto el a declara: “Mi ruman, porfin mi a haya e berdad! Mi tawata en busca di contesta for di tempo cu mi tawata bringa den Prome Guera Mundial!”

Yen di entusiasmo Raszka a hiba Gomola serca su amigonan Jerzy y Andrzej Pilch, kendenan tambe a reacciona entusiasma riba e mensahe di Reino. Andrzej Tyrna, cu a siña e berdad biblico na Francia, a yuda e hombernan aki profundisa nan conocemento di e mensahe di Dios. Poco despues nan a batisa. Pa yuda e grupo chikito aki di Studiantenan di Bijbel na Wisła, rumannan for di stadnan biciña tawata bishita nan meimei di decada di 1930. E resultado tawata asombroso.

Un cantidad impresionante di hende interesa a cuminsa asocia cu e congregacion. Famianan luterano local tawatin e custumber di lesa Bijbel na cas. Pues, unabes nan a mira argumentonan biblico combencente relaciona cu e doctrina di fierno di candela y di Trinidad, hopi di nan por a distingui e berdad for di falsedad. Hopi famia a dicidi di kibra cu siñansanan religioso falso. Pues, e congregacion na Wisła a crece, y pa 1939 e tawatin 140 miembro. Pero sorprendentemente mayoria di e adultonan den e congregacion ei no tawata batisa. “Esaki no a nifica cu e publicadonan no batisa aki no por a tuma nan posicion na fabor di Yehova”, segun Helena, un di e prome Testigonan ei. El a agrega: “Durante e pruebanan di fe cu despues di poco tempo nan a confronta, nan a demostra nan integridad.”

Kico di e muchanan? Nan a mira cu nan mayornan a haya e berdad. Franciszek Branc a conta: “Ora cu mi tata a realisa cu el a haya e berdad, el a cuminsa inculc’e den ami cu mi ruman homber. Nos tawatin respectivamente ocho y dies aña. Tata tawata haci nos preguntanan simpel, manera: ‘Ken Dios ta, y con ta su nomber? Kico bo sa di Hesucristo?’ Anto nos tawatin cu skirbi nos contestanan riba papel y apoya nan cu versiculonan for di Bijbel.” Un otro Testigo a conta: “Mi mayornan a reacciona cu buena gana riba e mensahe di Reino y a bandona Iglesia Luterano na 1940, debi na esei mi a sufri oposicion y maltrato na scol. Mi ta gradicido cu mi mayornan a inculca principionan biblico den mi. Esei tawata un factor crucial cu a yuda mi sobrevivi e tempo dificil ei.”

Fe bou di Prueba

Ora cu Segundo Guera Mundial a cuminsa y e nazinan a ocupa e area, nan tawata determina pa caba cu Testigonan di Yehova. Na principio, nan a curasha adultonan—specialmente tatanan—pa firma un lista cu a bisa cu nan tawata di nacionalidad Aleman pa asina nan por haya cierto privilegio. E Testigonan a nenga di sostene e nazinan. Hopi ruman y persona interesa cu tawatin edad di drenta servicio militar tawata den un dilema: Nan por a drenta den ehersito of nan por a keda completamente neutral y ricibi castigo severo. Andrzej Szalbot, kende a keda aresta pa Gestapo na 1943, a splica: “Nenga di drenta servicio militar a nifica cu nan lo a manda bo un campo di consentracion, normalmente Auschwitz. Ami no a batisa ainda, pero mi tawata sa di e garantia cu Hesus a duna na Mateo 10:28 y 29. Mi tawata sa cu si mi muri pa motibo di mi fe den Yehova, lo e por resusita mi.”

Na principio di 1942, e nazinan a aresta 17 ruman homber di Wisła. Den tres luna, 15 di nan a muri na Auschwitz. Ki efecto esaki tawatin riba e Testigonan cu a resta na Wisła? En bes di bandona nan fe, esaki a anima nan pa pega mas duro na Yehova sin compromete nan fe! Durante e siguiente seis lunanan, e cantidad di publicado na Wisła a bira dobel. Poco despues tawatin mas aresto. Hitler su ehersito devastador a afecta en total 83 ruman, persona interesa y mucha. E nazinan a manda 53 di nan na campo di consentracion (principalmente Auschwitz) of na campo di trabou forsa den minanan na Polonia, Alemania y Bohemia.

Fiel y Firme

Na Auschwitz, e nazinan a purba tenta e Testigonan cu e perspectiva di haya libertad inmediato. Un bewaker di SS a bisa un ruman: “Si bo djis firma un papel den cua bo ta renuncia e Studiantenan di Bijbel, nos lo saca bo liber y bo por bai cas.” Nan a ripiti e promesa ei hopi biaha, ma e ruman no a compromete su lealtad na Yehova. Como resultado, nan a golpi’e y haci bofon di dje y e mester a haci trabou di catibo, tanto na Auschwitz como na Mittelbau-Dora, Alemania. Un poco prome cu liberacion, di baina e ruman aki a scapa di e bombardeo di e campo caminda e tawata sera.

