Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Prome Reinan

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Prome Reinan

E Palabra di Yehova Ta Bibo

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Prome Reinan

“ORA cu e hustonan aumenta, pueblo ta regociha, ma ora cu un malbado ta goberna, pueblo ta suspira.” (Proverbionan 29:2) E buki biblico di Prome Reinan ta mustra na un manera bibo ki cierto e proverbio aki ta. E ta conta e storia di bida di Salomon, kende su reinado riba Israel di antiguedad a trece un tempo di siguridad y gran prosperidad. Prome Reinan ta conta tambe con e nacion a parti na dos despues di e morto di Salomon y di e 14 reinan cu a siguie, algun na Israel y otronan na Huda. Solamente dos di e reinan aki tawata henter nan bida fiel na Yehova. Ademas, e buki ta relata e actividadnan di seis profeta. Un di nan tawata Elias.

E escritor di e buki aki ta profeta Yeremias. El a skirbie na Herusalem y Huda, y e relato ta cubri un periodo di rond di 129 aña—for di aña 1040 te 911 prome cu nos era. Tin indicacion cu ora Yeremias a compil’e, el a consulta registronan di antiguedad manera “e buki di e echonan di Salomon.” E registronan separa ei no ta existi mas.—1 Reinan 11:41; 14:19; 15:7.

UN REI SABI A PROMOVE PAS Y PROSPERIDAD

(1 Reinan 1:1–11:43)

Prome Reinan ta cuminsa cu un relato interesante di un intento cu Adonias, yiu di Rei David, a haci pa kita e trono for di su tata. E accion rapido di profeta Natan a stroba e plan, y David su yiu Salomon a ser haci rei. Yehova a keda contento cu e peticion di e Rei resien entronisa y a dun’e “un curason sabi” hunto cu “rikesa [y] honor.” (1 Reinan 3:12, 13) No tin nada cu por a ser compara cu e sabiduria y rikesa di e Rei. Israel a disfruta di un periodo di pas y siguridad.

Algun di e proyectonan di construccion cu Salomon a realisa ta e tempel di Yehova y varios edificio di gobierno. Bou di e condicion cu Rei Salomon lo a keda obediente na Dios, Yehova a garantis’e: “Lo mi establece e trono di bo reino riba Israel pa semper.” (1 Reinan 9:4, 5) Tambe e Dios berdadero a spierta Salomon di e consecuencianan di desobediencia. Apesar di esei, Salomon tawatin hopi esposa stranhero. Nan influencia a pone cu den su biehes el a bai mete cu adoracion falso. Yehova a profetisa cu lo a bini un division den su reino. Salomon a muri na 997 prome cu nos era, y esei a pone fin na su reinado di 40 aña. Su yiu Roboam a siguie riba trono.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

1:5—Pakico Adonias a purba kita e trono for di David mientras cu David tawata na bida ainda? Bijbel no ta duna e motibo. Loke si nos por conclui rasonablemente ta cu Adonias a pensa cu e tawatin derecho riba e trono como e yiu mayo den e yiu hombernan di David cu ainda tawata na bida, ya cu Adonias su rumannan mayo Amon y Absalon a muri caba, y probablemente David su yiu Kileab tambe. (2 Samuel 3:2-4; 13:28, 29; 18:14-17) Cu e respaldo di Joab, hefe poderoso di ehersito, y di Abiatar, sumo sacerdote cu hopi influencia, podise e tawata hopi sigur di su mes cu lo e no a faya den su intento. Bijbel no ta bisa si e tawata sa cu David tawatin intencion di laga Salomon hereda e trono. Sinembargo, Adonias no a invita ni Salomon ni otro hende cu tawata leal na David na un “sacrificio.” (1 Reinan 1:9, 10) Esaki ta indica cu el a mira Salomon como un rival.

1:49-53; 2:13-25—Dicon Salomon a laga mata Adonias despues cu el a pordon’e caba? Aunke Betsabe no a ripara nada, Salomon si a discerni kico tawata e berdadero intencion tras di Adonias su peticion pa laga Betsabe pidi e Rei dun’e Abisag como esposa. Aunke David no a tene relacion cu Abisag, e bunita mucha mohe aki a ser considera un concubina di David. Segun e custumber di e tempo ei, ta solamente e heredero legal di David por a bira doño di dje. Adonias lo a pensa cu door di tuma Abisag como esposa, lo e por a bolbe haci un intento pa haya e trono. Door cu Salomon a mira e peticion di Adonias como un muestra di su ambicion pa e reinado, el a revoca e pordon.

