Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Kico A Para di e Mundo Uni?

Kico A Para di e Mundo Uni?

Kico A Para di e Mundo Uni?

“Pa prome bes for di Segundo Guera Mundial, comunidad internacional ta uni. ... Pesei mundo por probecha di e oportunidad aki pa cumpli cu e promesa tan anhela di un ordo mundial nobo.”

ESAKI tawata comentario di un presidente di Merca den e ultimo decada di siglo 20. E tempo ei, susesonan internacional a duna e idea cu tawatin un mundo uni na horizonte. Gobiernonan totalitario a cai un tras di otro. Nan a basha e Muraya di Berlin abou, locual a marca comienso di un era nobo pa Europa. Cu asombro mundo a para mira con Union Sovietico, cu den bista di hopi hende den paisnan no comunista tawata un instigado di conflictonan mundial, a stop di existi. E Guera Friu a termina, y tawatin combersacionnan optimista tocante desarmamento, incluso desarmamento nuclear. Ta berdad cu guera a cuminsa den Golfo Persico, pero esei a parce djis un problema temporal cu a haci gran parti di mundo mas dicidido pa sigui tras di un era nobo di pas.

No ta solamente den politica bo por a mira indicacionnan positivo, sino tambe den otro areanan di bida. Nivel di bida a bira miho na hopi parti di mundo. Avancenan riba tereno di medicina a haci posibel cu docternan por a haci cosnan cu djis un par di decada prome a parce imposibel. Den hopi pais crecemento economico a aumenta na un paso cu a parce cu lo el a hiba na prosperidad mundial. A parce como si fuera tur cos tawata move den e direccion corecto.

Awe, no hopi aña despues, nos no por keda sin puntra: ‘Ta kico a sosode? Unda e mundo uni cu a ser priminti a keda?’ De echo, ta parce cu mundo ta moviendo den e direccion net contrario. Atentadonan suicida, atakenan terorista, e supuesto aumento rapido di armanan di destruccion masal y otro desaroyonan alarmante a bira cosnan cu regularmente ta sali den noticia. Ta parce cu e susesonan ei ta pusha e mundo mas y mas leu for di un union. Resientemente un financiado prominente a bisa: “Nos ta hayando nos atrapa den un circulo vicioso di violencia cu ta escala.”

Un Mundo Uni of Fragmentacion Mundial?

Ora a forma Nacionnan Uni, e fundadonan a declara cu un di su propositonan tawata “pa fomenta relacionnan amistoso entre e nacionnan basa riba respet pa e principio di derecho igual y di autodeterminacion di e pueblonan.” Nan a logra e obhetivo noble ei despues di casi 60 aña? No! En bes di busca “relacionnan amistoso”, ta parce cu e nacionnan ta mas interesa den “autodeterminacion”, nan kier goberna nan mes. Pueblo- y gruponan etnico cu ta lucha pa establece nan propio identidad y autonomia a dividi e mundo mas y mas. Tempo a forma Nacionnan Uni, e tawatin un miembrecia di 51 nacion. Awendia e nacionnan aki a bira 191.

Manera nos a mira, yegando na final di siglo 20, tawata reina e speransa di mira un mundo uni. Sinembargo, entretanto e speransa a cambia bira desilusion segun cu humanidad a para mira con tiki tiki e comunidad mundial ta fragmenta of plama for di otro. E desintegracion violento di Yugoslavia, e clashnan entre Chechenia y Rusia, e guera na Irak y e matansanan continuo na Medio Oriente—tur ta evidencia di un desunion mas grandi cu nunca.

No tin duda cu hopi esfuerso cu hende a haci pa trece pas tawata sinsero y cu bon intencion. Pero apesar di esaki, un mundo uni ta parce inalcansabel. Hopi hende ta puntra nan mes: ‘Dicon un mundo uni ta asina dificil pa alcansa? Unda mundo ta bai?’

[Reconocemento pa Potret na pagina 3]

AP Photo/Lionel Cironneau

Arlo K. Abrahamson/AFP/ Getty Images