Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Maraviyanan di Creacion Ta Alaba Yehova

Maraviyanan di Creacion Ta Alaba Yehova

Maraviyanan di Creacion Ta Alaba Yehova

YEHOVA DIOS ta mas glorioso cu hende imperfecto por imagina. Su obranan di creacion riba tera y den shelo ta alab’e y ta laga nos keda sumamente impresiona.—Salmo 19:1-4.

Como Creador y Soberano di universo, sin duda Yehova merece pa nos tend’e ora e ta papia. Di otro banda, nos lo keda hopi asombra si e papia cu nos, como simpel hende, aki riba tera! Supone cu e papia cu bo, talbes pa medio di un angel. Sigur lo bo presta atencion, no ta berdad? E homber recto Job lo mester a scucha cu hopi atencion ora Dios a papia cu ne un 3.500 aña pasa. Kico nos por siña for di loke Dios a bisa Job relaciona cu tera y universo?

Ken A Pone Fundeshi di Tera, y Ken Ta Controla Lama?

For di un warwaru, Dios ta puntra Job tocante tera y lama. (Job 38:1-11) No ta un arkitecto humano a dicidi con grandi tera mester tawata y despues a yuda form’e. Comparando tera cu un edificio, Dios a puntra Job: “Ken a pone su piedra-di-skina?” Hende sigur cu no! E yiunan angelical di Dios a observa y a alegra ora Yehova a crea e planeta aki.

Lama ta manera un yiu chikito compara cu Dios, kende na un manera figurativo ta bistie paña. Ta manera cos cu lama a ‘basha afo y sali for di matris.’ Dios ta pone limite pa lama como si fuera cu bara y porta na lok, y e forsanan di gravedad di luna cu solo ta causa marea halto y marea baho.

The World Book Encyclopedia ta bisa: “Biento ta causa mayoria ola di lama, for di esnan mas chikito te na e olanan gigantesco di horcan di mas cu 100 pia (30 meter) halto ... Despues cu e bientonan baha, e olanan ta sigui move riba superficie di lama y por recore distancianan grandi for di caminda nan a origina. Nan ta bira mas chikito y mas largo. Finalmente, e olanan ta alcansa costa, caminda nan ta dal kibra y scuma.” Lama ta obedece e mandamento aki di Dios: “Te aki bo ta yega, ma no mas leu; y aki bo olanan orguyoso lo para.”

Ken Ta Pone di Dia Habri?

Siguientemente Dios ta puntra Job tocante e efectonan di lus y otro cosnan cu el a crea. (Job 38:12-18) Ningun hende no por controla e secuencia di dia y anochi. Na moda di papia, lus di mainta ta tene e randnan di tera manera un paña y ta sagudi e malbadonan afo. Kisas ta ora “bira scur” pecadonan ta comete nan maldad. (Job 24:15, 16) Pero claridad di mainta ta core cu hopi malechor.

E rayonan di mainta den man di Dios ta forma manera un seyo cu ta causa un bunita efecto riba tera. Lus di solo ta revela esenanan hopi colorido, locual ta duna nos planeta e aparencia di ta nechi “bisti.” Job no a contribui na esaki ni e no a cana den e profundidad di lama pa tuma inventario di su tesoronan. Figura bo cu te awe cientificonan no tin mucho conocemento di bida den oceano!

Ken Tin e Depositonan di Sneu y Hagel?

No tin ningun hende cu a hiba sea lus of scuridad na su cas of cu a drenta e depositonan di sneu y hagel cu Dios tin reserva pa “e dia di guera y bataya.” (Job 38:19-23) Ora Yehova a uza hagel contra su enemigonan na Gabaon, “tawatin mas tanto cu a muri di e piedranan di hagel cu esnan cu e yiunan di Israel a mata cu spada.” (Hosue 10:11) Kisas lo e uza hagel di un tamaño cu no ta ser spesifica pa destrui e hendenan malbado cu ta sigui Gog, esta, Satanas.—Ezekiel 38:18, 22.

Hagel tamaño di webo a mata 25 hende y herida 200 mas den centro di e Provincia di Henan, China, na juli 2002. Relaciona cu un tormenta di hagel na aña 1545, e escultor Italiano Benvenuto Cellini a skirbi: “Nos tawata na un dia di distancia for di Lyons [Francia] ... ora strena a cuminsa dal masha duro mes. ... Despues di e strena, shelo a saca un zonido asina fuerte y spantoso cu mi a kere sigur cu e ultimo dia a yega; pues mi a para mi cabai un rato, mientras cu hagel a cuminsa basha sin ni un gota di awa. ... Un dado momento e piedranan di hagel tawatin tamaño di lamunchi grandi ... E tormenta a sigui pa basta rato, pero finalmente el a stop ... Nos a mustra otro nos rasca- y heridanan; pero mas o menos un miya mas aleu nos a topa un esena di destruccion increibel y cu tawata piyo cu loke nos a sufri. Tur e palonan a perde nan blachinan y a keda destrosa; e bestianan den cunucu tawata morto; hopi cuidado di bestia tambe a perde nan bida; nos a mira monton di hagel asina grandi cu nos no por a cohe ni cu dos man.”—Autobiography (Buki II, 50), Harvard Classics, Volumen 31, pagina 352-3.

Kico lo sosode ora Yehova habri su depositonan di sneu y hagel contra su enemigonan? Nan lo no tin ni un chens di sobrevivi ora Dios uza sneu y hagel pa cumpli cu su boluntad.

Ken A Traha Awasero, Serena y IJs?

Despues Yehova ta puntra Job tocante awasero, serena y ijs. (Job 38:24-30) Esun cu a traha awasero ta Dios, y asta “desierto, caminda no tin hende” ta haya su bendicion. No ta un tata humano a origina awasero y ijs.

