Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

“Pasa Door di e Tera”

“Pasa Door di e Tera”

“Pasa Door di e Tera”

“Pasa door di e tera den su largura y hanchura.”—GENESIS 13:17.

1. Ki instruccion interesante Dios a duna Abraham?

BO TA gusta core keiro den auto wak paisahe, kisas den un fin di siman? Tin hende ta prefera di bai cu bais, ya nan ta probecha haci poco ehercicio y nan por disfruta mas di e panorama. Otronan ta opta pa cana pa di e manera ei nan conoce y disfruta mas tanto di cierto areanan. Por lo general, e excursionnan ei no ta dura largo. Pero imagina bo con Abraham mester a sintie despues cu Dios a bis’e: “Lanta, pasa door di e tera den su largura y hanchura, pasobra lo mi duna bo e tera”!—Genesis 13:17.

2. Despues cu Abraham a bandona Egipto, unda el a bai?

2 Considera e contexto di e palabranan ei. Abraham, hunto cu su casa y otro hende, a pasa algun tempo den Egipto. Genesis capitulo 13 ta bisa nos cu nan a bandona Egipto y a muda nan tou di bestia pa “Negev.” Despues Abraham “a sigui su biahenan for di Negev te na Bet-el.” Ora a surgi un problema entre su wardadonan di bestia y esnan di su subrino Lot, y a bira bisto cu cada grupo mester a busca su mes terenonan di yerba, Abraham a duna Lot e prome chens di scohe. Lot a scohe e “vaye di Yordan”, un vaye berde “manera e hofi di Señor”, y cu tempo a bai biba na Sodoma. Dios a bisa Abraham: “Hisa bo cara y, for di e luga caminda bo ta, mira panort, pasuit, pariba y pabou.” Probablemente for di un sitio halto banda di Bet-el, Abraham por a mira otro partinan di e tera. Pero no ta esei so e mester a haci. Dios a invit’e pa “pasa door di e tera” y conoce su naturalesa y regionnan.

3. Pakico kisas no ta facil pa visualisa e biahenan di Abraham?

3 Nos no sa con leu Abraham a pasa door di e tera prome cu el a alcansa Hebron. Pero un cos ta sigur, e tawata conoce e Tera priminti miho cu mayoria di nos. Pensa riba e luganan menciona den e relato aki, esta, Negev, Bet-el, e vaye di Yordan, Sodoma y Hebron. Bo tin problema pa visualisa unda e areanan ei tawata? Pa hopi sirbido di Yehova esaki no ta facil pasobra ta masha poco di nan a yega di bishita e luganan cu nan ta lesa tocante dje den Bijbel, pa no papia mes di pasa door di e tera den su largura y hanchura. Toch, nos tin motibo pa ta sumamente interesa pa siña conoce sitionan di Bijbel. Pakico?

4, 5. (a) Con Proverbionan 18:15 ta relaciona cu conocemento y comprondemento di teranan biblico? (b) Kico Sofonias capitulo 2 ta ilustra?

4 E Palabra di Dios ta bisa: “Curason di e hende prudente [“cu comprondemento”, NW] ta adkiri conocemento, y horea di e hende sabi ta busca conocemento.” (Proverbionan 18:15) Tin hopi topico riba cua nos por haya conocemento, pero conocemento exacto relaciona cu Yehova Dios y su trato cu hende ta di vital importancia. Algo cu por yuda nos sigur den esei ta loke nos ta lesa den Bijbel. (2 Timoteo 3:16) Sinembargo, ripara cu esei tin di aber cu comprondemento. Comprondemento ta e capasidad pa analisa un asunto, discerni of mira ki relacion e diferente partinan tin cu otro y cu e totalidad. Esaki ta conta tambe pa loke ta e luganan menciona den Bijbel. Por ehempel, mayoria di nos sa unda Egipto ta, pero nos tin un idea di e ruta cu Abraham a recore, saliendo for di Egipto, “bai Negev”, despues Bet-el, anto sigui pa Hebron? Bo ta compronde ki relacion e luganan ei tin cu otro?

