Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

“Claridad” Riba Bijbel for di e Biblioteca di Mas Bieu di Rusia

“Claridad” Riba Bijbel for di e Biblioteca di Mas Bieu di Rusia

“Claridad” Riba Bijbel for di e Biblioteca di Mas Bieu di Rusia

DOS erudito tawata en busca di manuscritonan di Bijbel di antiguedad. Cada un a biaha door di desierto y a busca den cueba-, monasterio- y luganan di biba den baranca steil. Añanan despues, nan camindanan a topa otro na e biblioteca publico di mas bieu di Rusia, caminda algun di e descubrimentonan di Bijbel mas excitante cu mundo a yega di conoce a bin resulta. Ken e hombernan aki tawata? Con e tesoronan cu nan a descubri a bin resulta na Rusia?

Manuscritonan di Antiguedad Ta Respalda e Palabra di Dios

Pa nos topa un di e eruditonan aki, nos tin cu bai bek na cuminsamento di siglo 19, tempo cu un movemento di revolucion intelectual a plama rond Europa. Tawata un epoca di progreso cientifico y logro cultural den cua hende a cuminsa mira creencianan tradicional cu cierto skepticismo. Algun erudito tawata investiga Bijbel cu e meta di debilita su autoridad, y nan a bai asina leu di lanta duda encuanto e autenticidad di e texto mes di Bijbel.

Algun defensor sinsero di Bijbel tawatin e pensamento cu kisas manuscritonan di Bijbel di antiguedad cu no a ser descubri ainda sin duda lo a respalda e autenticidad di e Palabra di Dios. Si por a logra haya manuscritonan mas bieu cu esnan cu tawata existi e tempo ei, nan lo a sirbi pa mustra cu apesar di e varios intentonan cu hende a haci den pasado pa destrui of troce su mensahe, toch e texto di Bijbel a keda intacto. E manuscritonan ei lo por a saca na cla tambe e poco luganan caminda traduccionnan incorecto a sluip drenta e texto.

Algun di e debatenan mas fuerte riba e autenticidad di Bijbel a tuma luga na Alemania. Aya un profesor jong a bandona e bida comodo di duna les na universidad pa cuminsa un biahe cu lo a hib’e na un di e mayor descubrimentonan di Bijbel den historia. E tawata yama Konstantin von Tischendorf, un erudito di Bijbel cu a rechasa e dudanan cu otro eruditonan a lanta contra Bijbel. Su esfuersonan pa defende e texto di Bijbel como algo autentico a duna tremendo resultado. Su prome biahe pa e desierto di Sinai na 1844 a hiba na un exito rotundo. Riba un dia, pa casualidad su bista a cai riba algo benta den un bak’i sushi den un monasterio. Tawata trata di un antiguo ehemplar di e Septuaginta, esta e traduccion Griego di e Scritura Hebreo—esun di mas bieu cu a yega di ser descubri!

Tischendorf, sumamente emociona, a logra bai cu 43 percament. Aunke e tawata combenci cu tawatin mas, un di dos bishita na 1853 a produci solamente un fragmento. Unda e sobranan tawata? Door cu Tischendorf su fondonan a caba, el a busca yudansa financiero di un sponsor rico, y el a dicidi di bandona su tera natal atrobe en busca di manuscritonan di antiguedad. Pero prome cu el a cuminsa e mision aki, el a bai busca yudansa serca e tsar di Rusia.

E Tsar Ta Mustra Interes

Tischendorf lo tawatin gana di sa ki tipo di acohida e, como un erudito protestant, lo a haya na Rusia, un pais enorme cu a adopta e religion Ortodox Ruso. Afortunadamente, Rusia a drenta un era faborabel di cambio y reforma. Debi na e enfasis cu Rusia a pone riba educacion, e Emperatris Catharina II (conoci tambe como Catharina e Grandi) a funda e Biblioteca Imperial di St. Petersburg na 1795. Como e prome biblioteca publico di Rusia, un enorme cantidad di informacion imprimi a bira disponibel pa miyones di hende.

Aunke Biblioteca Imperial a ser aclama como un di e miho bibliotecanan na Europa, e tawatin un desbentaha. Cincuenta aña despues cu el a ser funda, e biblioteca tawata contene apenas seis manuscrito Hebreo. E no por a cana pareu cu e interes creciente den estudio di idioma y traduccion di Bijbel na Rusia. Catharina II a manda eruditonan na universidadnan Europeo pa studia Hebreo. Despues cu e eruditonan a regresa, nan a cuminsa duna curso Hebreo den e seminarionan ortodox principal di Rusia, y pa prome biaha, eruditonan Ruso a cuminsa traha riba un traduccion exacto di Bijbel for di Hebreo di antiguedad pa Ruso. Pero, ademas di no tawatin suficiente fondo, nan a haya nan confronta cu oposicion di parti di lidernan conservador di iglesia. Esnan cu tawata busca conocemento di Bijbel ainda no a logra haya berdadero iluminacion.