6:37–8:2—Na ki tempo e tempel a ser inaugura? E tempel a ser completa den e di ocho luna di aña 1027 prome cu nos era, e di 11 aña di e reinado di Salomon. Aparentemente a tuma 11 luna pa trece e mobilario y haci e preparacionnan final. E inauguracion lo mester a tuma luga den e di shete luna di aña 1026 prome cu nos era. E relato ta describi otro proyectonan di construccion despues cu e tempel a ser completa (prome cu e haci mencion di e inauguracion di e tempel), obviamente pa duna un descripcion mas completo di e programa di construccion.—2 Cronicanan 5:1-3.

9:10-13—En bista di e Lei di Moises, Salomon tawatin mag di duna Rei Hiram di Tiro 20 stad den e tera di Galilea? Loke e Lei a bisa na Levitico 25:23 y 24 probablemente a aplica solamente na areanan habita door di e Israelitanan. Aunke e stadnan cu Salomon a duna Hiram tawata cai paden di e frontera di e Tera Priminti, kisas e habitantenan no tawata Israelita. (Exodo 23:31) Di otro banda, e accion di Salomon por tawata un indicacion tambe cu el a faya completamente cu e Lei, mescos cu el a haci door di a “multiplica cabai pa su mes” y tuma hopi esposa. (Deuteronomio 17:16, 17) Sea cual sea, Hiram no a gusta e regalo. Podise e habitantenan pagano no a mantene e stadnan bon, of kisas e stadnan no tawata situa na un luga ideal.

11:4—Ta verkalking a pone Salomon bira infiel den su biehes? No ta parce. Salomon tawata basta jong ora el a cuminsa goberna, y aunke el a reina pa 40 aña, e no tawata dje bieu ei. Ademas, e no a stop di adora Yehova completamente. Aparentemente el a purba practica un ke otro forma di union di fe.

Les pa Nos:

2:26, 27, 35. Tur loke Yehova profetisa ta bira realidad. Por ehempel, e destitucion di Abiatar, desendiente di Eli, a cumpli cu “e palabra di SEÑOR cu el a papia tocante di e cas di Eli.” Y ora a remplasa Abiatar cu Sadok, desendiente di Finehas [Finees], esei a cumpli cu Numbernan 25:10-13.—Exodo 6:25; 1 Samuel 2:31; 3:12; 1 Cronicanan 24:3.

2:37, 41-46. Ta masha peligroso pa pensa cu bo por desobedece e lei di Dios sin haya castigo! Hende cu deliberadamente ta desvia for di ‘e caminda smal cu ta hiba na bida’ lo sufri e consecuencianan di e decision imprudente ei.—Mateo 7:14.

3:9, 12-14. Yehova ta contesta e peticionnan sinsero di su sirbidonan pa haya sabiduria, comprondemento y guia pa cumpli cu su sirbishi.—Santiago 1:5.

8:22-53. Salomon a expresa su aprecio profundo pa Yehova—un Dios di bondad amoroso, cu ta cumpli cu su promesanan y cu ta scucha oracion! Ora nos medita riba e palabranan di Salomon su oracion di inauguracion di e tempel, nos ta haya mas aprecio pa e aspectonan aki y tambe otro cualidadnan di Dios su personalidad.

11:9-14, 23, 26. Mas despues den su bida, ora Salomon a bira desobediente, Yehova a lanta cierto individuonan cu a cuminsa ofrece resistencia contra dje. Apostel Pedro ta bisa: “Dios ta resisti e orguyosonan, ma ta duna gracia na e humildenan.”—1 Pedro 5:5.

11:30-40. Rei Salomon a busca moda di mata Jeroboam pa motibo di loke Ahias a profetisa tocante Jeroboam. Ki diferente e reaccion di e Rei tawata rond di 40 aña mas prome ora el a nenga di busca vengansa contra Adonias y otro conspiradonan! (1 Reinan 1:50-53) E cambio di actitud aki a bini door cu el a aleha for di Yehova.

UN REINO UNI A HABRI FOR DI OTRO

(1 Reinan 12:1–22:53)

Jeroboam y e pueblo a acerca Rei Roboam y pidie pa e suavisa e carga cu su tata, Salomon, a impone riba nan. En bes di cumpli cu nan peticion, Roboam a menasa di haci e carga asta mas pisa. Dies tribu a rebela y haci Jeroboam Rei riba nan. E reino a parti na dos. Roboam a goberna e reino parti suit, cu a consisti di e tribunan di Huda y Benjamin, y Jeroboam a goberna e reino parti nort di dies tribu di Israel.