5 Of kisas den bo lesamento regular di Bijbel, bo a yega di lesa Sofonias capitulo 2. Ei bo a topa nomber di stad, di hende y di teranan. E solo capitulo ei ta menciona Gaza, Askelon, Asdod, Ekron, Sodoma y Ninive, y tambe Canan, Moab, Amon y Asiria. Bo a logra visualisa e luganan ei caminda hende di bida real a biba, hende cu tawata envolvi den e cumplimento di profecia di Dios?

6. Pakico algun cristian a bin mira e importancia di mapanan biblico. (Mira e cuadro.)

6 Mapanan di teranan biblico tawata un gran yudansa pa hopi studiante di e Palabra di Dios. Nan ta consulta cu esakinan no djis pasobra nan ta fasina cu mapa, sino pasobra nan ta realisa cu door di uza mapa, esei por aumenta nan conocemento di e Palabra di Dios. Tambe mapa por yuda nan compronde cosnan miho, y mira ki relacion cierto detayenan cu nan sa caba tin cu otro informacion. Segun cu nos ta considera algun ehempel, probablemente lo bo haya tambe un gratitud mas profundo pa Yehova y mas comprondemento di e relatonan den su Palabra.—Mira e cuadro na pagina 14.

Distancia Ta Haci un Diferencia

7, 8. (a) Ki cos asombroso cu tawatin di aber cu Gaza Samson a haci? (b) Ki informacion por haci e hazaña di Samson asta mas impresionante? (c) Con conocemento y comprondemento di e relato aki cu tin di aber cu Samson por yuda nos?

7 Na Huesnan 16:2, bo por lesa tocante hues Samson na Gaza. Awendia bo ta tende hopi bes di e nomber Gaza den noticia, pues kisas bo tin un idea general unda Samson tawata, den e teritorio Filisteo pega cu Costa Mediteraneo. [11] Awor wak Huesnan 16:3: “Samson a drumi te mei anochi, y mei anochi el a lanta y a cohe e portanan di stad y e dos balkinan tene, y a ranca nan saca nan cu tranca cu tur; anto el a pone nan riba su scouder y a carga nan hiba riba cabes di e sero cu ta keda enfrente di Hebron.”

8 Sin duda, e portanan y balkinan den banda di un luga fortifica manera Gaza tawata grandi y pisa. Imagina bo ta purba carga nan! Samson si a carga nan, pero na unda el a bai cu nan, y ki sorto di biahe e tawatin cu haci? Wel, Gaza ta keda cant’i costa na mas o menos nivel di lama. [15] Sinembargo, Hebron ta keda den direccion oost na un haltura di 900 meter riba nivel di lama; pues un subida formal! Nos no sa exactamente unda “e sero cu ta keda enfrente di Hebron” tawata, pero e stad ei ta rond di 60 kilometer leu for di Gaza, anto pa colmo, na halto! Ora nos haya sa e distancia cu Samson a cubri, su hazaña ta haya un dimension nobo, no ta berdad? Y corda pakico Samson por a haci e obranan ei—“e spirito di SEÑOR a bin riba dje.” (Huesnan 14:6, 19; 15:14) Como cristian awe, nos no ta spera cu e spirito di Dios ta bai duna nos forsa fisico excepcional. Pero, e mesun spirito poderoso ei por yuda nos compronde asuntonan spiritual profundo mas miho y haci nos poderoso segun e hende cu nos ta di paden. (1 Corintionan 2:10-16; 13:8; Efesionan 3:16; Colosensenan 1:9, 10) Si, ora nos compronde e relato tocante Samson, e ta combence nos cu e spirito di Dios por yuda nos.

9, 10. (a) Kico e victoria di Gideon riba e Madianitanan a encera? (b) Con nos conocemento di e area en cuestion ta yuda haci e relato aki mas significativo?

