Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Cuidou cu Custumbernan Cu Ta Desagrada Dios

Cuidou cu Custumbernan Cu Ta Desagrada Dios

Cuidou cu Custumbernan Cu Ta Desagrada Dios

RIBA un plenchi chikito tin un caha di morto habri den e solo cayente di Africa. Segun cu personanan tristo ta pasa un tras di otro na e caha di morto pa expresa nan duele, un homber di edad ta keda para un rato. Cu su cara tristo, e ta hala mas serca y ta baha su cabes te na cara di e defunto y ta cuminsa papia: “Dicon bo no a bisa mi cu ta bai bo tawata bai? Dicon bo a bandona mi asina? Awor cu bo a regresa, lo bo sigui yuda mi?”

Na un otro parti di Africa, un baby a nace. Nan no ta permiti ni un hende wak e yiu. Ta te despues di algun tempo nan ta presenta e baby na publico y durante un ceremonia ta dun’e un nomber.

Tin hende lo por haya cu e custumber di papia cu hende morto, of di sconde un yiu resien naci pa otro persona no mir’e, algo masha straño. Sinembargo, den cierto cultura- y sosiedadnan, hende su conducta y punto di bista relaciona cu morto y nacemento ta ser influencia pa e creencia masha poderoso di cu e mortonan no ta realmente morto ma cu nan ta bibo y conciente.

E creencia aki ta asina fuerte cu e ta hancra den e custumber- y ritonan cu ta envolve casi tur aspecto di bida. Por ehempel, tin miyones di hende ta kere cu e etapanan importante den bida di hende—manera nacemento, pubertad, matrimonio, hayamento di yiu y morto—ta parti di un proceso di transicion cu ta hiba na e region spiritual di e antepasadonan. Nan ta kere cu den e region ei, e persona morto ta sigui hunga un papel activo den bida di esnan cu el a laga atras, y cu e por sigui den e ciclo di bida door cu e ta bolbe nace.

Pa haci sigur cu e persona ta pasa suavemente di un etapa pa otro den e ciclo aki, nan ta efectua un cantidad di custumber y rito. E custumbernan aki ta ser influencia door di e creencia cu nos tin algo den nos cu ta keda bibo ora nos muri. Cristiannan berdadero ta evita cualkier custumber cu tin di aber cu e creencia aki. Dicon?

Den Ki Condicion e Mortonan Ta?

Bijbel ta uza palabranan cla pa describi e condicion di e mortonan. E ta bisa simplemente: “E bibonan sa cu nan lo muri, ma e mortonan no sa nada, ... nan amor, nan odio y nan celo a perece caba, ... No tin ni actividad ni planificacion ni sabiduria den Seol [graf comun di humanidad], caminda bo ta bai.” (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Pa hopi tempo caba cristiannan berdadero a acepta e berdad basico aki di Bijbel. Nan a compronde cu e alma no ta inmortal, sino cu e por muri y ser destrui. (Ezekiel 18:4) Tambe nan a haya sa cu e mortonan no tin spirito cu ta keda bibo. (Salmo 146:4) Hopi tempo pasa, Yehova a duna su pueblo e mandato stricto pa nan no participa den ningun custumber of rito cu tawatin di aber cu e creencia cu e mortonan ta conciente y cu nan por eherce influencia riba hende bibo.—Deuteronomio 14:1; 18:9-13; Isaias 8:19, 20.

Cristiannan di prome siglo tambe a evita cualkier custumber of rito tradicional cu tawatin di aber cu siñansa religioso falso. (2 Corintionan 6:15-17) Awe tambe Testigonan di Yehova, sin importa nan rasa, tribu of background, ta evita tradicion- y custumbernan cu tin conexion cu e siñansa falso di cu hende tin algo cu ta keda bibo ora nan muri.

Kico por yuda nos dicidi ki ora pa sigui un custumber of no? Nos tin cu pensa y evalua cuidadosamente si e custumber aki lo por tin conexion cu cualkier siñansa no biblico, manera e creencia di cu spirito di e mortonan tin influencia riba bida di hende bibo. Ademas, nos tin cu wak si nos participacion den e custumber of ceremonia ei lo por trompica otro hende cu sa kico Testigonan di Yehova ta kere y siña. Cu e puntonan ei na mente, laga nos examina dos area di precupacion: nacemento y morto.

Nacemento y Ceremonianan pa Duna Yiu Nomber

Hopi custumber relaciona cu nacemento di yiu ta apropiado. Sinembargo, cristiannan berdadero tin cu tene cuidou na luganan caminda hende ta pensa cu nacemento ta un transicion for di e region di spirito di antepasadonan pa e comunidad humano. Den algun parti di Africa por ehempel, nan ta tene un yiu resien naci den cas y ta dun’e un nomber te despues di un periodo di tempo. Aunke e periodo di espera ta varia pa cada localidad, na final di dje nan ta tene un ceremonia pa duna e yiu nomber, durante cua ta trece e yiu pafo y ta present’e oficialmente na famia y amigonan. E ora ei ta anuncia nomber di e yiu oficialmente na esnan presente.