E tsar, Alehandro II, a compronde mesora e balor di Tischendorf su mision y a ofrece yudansa financiero. Apesar di “yalursheid y oposicion envidioso” di parti di algun hende, Tischendorf a regresa for di su mision na Sinai cu e resto di percamentnan di e ehemplar di e Septuaginta. * Despues nan a yama esaki e Codex Sinaitico, y te ainda e ta un di e manuscritonan biblico di mas bieu cu ta existi. Ora Tischendorf a regresa St. Petersburg, el a bai derechito na cas di e tsar, e Palacio Imperial di Winter. El a propone e tsar pa respalda “un di e mayor proyectonan den estudio biblico analitico”—un edicion publica di e manuscrito resien haya, cu despues a ser poni den e Biblioteca Imperial. Mesora e tsar a bai di acuerdo, y un Tischendorf contento di dje a skirbi despues: “Providencia a duna nos generacion . . . e Bijbel Sinaitico, pa e duna nos claridad completo riba kico ta e berdadero texto di e Palabra skirbi di Dios, y pa yuda nos defende e berdad door di establece su forma autentico.”

Tesoronan Biblico di Crimea

Den introduccion nos a papia tambe di un otro erudito cu a busca tesoronan biblico. Ken e tawata? Un par di aña prome cu Tischendorf a regresa Rusia, e Biblioteca Imperial a ricibi un coleccion di texto asina asombroso cu el a lanta interes di e tsar y a atrae eruditonan for di tur parti di Europa pa Rusia. Nan no por a kere nan wowo. Nan a haya nan dilanti un coleccion enorme di manuscrito y otro material; en total 2.412, incluyendo 975 rol y manuscrito. Entre esakinan tawatin 45 manuscrito di Bijbel cu ta data for di prome cu siglo 10. Pa increibel cu por a parce, ta casi un homber so cu tawata yama Abraham Firkovich, un erudito caraita cu e tempo ei tawatin mas cu 70 aña, a colecciona tur e manuscritonan aki! Pero ken e caraitanan tawata? *

E tsar tawata masha interesa den e pregunta aki. Rusia a extende su fronteranan pa inclui teritorionan cu anteriormente tawata cai bou di otro paisnan. Esaki a trece gruponan etnico nobo den e imperio. Den e bunita region di Crimea, na oriya di Lama Preto, tawatin un poblacion di hende cu aparentemente tawata Hudiu pero cu tawatin custumbernan Turco y cu a papia un idioma cu ta parce Tatar. E caraitanan aki tawata desendiente di Hudiunan exilia na Babilonia despues di e destruccion di Herusalem na aña 607 prome cu nos era. Sinembargo, distinto di e Hudiunan rabinico, nan a rechasa e Talmud y a enfatisa lesamento di e Scritura. E caraitanan di Crimea tawata ansioso pa mustra e tsar cu nan tawata diferente for di e Hudiunan rabinico, dunando nan mes asina un status separa. Door di presenta e antiguo manuscritonan cu nan tawatin, nan kier a proba cu nan a bini di e Hudiunan cu a imigra bai Crimea despues di e exilio na Babilonia.

Ora Firkovich a entama su buskeda di antiguo registro- y manuscritonan, el a cuminsa cu e casnan den baranca di Chufut-Kale na Crimea. Generacionnan di caraitanan a biba y adora den e casnan chikito aki traha cu e piedranan cu nan a coba saca for di baranca. E caraitanan no a destrui nunca e ehemplarnan gasta di e Scritura caminda e nomber divino, Yehova, a aparece pasobra nan a considera esei un sacrilegio. Nan a pone e manuscritonan cuidadosamente den un deposito chikito cu yama geniza, cu na Hebreo ta nifica “luga di sconde.” Pa motibo cu e caraitanan tawatin un respet profundo pa e nomber divino, masha poco biaha nan tawata saca e percamentnan ei.

Sin laga e stof cu a acumula durante siglonan strob’e, Firkovich a busca den varios geniza cu cuidou. Den un di nan el a haya e famoso manuscrito di aña 916 di nos era. Esaki ta conoci como e Codex di e Ultimo Profetanan, di Petersburg, y e ta un di e copianan di mas bieu di e Scritura Hebreo cu ta existi te ainda.

Firkovich a logra acumula un gran cantidad di manuscrito, y na 1859 el a dicidi di ofrece su coleccion grandisimo na Biblioteca Imperial. Na 1862, Alehandro II a yuda cumpra e coleccion pa e biblioteca pa 125.000 roebel, cu e tempo ei tawata bastante placa. Den e tempo ei, henter e presupuesto di e biblioteca no tawata surpasa 10.000 roebel pa aña! E adkisicion aki a inclui e famoso Codex di Leningrad (B 19A). E ta di aña 1008 y e ta e copia completo di mas bieu di e Scritura Hebreo na mundo. Un erudito a remarca cu “riba su mes [e ta] probablemente e manuscrito di Bijbel di mas importante, pasobra el a sirbi como base pa e texto di mayoria edicion ahusta di e Scritura Hebreo di tempo moderno.” (Mira e cuadro cu ta acompaña e articulo aki.) E mesun aña ei, 1862, Tischendorf su Codex Sinaitico cu a haya reconocemento mundial, a ser publica.