9 E victoria di Gideon riba e Madianitanan ta un otro relato cu ta ilustra balor di conoce e distancianan envolvi. Mayoria lector di Bijbel sa cu hues Gideon y su trupa di 300 homber a derota e coalicion di 135.000 invasor, esta, e Madianitanan, Amalekitanan y otronan cu tawata kampeer den e vaye di Jezreel, banda di e sero di More. [18] E hombernan di Gideon a supla cacho, y a kibra nan canicanan pa revela nan flambeunan y despues a grita: “E spada di Yehova y di Gideon!” [NW] Esaki a confundi y spanta e enemigonan, di manera cu nan mes a cuminsa mata otro. (Huesnan 6:33; 7:1-22) Esei ta tur loke a sosode, un accion rapido parti anochi? Sigui lesa den Huesnan capitulo 7 y 8. Lo bo mira cu Gideon a persisti cu e atake. Di e tantisimo luganan menciona, tin algun cu nos no por identifica awe cu sitionan conoci, pues kisas nan no ta aparece riba e mapanan di Bijbel. Di otro banda, tin suficiente cu si a ser identifica, di manera cu nos por sigui Gideon su accionnan.

10 Gideon a persigui e resto di e forsanan di coalicion te na Bet-sita y despues den direccion sur te Abel-mehola, banda di Yordan. (Huesnan 7:22-25) E relato ta bisa: “Gideon y e tres shen hombernan cu tawata hunto cu ne a yega na Yordan y a crusa bai na e otro banda, cansa y toch persiguiendo ainda.” Ora e Israelitanan a crusa e riu, nan a persigui e enemigonan direccion sur te na Sucot y Penuel, banda di Yabok, pa despues subi sero y yega Jogbeha (banda di loke awe ta Amman, Yordan). E persecucion y bataya ei a cubri un distancia di mas o menos 80 kilometer. Gideon a captura y mata dos rei Madianita; despues el a bolbe na su stad Ofra, banda di e luga caminda e bringamento a cuminsa. (Huesnan 8:4-12, 21-27) Claramente, Gideon su hazaña tawata mas cu djis supla cacho pa un par di minuut, zuai flambeu y grita. Y pensa riba e gran impacto cu tur esaki ta haci riba e comentario tocante hombernan di fe: “Lo mi no tin basta tempo pa mi conta di Gideon, [y otronan cu] for di den debilidad a wordo haci fuerte, a bira poderoso den guera.” (Hebreonan 11:32-34) Cristiannan tambe por cansa fisicamente, pero ta masha importante pa nos sigui haci e boluntad di Dios!—2 Corintionan 4:1, 16; Galationan 6:9.

Con Hende Ta Pensa y Reacciona?

11. Con e Israelitanan mester a biaha prome y despues cu nan a yega Kades?

11 Kisas algun persona ta studia mapanan di Bijbel pa haya e luganan, pero bo no ta kere cu mapanan lo por yuda nos compronde con e hendenan di antiguedad tawata pensa? Tuma por ehempel e Israelitanan cu a muda for di Sero Sinai bai e Tera Priminti. Na caminda nan a para algun biaha, y finalmente nan a yega Kades (of, Kades-barnea). [9] Deuteronomio 1:2 ta bisa cu esaki tawata un biahe di 11 dia, un distancia di mas o menos 270 kilometer. For di einan Moises a manda 12 spion den e Tera Priminti. (Numbernan 10:12, 33; 11:34, 35; 12:16; 13:1-3, 25, 26) E spionnan a bai nort, crusa door di Negev, probablemente a pasa Beerseba, despues Hebron y a alcansa e frontera nort di e Tera Priminti. (Numbernan 13:21-24) Door cu e Israelitanan a acepta e informenan negativo di e dies spionnan, nan a haya nan ta dual 40 aña largo den desierto. (Numbernan 14:1-34) Kico esaki ta revela tocante nan fe y si nan tawata dispuesto pa confia den Yehova?—Deuteronomio 1:19-33; Salmo 78:22, 32-43; Hudas 5.