Pa kibra animo di e pueblo pa subi bai Herusalem pa adora Dios, Jeroboam a instala dos bishe di oro—uno na Dan y e otro na Betel. E reinan cu a goberna na Israel despues di Jeroboam ta entre otro Nadab, Baasa, Ela, Zimri, Tibni, Omri, Acab y Ocozias. Y na Huda, despues di Roboam a bini Abiam, Asa y Josafat. E profetanan activo den e dianan di e reinan aki tawata entre otro Ahias, Semaias, un homber di Dios kende su nomber no ta ser menciona, y tambe Jehu, Elias y Mikaias.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

18:21—Pakico e pueblo a keda keto ora Elias a pidi nan pa sigui sea Yehova of Baal? Podise nan a reconoce cu nan a faya door di no a duna Yehova e debocion exclusivo cu e ta exigi y pesei nan a sinti nan culpabel. Of talbes nan consenshi a crea asina tanto cayo cu nan no a mira nada malo den adora Baal y na mes momento pretende di adora Dios. Ta te despues cu Yehova a demostra su poder nan a bisa: “Yehova ta e Dios berdadero! Yehova ta e Dios berdadero!”—1 Reinan 18:39, NW.

20:34Despues cu Yehova a duna Acab victoria riba e Sirionan, pakico Acab a spar nan Rei, Ben-adad? En bes di mata Ben-adad, Acab a sera un pacto cu ne pa e haya e cayanan di Damasco, capital di Siria. Tur cos ta indica cu Acab kier a traha establecimentonan comercial einan. Anteriormente, e tata di Ben-adad tambe a asigna cayanan di Samaria na su persona pa propositonan comercial. Pues, Acab a laga Ben-adad bai pa e por a establece interesnan comercial na Damasco.

Les pa Nos:

12:13, 14. Ora nos tin cu tuma decisionnan importante den bida, nos mester busca e conseho di personanan sabi y madura cu conoce e Scritura bon y cu tin un respet profundo pa principionan dibino.

13:11-24. Ora nos haya un conseho of sugerencia cu ta parce cuestionabel, asta si e ta bini di un ruman cristian cu kier nos bon, nos mester compar’e cu e guia sano di e Palabra di Dios.—1 Huan 4:1.

14:13. Yehova ta examina nos cabalmente pa busca loke ta bon den nos. Pa chikito cu e bon ei por ta, e por hacie crece segun cu nos ta haci nos best pa sirbie.

15:10-13. Nos tin cu rechasa apostasia sin miedo y promove mas bien adoracion berdadero.

17:10-16. E biuda di Sarepta a reconoce Elias como un profeta y a ricibie como tal, y Yehova a bendiciona su obranan di fe. Awe, Yehova ta tuma nota tambe di nos obranan di fe, y e ta recompensa esnan cu ta sostene e obra di Reino den varios manera.—Mateo 6:33; 10:41, 42; Hebreonan 6:10.

19:1-8. Ora nos haya nos cu oposicion intenso, nos por tin e confiansa cu Yehova lo sostene nos.—2 Corintionan 4:7-9.

19:10, 14, 18. Adoradonan berdadero nunca no ta so. Nan tin Yehova y nan hermandad mundial.

19:11-13. Yehova no ta un dios di naturalesa of simplemente e personificacion di forsanan natural.

20:11. Ora Ben-adad a broma con el a destrui Samaria, e rei di Israel a contest’e: “No laga esun cu ta bisti su armadura [como preparacion pa guera] gaba manera esun cu ta kit’e” despues cu e regresa victoriosamente for di guera. Ora nos haya nos cu un tarea nobo, nos tin cu evita di broma of mustra demasiado confiansa.—Proverbionan 27:1; Santiago 4:13-16.

Di Gran Balor pa Nos

Ora Moises a relata con el a duna e Lei na Sero Sinai, el a bisa e yiunan di Israel: “Mira, mi ta pone awe boso dilanti un bendicion y un maldicion: e bendicion, si boso scucha e mandamentonan di SEÑOR boso Dios, cu mi ta ordena boso awe; y e maldicion, si boso no scucha e mandamentonan di SEÑOR boso Dios, ma ta bira bai for di e caminda cu mi ta ordena boso awe, door di sigui otro diosnan cu boso no a conoce.”—Deuteronomio 11:26-28.

E buki di Prome Reinan ta hala nos atencion na e berdad vital aki na un manera masha cla! Ademas, manera nos a mira, e buki aki ta siña nos otro lesnan balioso tambe. Su mensahe en berdad ta bibo y ta eherce poder.—Hebreonan 4:12.

[Plachi na pagina 29]

E tempel y otro edificionan cu Salomon a construi

[Plachi na pagina 30, 31]

Despues cu Yehova a demostra su poder, e pueblo a sclama: “Yehova ta e Dios berdadero!”