Paweł Szalbot, un Testigo cu a muri poco tempo pasa, a yega di conta: “Durante interogacionnan Gestapo tawata puntra mi bes tras bes dicon mi a nenga di sirbi den e ehersito Aleman y di declara heil Hitler.” Despues di a splica e base biblico pa su neutralidad cristian, nan a sentenci’e pa traha den un fabrica di arma. El a bisa: “Ta mas cu claro cu mi consenshi no a permiti mi acepta e tipo di trabou aki, e ora ei nan a manda mi bai traha den un mina.” Pero toch, el a keda fiel.

E Testigonan cu no tawata encarsela—hende mohe y mucha—tawata manda paki di cuminda pa esnan na Auschwitz. Un ruman homber cu e tempo ei tawata un hoben a conta: “Den zomer nos tawata piki cranberry den mondi y troca nan pa trigo. E ruman mohenan tawata traha pan chikito y papa nan cu res. Despues nos tawata manda e pannan aki na cantidad chikito pa nos rumannan encarsela.”

En total autoridadnan a manda 53 Testigo adulto di Wisła na camponan di consentracion y pa haci trabou forsa. Trintiocho di nan a muri.

Un Generacion Mas Hoben Ta Lanta

E medidanan opresivo di e nazinan a afecta tambe e yiunan di Testigonan di Yehova. Algun mucha, nan a manda camponan temporal na Bohemia hunto cu nan mama. Otronan, nan a kita for di nan mayornan y manda nan na e notorio campo di mucha na Lodz.

Tres di e muchanan ei ta corda: “Ora e prome grupo a ser transporta pa Lodz, e Alemannan a bai cu dies di nos, di cinco pa nuebe aña. Nos a anima otro door di haci oracion y papia riba temanan biblico. No tawata facil pa persevera.” Na 1945 tur e muchanan ei a regresa cas. Nan tawata bibo pero flaco flaco y traumatisa. Pero toch, nada no por a kibra nan integridad.

Kico A Sosode Despues?

Mientras cu Segundo Guera Mundial tawata yegando su fin, fe di e Testigonan di Wisła ainda tawata fuerte y nan tawata cla pa reanuda nan actividad di predica cu celo y determinacion. Gruponan di ruman tawata bai bishita hende cu a biba te cu 40 kilometer for di Wisła, y nan a predica y laga literatura biblico cu e hendenan. Segun Jan Krzok, “den poco tempo tawatin tres congregacion activo den nos stad.” Sinembargo, libertad religioso no a dura largo.

E gobierno comunista, cu a bin na luga di e nazinan, a prohibi tur actividad di Testigonan di Yehova na Polonia na 1950. Pesei e rumannan local mester tawata hopi ingenioso den nan sirbishi. Tin biaha nan tawata bishita hende na cas cu e pretexto di kier cumpra bestia of grano. Por lo general nan tawata tene reunionnan cristian anochi den gruponan chikito. No obstante, agentenan di siguridad a logra aresta hopi adorado di Yehova, y a acusa nan di ta traha pa un servicio di inteligencia stranhero, un acusacion completamente sin base. Cierto funcionarionan sarcasticamente a menasa Paweł Pilch: “Hitler no a kibra bo, pero nos si lo hacie.” Sinembargo, el a keda fiel na Yehova, siendo encarsela pa cinco aña. Ora algun Testigo hoben a nenga di firma un documento politico socialista, autoridadnan a kita nan for di scol of nan a perde nan trabou.

Yehova A Sigui Sostene Nan

Aña 1989 a trece un otro clima politico, y Testigonan di Yehova a haya reconocemento legal na Polonia. Na Wisła, adoradonan firme di Yehova a aumenta nan actividad, manera por a mira na e cantidad di pionero of predicado di tempo completo. Rond di 100 ruman for di e area aki a drenta den sirbishi di pionero. Pesei no ta straño cu e stad tin e beinam Fabrica di Pionero.

Bijbel a bisa di e apoyo cu Yehova a duna su siguidonan di pasado: “Si no tawata pa SEÑOR, kende tawata na nos banda, ora hende a lanta contra nos, nan lo a traga nos bibo.” (Salmo 124:2, 3) Den nos tempo, apesar di e indiferencia cu ta reina y e tendencianan mundano inmoral cu tin den e poblacion general, adoradonan di Yehova na Wisła ta haci esfuerso pa mantene nan integridad y ta ser recompensa ricamente. Generacion tras generacion di Testigonan di Yehova den e area ei por confirma cu e declaracion aki di apostel Pablo ta berdad: “Si Dios ta pa nos, ken por ta contra nos?”—Romanonan 8:31.

[Plachi na pagina 26]

Nan a manda Emilia Krzok hunto cu su yiunan Helena, Emilia y Jan na un campo temporal na Bohemia

[Plachi na pagina 26]

Ora cu Paweł Szalbot a nenga di drenta servicio militar, nan a mand’e bai traha den un mina

[Plachi na pagina 27]

Maske nan a manda e rumannan Auschwitz, y hopi a muri ei, e obra no a stop di crece na Wisła

[Plachi na pagina 28]

Paweł Pilch y Jan Polok a ser hiba na un campo pa hobennan na Lodz

[Plachi na pagina 25]

Beshi y flor: © R.M. Kosinscy / www.kosinscy.pl