12. Kico nos por conclui tocante e fe di e Israelitanan, y pakico esei ta algo pa nos pensa ariba?

12 Medita riba esaki for di un punto di bista geografico. Si e Israelitanan tawatin fe y a sigui e conseho di Hosue y Caleb, nan lo tawatin cu bai hopi leu pa alcansa e Tera Priminti? Kades tawata mas o menos 16 kilometer for di Beer-lahai-roi, caminda Isaak cu Rebeca tawata biba. [7] Esei tawata menos cu 95 kilometer for di Beerseba, y segun Bijbel esei tawata e parti sur di e Tera Priminti. (Genesis 24:62; 25:11; 2 Samuel 3:10) Despues cu nan a biaha for di Egipto pa Sero Sinai y despues 270 kilometer pa Kades, ta como si fuera nan tawata riba stupi di e Tera Priminti. Den nos caso, nos ta na drempel di e Paradijs riba tera cu a ser priminti. Ki les nos por siña? Apostel Pablo a conecta e situacion di e Israelitanan cu e conseho: “Pesei, laga nos ta diligente pa drenta den e sosiego ei, pa ningun hende no cai door di sigui e mesun ehempel di desobediencia.”—Hebreonan 3:16–4:11.

13, 14. (a) Den ki situacion e Gabaonitanan a dal un paso decisivo? (b) Ki incidente ta revela e actitud di e Gabaonitanan, y ki les nos mester siña for di esaki?

13 E episodio biblico cu a envolve e Gabaonitanan si ta revela un actitud distinto —uno di confia cu Dios lo cumpli cu su boluntad. Despues cu Hosue a guia e Israelitanan pa crusa Riu Yordan pa drenta e tera cu Dios a priminti Abraham su famia, tawata tempo pa saca e Cananeonan afo. (Deuteronomio 7:1-3) Esei a inclui e Gabaonitanan. E Israelitanan a conkista Yerico y Ai y tawata kampeer banda di Gilgal. E Gabaonitanan no kier a muri como Cananeonan maldiciona. Pesei nan a manda representantenan serca Hosue na Gilgal. Nan a pretende di a bini di un teritorio pafo di Canan pa asina nan por a sera un tratado di pas cu e Hebreonan.

14 E representantenan di Gabaon a bisa: “Bo sirbidonan a bin di un tera masha leu mes, pa motibo di e nomber di SEÑOR bo Dios.” (Hosue 9:3-9) Nan pañanan y cosnan di come en berdad a duna e impresion cu nan a bini di un tera leu, pero en realidad Gabaon tawata apenas 30 kilometer for di Gilgal. [19] Combenci, Hosue y su hombernan principal a sera un tratado di pas cu Gabaon y e stadnan den cercania cu tawatin conexion cu Gabaon. E triki di e Gabaonitanan tawata djis un medio pa evita ehecucion? Al contrario, el a refleha un deseo pa haya e fabor di e Dios di Israel. Yehova a aproba pa e Gabaonitanan bira “kapdo di palo y cargado di awa pa e congregacion y pa e altar di SEÑOR”, suministrando palo pa candela pa e altar di sacrificio. (Hosue 9:11-27) E Gabaonitanan a sigui manifesta nan disponibilidad pa efectua tareanan humilde den Yehova su sirbishi. Probablemente, algun di nan tawata entre e Netineonan cu a regresa for di Babilonia y a sirbi na e tempel reconstrui. (Esdras 2:1, 2, 43-54; 8:20) Nos por imita nan actitud door di haci esfuerso pa mantene pas cu Dios y ser dispuesto pa atende asta tareanan humilde den su sirbishi.

Un Spirito di Sacrificio Propio

15. Pakico nos mester ta interesa den geografia relaciona cu e Scritura Griego Cristian?

15 E relatonan di e Scritura Griego Cristian, manera e biahenan y e ministerio di Hesus y apostel Pablo, tambe ta duna nos un idea di e geografia di teranan biblico. (Marco 1:38; 7:24, 31; 10:1; Lucas 8:1; 13:22; 2 Corintionan 11:25, 26) Purba imagina bo e biahenan cu nan a haci, a base di e siguiente relatonan.