E revista Nature Bulletin ta declara: “E caracteristica di mas straño y kisas esun di mas importante [di ijs] ta cu awa ta expande segun cu e ta vries ... E capa di ijs cu ta forma y drif den un dam di awa den winter ta permiti mata y bestia di awa (pisca, etc.) keda biba den e awa bou di e ijs. Si ... awa contrae (krimp in) y bira mas denso segun cu e ta bira duro, ijs lo bira mas pisa cu awa y sink bai fondo. Mas ijs lo forma ariba te ora e dam keda completamente gevries. ... Den e partinan mas friu di mundo riu-, dam-, lago- y asta oceanonan lo keda permanentemente gevries.”

Nos por ta hopi gradicido cu lama-, riu- y damnan no ta vries completamente! Y sin duda nos ta gradicido cu awasero y serena, siendo obra di Yehova su creacion, ta refresca e vegetacion riba tera.

Ken A Fiha e Leinan di Shelo?

Siguientemente Dios ta puntra Job tocante shelo. (Job 38:31-33) Pleyades ta un constelacion cu ta consisti di shete streya grandi y un cantidad di streya mas chikito cu ta keda mas o menos 380 lichtjaar leu for di solo. Hende no por “mara e cadenanan di Pleyades”, como si fuera mara nan na troshi. No ta existi un hende cu por “los e cabuyanan di [e constelacion di] Orion.” Y aunke nos no sa na cua grupo di streya e otro dos constelacionnan menciona na Job ta referi, un cos ta sigur, hende no por controla nan ni guia nan. * Hende no por cambia “e ordenansanan di shelo”, esta, e leinan cu ta goberna e universo.

Dios a establece e leinan cu ta dirigi e cuerponan celestial, cu ta influencia tera su weer, marea, atmosfera y asta e existencia di bida riba e planeta aki. Tuma por ehempel solo. The Encyclopedia Americana (Edicion di 1996) ta bisa di dje: “Rayonan di solo ta percura pa calor y lus riba tera, ta contribui na crecemento di palo cu mata, ta evapora awa for di oceano y otro luganan cu tin awa, ta yuda forma biento, y ta efectua hopi otro funcion cu ta masha importante pa existencia di bida riba tera.” E mesun enciclopedia ta bisa: “Pa bo compronde e magnitud di e poder cu lus di solo ta contene, bo tin cu djis corda cu tur e poder cu tin den biento-, dam- y riunan, y tambe tur e poder cu combustibel natural manera palo, carbon y azeta crudo ta contene no ta nada mas cu e lus di solo cu un planeta chikito [tera] cu ta keda 93 miyon miya leu for di solo a ricibi y acumula.”

Ken A Pone Sabiduria den e Nubianan?

Yehova ta bisa Job pa e tuma nota di e nubianan. (Job 38:34-38, NW) Hende no por duna ordo pa un nubia presenta y laga su awa yobe. Pero wak con hende ta depende di e ciclo di awa cu e Creador a establece!

Kico ta e ciclo di awa? Un obra di consulta ta bisa: “E ciclo di awa ta consisti di cuater etapa: e ta acumula, evapora, yobe y core. Awa ta acumula temporalmente den suela; den lama, lago y riu; y den capanan di ijs y gletsjer. E ta evapora for di e superficie di tera, condensa bira nubia y yobe bek riba tera (como awasero of sneu), y despues e ta sea core bai lama of evapora di nobo den atmosfera. Casi tur e awa cu tin riba tera a yega di pasa masha hopi biaha door di e ciclo di awa.”—Microsoft Encarta Reference Library 2005.

Nubianan carga ta manera butishi di awa den shelo. Ora Yehova kenter nan, nan por basha asina tanto awa cu stof ta bira lodo y forma clompi. Dios por manda awasero pero tambe e por stop awa di yobe.—Santiago 5:17, 18.

Hopi bes awasero ta acompaña pa lamper, pero hende no por pone lamper cumpli cu su deseonan. En cambio, ta como si fuera lamper ta raporta serca Dios y bisa: “Ata nos aki!” Compton’s Encyclopedia ta declara: “Lamper ta produci cambionan kimico importante den atmosfera. Ora lamper corta, e ta genera un calor tremendo cu ta uni nitrogeno cu oxigeno pa forma nitrato y otro substancianan. E substancianan aki ta cai na Tera cu awasero. Den e manera aki, e atmosfera tin e capasidad pa riba un base continuo reabastece e suministro di nutricion cu e tera tin mester pa produci mata.” Ainda tin hopi cos encuanto lamper cu ta un misterio pa hende pero no pa Dios.

Maraviyanan di Creacion Ta Alaba Dios

E maraviyanan di creacion en berdad ta alaba e Creador di tur cos. (Revelacion 4:11) Job lo mester a keda sumamente impresiona cu e palabranan di Yehova relaciona cu tera y cuerponan celestial den espacio!

E maraviyanan di creacion cu nos a caba di considera ta djis un par di e preguntanan y descripcionnan presenta na Job. Pero, asta e poconan cu nos a trata aki ta impulsa nos pa expresa cu admiracion: “Nos no tin un idea con grandi [Dios] ta.”—Job 36:26, BPK.

[Nota]

^ par. 20 Den e idioma original di Bijbel, e nombernan di e constelacionnan ta Kima, Kesil, Mazarot y Ash. Por lo general, hende ta identifica e constelacion di Kima como Pleyades, y e constelacion di Kesil como un grupo di streya cu ta ser yama Orion.

[Reconocemento pa Potret na pagina 14]

Sneuvlok: snowcrystals.net

[Reconocemento pa Potret na pagina 15]

Pleyades: NASA, ESA y AURA/Caltech; pisca: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./William W. Hartley