Splicando e nificacion di e custumber aki, e buki Ghana—Understanding the People and Their Culture (Ghana—Compronde e Pueblo y Nan Cultura) ta declara: “Hende ta pensa cu durante e prome shete dianan di bida, e baby ta di ‘bishita’ y ta den e proceso di transicion for di e mundo di spirito pa bida terenal. ... Normalmente nan ta tene e baby den cas, y hende cu no ta di e famia no tin mag di wak e.”

Dicon tin un periodo di espera prome cu tene e ceremonia pa duna e yiu nomber? E buki Ghana in Retrospect (Ghana cu Bista den Pasado) ta splica: “Prome cu e di ocho dia, e yiu supuestamente no ta un hende. E ta ser asocia mas o menos cu e otro mundo for di cua el a bin.” E buki ta sigui splica: “Siendo cu ta e nomber ta, como si fuera, haci e baby un hende, ora un pareha ta teme cu nan yiu lo muri, por lo general nan ta pospone e dunamento di nomber te ora nan ta sigur cu e ta keda na bida. ... Pesei nan ta pensa cu e rito di transicion aki, hopi bes yama e presentacion publico di e yiu, tin hopi consecuencia pa e yiu y su mayornan. E ta e ceremonia cu ta trece e yiu den e compania of mundo di hende.”

Por lo general, un persona mayor di edad den e famia ei ta presidi durante e ceremonia pa duna e yiu nomber. Loke ta tuma luga durante e ocasion ei ta varia di un luga pa otro, pero hopi bes e ceremonia ta inclui bashamento di ofrenda di bebida, oracion na e spirito di antepasadonan den cua nan ta gradici pasobra e yiu a yega safe, y otro ritonan.

E punto culminante di e ceremonia ta ora anuncia nomber di e yiu. Aunke ta e mayornan ta esnan cu tin cu duna e yiu nomber, otro miembronan di famia hopi bes tin hopi di bisa den esaki. Algun nomber tin podise un nificacion simbolico den e idioma local, tal como “a bai y a bolbe”, “Mama a bin pa di dos bes”, of “Tata a bin atrobe.” Otro nombernan ta contene nificacionnan diseña pa desanima antepasadonan pa nan no tuma e yiu resien naci bek den e mundo di e mortonan.

Claro cu no tin nada malo ora nos ta alegra pasobra un yiu a nace. E custumber di duna yiu nomber di un otro persona of un nomber cu ta refleha e circunstancianan relaciona cu su nacemento, ta aceptabel. Y ki dia ta duna e yiu nomber ta un decision personal. * Sinembargo, cristiannan cu kier agrada Dios ta cauteloso pa evita cualkier custumber of ceremonia cu ta duna e impresion cu nan ta di acuerdo cu e punto di bista cu e yiu resien naci ta un “bishitante” cu ta pasa di e mundo di spirito di antepasadonan pa e mundo di hende bibo.

Ademas, aunke hopi hende den e comunidad ta pensa cu ceremonia pa duna yiu nomber ta un rito importante den e proceso di transicion, cristiannan mester tene cuenta cu e consenshi di otro hende y pensa riba e impresion cu nan lo duna hende cu no ta Testigo. Kico algun hende lo pensa si, por ehempel, un famia cristian tene nan yiu resien naci for di bista di otro hende te ora e ceremonia pa duna nomber tuma luga? Ki impresion nan lo haya si e nomber cu e Testigonan a duna nan yiu no ta pas pa hende cu ta bisa cu nan ta maestro di e berdad di Bijbel?

Pesei, ora cristiannan ta dicidi con y ki ora pa duna nan yiu nomber, nan ta haci esfuerso pa ‘haci tur cos pa e gloria di Dios’, pa nan no pone otro hende trompica. (1 Corintionan 10:31-33) Nan no ta ‘pone e mandamento di Dios un banda pa cumpli cu nan tradicionnan’, cu na final di cuenta ta diseña pa honra e mortonan. Al contrario, nan ta duna honor y gloria na e Dios bibo, Yehova.—Marco 7:9, 13.

Transicion di Morto pa Bida

Hopi hende ta pensa cu morto, mescos cu nacemento, ta un transicion; un persona cu muri ta muda di e mundo visibel bai e region invisibel di e spiritonan di e mortonan. Hopi hende ta kere cu si no efectua e custumber- y ritonan di entiero ora un persona muri, e spirito di e antepasadonan, cu segun nan tin poder pa castiga of recompensa hende bibo, lo rabia. E creencia aki tin hopi influencia riba e manera cu nan ta regla y efectua ceremonianan di entiero.

Ceremonianan di entiero cu tin e proposito pa calma e mortonan hopi bes ta bai acompaña cu un variedad di emocion—for di yoramento y gritamento histerico den presencia di e cadaver te na festividadnan gososo despues cu a dera e defunto. Hopi bes e celebracionnan di entiero ei ta caracterisa pa comemento y bebemento sin limite, buracheria y baliamento riba musica duro. Hende ta duna asina hopi importancia na ceremonianan di entiero cu asta e famianan di mas pober hopi bes ta haci hopi esfuerso pa haya suficiente placa pa percura pa un “entiero apropiado”, aunke esaki lo por hinca nan den problema y debe.