16. Con e cristiannan na Berea a demostra nan aprecio pa Pablo?

16 Riba su di dos biahe como misionero (liña biña riba e mapa), Pablo a yega na Filipos, cu awor ta parti di Grecia. [33] El a duna testimonio einan, el a ser encarsela, despues el a ser laga liber, y a sigui rumbo pa Tesalonica. (Echonan 16:6–17:1) Ora e Hudiunan a instiga un motin, e rumannan Tesalonicense a urgi Pablo pa e bai Berea, rond di 65 kilometer leu. E ministerio di Pablo na Berea tawata exitoso, pero e Hudiunan a bini y a lanta e pueblo contra dje. Pesei, “mesora e rumannan a manda Pablo bai den direccion di lama”, y “esnan cu a compaña Pablo a hib’e Atenas.” (Echonan 17:5-15) Aparentemente, algun persona cu a caba di comberti tawata dispuesto pa cana 40 kilometer te na Lama Egeo, paga pa un pasashi riba boto, y nabega rond di 500 kilometer. E biahe ei por tawatin hopi riesgo cu ne, pero e rumannan a acepta e riesgonan ei y asina nan a extende nan contacto cu e representante biahero aki di Dios.

17. Ora nos haya un idea di e distancia entre Mileto y Efeso, kico nos lo por compronde miho?

17 Riba su di tres biahe (liña berde riba e mapa), Pablo a yega na e haf di Mileto. El a manda yama e ancianonan di e congregacion di Efeso, rond di 50 kilometer leu. Pa e ancianonan por a bai serca Pablo, nan lo mester a laga tur nan cosnan di haci un banda. Probablemente nan tawata cana y papia hopi entusiasma tocante e reunion cu nan lo a bai tene cu Pablo. Despues cu nan a reuni cu Pablo y a tend’e haci oracion, “nan a cuminsa yora duro y a brasa Pablo y a sunch’e bes tras bes.” Despues “nan a compañ’e bai na e barco” pa e por a sigui bai Herusalem. (Echonan 20:14-38) Nan lo tawatin hopi cos di pensa y papia ariba durante nan biahe di regreso pa Efeso. E aprecio cu nan a demostra canando e distancia ei pa ta hunto cu un minister biahero kende por a siña nan y anima nan no ta impresiona bo? Bo no ta mira den esaki algo cu bo por aplica den bo bida y den bo manera di pensa?

Siña di e Tera Ei y Loke Tin den Futuro

18. Kico nos por ta determina pa haci encuanto e luganan cu Bijbel ta menciona?

18 E ehempelnan anterior ta mustra nos e importancia di conoce e tera cu Dios a duna e Israelitanan, rond di cua hopi relato di Bijbel ta drei. (Y nos por amplia nos cuadro mental door di siña tambe tocante e teranan den bicindario cu ta ser menciona den e relatonan di Bijbel.) Segun cu nos ta siña y compronde mas di particularmente e Tera Priminti, nos por corda un rekisito fundamental pa e Israelitanan por a drenta y disfruta di e tera di “lechi y miel” aki. E rekisito ei ta cu nan mester a teme Yehova y warda su mandamentonan.—Deuteronomio 6:1, 2; 27:3.

19. Cua dos paradijs ta merece nos atencion continuo?

19 Awe nos tambe tin cu cumpli cu nos parti, esta, teme Yehova y sigui su camindanan. Door di haci esei, nos lo contribui pa mehora y embeyece e paradijs spiritual cu ta existi awor den e congregacion cristian rond mundo. Nos lo sigui siña hopi mas tocante su caracteristicanan y bendicionnan. Y nos sa cu lo tin hopi mas pa bini. Hosue a guia e Israelitanan pa crusa Riu Yordan y drenta un tera productivo y satisfaciente. Awe nos tin bon motibo pa anhela cu confiansa e Paradijs literal, e bunita tera cu ta den futuro cercano.

Bo Ta Corda?

• Pakico nos tin cu desea pa aumenta nos conocemento y comprondemento relaciona cu teranan biblico?

• Ki detaye geografico cu nos a considera den e articulo aki tawata specialmente informativo pa bo?