Iluminacion Spiritual den Tempo Moderno

E biblioteca cu aworaki ta conoci como Biblioteca Nacional di Rusia tin un di e coleccionnan di manuscrito di antiguedad mas grandi di mundo. * Como un refleho di e historia di Rusia, nomber di e biblioteca aki a cambia shete biaha den transcurso di dos siglo. Un nomber bon conoci ta Biblioteca Publico di Estado Saltykov-Shchedrin. Aunke e disturbionan di siglo 20 no a spar e biblioteca, su manuscritonan si a keda intacto durante ambos guera mundial y e sitiamento di Leningrad. Ki beneficio nos ta saca di e manuscritonan ei?

Manuscritonan di antiguedad ta e base confiabel pa hopi traduccion di Bijbel djawe. Nan ta permiti hende cu ta busca e berdad cu un curason sinsero haya un version mas exacto di e Scritura Santo. Tanto e Codex Sinaitico como e Codex di Leningrad a duna un contribucion balioso na e Traduccion di Mundo Nobo di e Santo Scritura, publica door di Testigonan di Yehova y presenta den su forma completo na 1961. Por ehempel, e Biblia Hebraica Stuttgartensia y e Biblia Hebraica di Kittel, cu e Comite di e Traduccion di Bijbel di Mundo Nobo a uza, ta basa riba e Codex di Leningrad y ta uza e Tetragramaton—e nomber di Dios—6.828 biaha den e texto original.

Masha poco lector di Bijbel ta conciente cu nan mester ta gradicido na e biblioteca silencioso na St. Petersburg y na su manuscritonan, di cua algun ta carga e nomber bieu di e stad, esta, Leningrad. Pero nos debe mayor ta cu Yehova, e Autor di Bijbel, kende ta duna lus spiritual. Pesei e salmista a pidie: “Manda bo lus y bo berdad, laga nan guia mi.”—Salmo 43:3.

[Nota]

^ par. 11 Tambe el a trece un copia completo di e Scritura Griego Cristian cu ta data for di siglo 4 di nos era.

^ par. 13 Pa mas informacion riba e caraitanan, wak e articulo “E Caraitanan y Nan Buskeda pa e Berdad”, den E Toren di Vigilancia di 15 di juli 1995.

^ par. 19 Gran parti di e Codex Sinaitico a ser bendi cu Museo Britanico. Ta un par di fragmento so a keda den Biblioteca Nacional di Rusia.

[Cuadro na pagina 13]

NAN A CONOCE Y UZA E NOMBER DI DIOS

Den su sabiduria, Yehova a percura pa su Palabra, Bijbel, ser conserva te den nos tempo. E esfuerso diligente di e escribanan atrabes di siglonan a hunga un papel clave den esaki. Esnan di mas cuidadoso tawata e masoretanan. Tawata trata aki di escribanan Hebreo profesional cu a traha for di siglo 6 te siglo 10 di nos era. Antes nan tawata skirbi e Hebreo di antiguedad sin vocal. Despues di tempo esaki a aumenta e peliger di perde e pronunciacion corecto, specialmente ora cu Arameo a cuminsa remplasa Hebreo. E masoretanan a desaroya un sistema di puntonan vocal pa agrega na e texto di Bijbel pa por a indica e pronunciacion corecto di palabranan Hebreo.

Ta interesante pa nota cu e puntonan vocal den e Codex di Leningrad ta duna posibilidad pa pronuncia e Tetragramaton—e cuater consonantenan Hebreo cu ta forma e nomber divino—como Yehwáh, Yehwíh y Yeho·wáh. Actualmente e pronunciacion mas ampliamente conoci di e nomber ta “Yehova.” E nomber divino tawata un termino bibo y conoci pa e escritornan di Bijbel y otro personanan di antiguedad. Awe, miyones di hende ta uza e nomber di Dios y ta reconoce cu ‘Yehova so ta e Haltisimo riba henter tera.’—Salmo 83:18, NW.

[Plachi na pagina 10]

Cuarto di manuscrito di Biblioteca Nacional

[Plachi na pagina 11]

Emperatris Catharina II

[Plachinan na pagina 11]

Konstantin von Tischendorf (meimei) y Alehandro II, tsar di Rusia

[Plachi na pagina 12]

Abraham Firkovich

[Reconocemento pa Potret na pagina 10]

Ambos imagen: Biblioteca Nacional di Rusia, St. Petersburg

[Reconocemento pa Potret na pagina 11]

Catharina II: Biblioteca Nacional di Rusia, St. Petersburg; Alehandro II: For di e buki Spamers Illustrierte Weltgeschichte, Leipzig, 1898