Atrabes di añanan, Testigonan di Yehova a desenmascara custumbernan di entiero no biblico completamente. * E custumbernan ei ta inclui biloria na honor di e defunto, bashamento di ofrenda di bebida, papia cu e morto y haci peticion na dje, ceremonianan relaciona cu aniversario di morto y otro custumbernan basa riba e creencia cu algo ta keda bibo ora e persona muri. E custumbernan ei cu ta deshonra Dios ta “impuro”, un “engaño vano” basa riba “tradicion di hende” y no riba Dios su Palabra di berdad.—Isaias 52:11; Colosensenan 2:8.

Presion pa Adapta

Pa algun hende ta masha dificil pa evita custumbernan tradicional, specialmente den paisnan caminda hende ta considera dunamento di honor na e mortonan como algo masha importante. Door cu Testigonan di Yehova no ta sigui e custumbernan ei, hende a yega di mira nan cu desconfiansa of a acusa nan di ta antisocial y di no ta mustra respet pa e mortonan. Critica y hopi presion a pone algun, apesar di nan comprondemento corecto di e berdad di Bijbel, haya miedo di sobresali como diferente. (1 Pedro 3:14) Otronan ta sinti cu e custumbernan aki ta parti di nan cultura y cu nan no por evita nan completamente. Tambe tin esnan cu ta pensa cu si nan keda sin sigui e custumbernan ei, anto esei kisas lo pone cu e comunidad ta bai trata e pueblo di Dios cu prehuicio.

Nos no kier ofende otro hende innecesariamente. Sinembargo, Bijbel ta spierta nos cu ora nos tuma un posicion firme na banda di e berdad esei lo pone cu e mundo aleha di Dios no ta gusta nos. (Huan 15:18, 19; 2 Timoteo 3:12; 1 Huan 5:19) Nos ta tuma e posicion ei boluntariamente, sabiendo cu nos mester ta diferente for di hendenan cu ta den scuridad spiritual. (Malakias 3:18; Galationan 6:12) Mescos cu Hesus a resisti e tentacion di Satanas pa haci algo cu a desagrada Dios, asina nos ta resisti e presion pa actua den un manera cu ta desagrada Dios. (Mateo 4:3-7) En bes di laga miedo di hende influencia nan, cristiannan berdadero ta principalmente interesa pa agrada Yehova Dios y honr’e como e Dios di berdad. Nan ta haci esei door di no compromete normanan biblico di adoracion puro debi na presion di otronan.—Proverbionan 29:25; Echonan 5:29.

Honra Yehova Mediante Nos Manera di Mira e Mortonan

Ta masha normal pa sinti tristesa y un dolor emocional ora un persona cu nos ta stima, muri. (Huan 11:33, 35) E echo cu nos ta corda cu cariño un ser keri cu a muri y ta dun’e un entiero respetuoso, ta un manera adecuado y apropiado pa expresa nos amor. Sinembargo, Testigonan di Yehova ta trata cu e inmenso tristesa cu morto ta trece cu ne sin participa den practicanan cu ta desagrada Dios. Esaki no ta facil pa hendenan cu a ser cria den culturanan cu tin un temor profundo pa e mortonan. Lo por ta dificil pa mantene nos balansa ora nos ta sufri emocionalmente pa e morto di un persona hopi pega cu nos. Sinembargo, Yehova, e “Dios di tur consuelo” ta fortifica cristiannan fiel, y tambe nan ta haya e apoyo amoroso di nan rumannan den fe. (2 Corintionan 1:3, 4) E fe fuerte cu cristiannan berdadero tin cu un dia e mortonan inconciente, pero den memoria di Yehova, lo lanta atrobe, ta duna nan tur motibo pa separa nan mes completamente for di custumbernan di entiero no cristian cu ta rechasa e speransa real di resureccion.

Nos no ta sinti nos conmovi cu Yehova a yama nos “for di scuridad na su lus maraviyoso”? (1 Pedro 2:9) Segun cu nos ta disfruta di e goso di nacemento y ta trata cu e tristesa di morto, laga nos deseo fuerte pa haci loke ta bon y nos amor profundo pa Yehova semper motiva nos pa “cana como yiunan di lus.” Laga nos nunca permiti nos mes ser contamina spiritualmente door di custumbernan no cristian cu ta desagrada Dios.—Efesionan 5:8.

[Nota]

^ par. 17 Riba e islanan Aruba, Boneiro y Corsow, lei ta rekeri pa mayornan inscribi nomber di nan yiu resien naci na registro civil denter di 5 dia di trabou.

^ par. 23 Por fabor, wak e foyeto Spirito dje mortonan—Nan por yudá bo of hací bo daño? Nan realmente ta existí? publica door Testigonan di Yehova.