• Ki les a bira hopi mas cla pa bo ora bo a siña mas tocante e detayenan geografico di un ke otro incidente?

[Preguntanan di Estudio]

[Cuadro/Plachi na pagina 14]

“Mira e Tera Bunita”

N’e congresonan di 2003 y 2004, Testigonan di Yehova a ricibi cu hopi alegria e foyeto “Mira e Tera Bunita.” E publicacion nobo aki, disponibel den mas o menos 80 idioma, ta yen di mapa colorido y grafiek cu ta ilustra diferente area di e mundo biblico, specialmente di e Tera Priminti durante varios periodo.

E articulo di studio aki ta referi na mapanan spesifico pa medio di number di pagina cu letter diki, manera [15]. Si bo tin e foyeto nobo aki, dedica un poco tempo pa conoce su caracteristicanan unico cu por yuda bo aumenta bo conocemento y comprondemento di e Palabra di Dios.

(1) Hopi mapa ta inclui un descripcion of cuadro cu ta splica kico cierto simbolo of marca special riba e mapa ta nifica [18]. (2) Mayoria mapa ta inclui un escala den miya y kilometer cu lo yuda bo haya un idea di e tamaño of distancia envolvi [26]. (3) Por lo general nan tin un flecha cu ta indica direccion nort pa yuda bo orienta bo mes [19]. (4) Hopi bes e mapanan tin color pa indica e elevacionnan general [12]. (5) Rond di e randnan di e mapanan bo por haya letter y number mediante cua bo por visualisa liñanan cu por yuda bo localisa stad of otro nombernan. [23]. (6) Riba e index di dos pagina di nomber di luga [34-5], bo por mira e number di pagina cu letter diki, hopi bes sigui pa un combinacion di letter cu number, manera E2, locual ta yuda bo localisa e nombernan. Despues cu bo uza e caracteristicanan aki un par di biaha, bo por keda sorprendi cuanto nan ta yuda bo amplia bo conocemento y profundisa bo comprondemento di Bijbel.

[Tabel/Mapa na pagina 16, 17]

MAPA DI REGIONNAN NATURAL

(Pa e texto den su formato completo , wak e publicacion)

A. Costa di Lama Grandi

B. Sabana West di Yordan

1. Sabana di Aser

2. Repi Canto di Costa di Dor

3. Yerba Berde di Saron

4. Sabana di Filistea

5. Vaye Central di Oost pa West

a. Sabana di Meguido

b. Vaye di Jezreel

C. Seronan West di Yordan

1. Seronan di Galilea

2. Seronan di Carmelo

3. Seronan di Samaria

4. Shefela (seritonan)

5. Seronan di Huda

6. Desierto di Huda

7. Negev

8. Desierto di Paran

D. Araba (Vaye di Rift)

1. Cuenca di Hula

2. Area di Lama di Galilea

3. Vaye di Yordan

4. Lama Salo (Lama Morto)

5. Araba (suit di Lama Salo)

E. Seronan/Plateau Oost di Yordan

1. Basan

2. Galad

3. Amon y Moab

4. Plateau di Edom

F. Seronan di Libano

[Mapa]

Sero Hermon

More

Abel-mehola

Sucot

Jogbeha

Bet-el

Gilgal

Gabaon

Herusalem

Hebron

Gaza

Beerseba

Sodoma?

Kades

[Mapa/Plachi na pagina 15]

(Pa e texto den su formato completo , wak e publicacion)

CANAN

Meguido

GALAD

Dotan

Sikem

Bet-el (Luz)

Ai

Herusalem (Salem)

Betlehem (Efrata)

Mamre

Hebron (Macpela)

Gerar

Beerseba

Sodoma?

NEGEV

Rehobot?

[Sero]

Moria

[Awanan]

Lama Salo

[Riunan]

Yordan

[Plachi]

Abraham a pasa door di e tera

[Mapa na pagina 18]

(Pa e texto den su formato completo , wak e publicacion)

Troas

SAMOTRACIA

Neapolis

Filipos

Amfipolis

Tesalonica

Berea

Atenas

Corinto

Efeso

Mileto

RODAS