Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Fe den Profesia di Bijbel A Preserva Bida

Fe den Profesia di Bijbel A Preserva Bida

Fe den Profesia di Bijbel A Preserva Bida

HESUS tabata saliendo for di e tempel na Jerusalem pa di ultimo biaha ora cu un di su discipelnan a bis’e: “Maestro, mira ki piedranan y ki edificionan grandi!” E tempel tabata e orguyo y gloria di e nacion Hudiu. Sinembargo, Hesus a contesta: “Bo ta mira e edificionan grandi aki? Ni un piedra lo no keda riba otro cu lo no wordo basha abou.”​—Marco 13:1, 2.

E idea ei so tabata increibel! Algun piedra di e tempel tabata inmenso. Ademas, loke Hesus a bisa tocante e tempel a indica indirectamente cu Jerusalem lo a ser destrui y podise asta e nacion Hudiu, di cua e tempel tabata e centro di adoracion. P’esei e discipelnan di Hesus a puntr’e despues: “Bisa nos, ki tempo e cosnan aki lo sosode, y kico lo ta e señal ora tur e cosnan aki lo wordo cumpli [of, “yega na un conclusion”, NW]?”​—Marco 13:3, 4.

Hesus a spierta nan: “Ainda no ta e fin.” Prome, e discipelnan lo a tende di guera, temblor, hamber y pestilencia den un luga tras di otro. Despues, sucesonan dramatico lo a hinca e nacion Hudiu den un cataclismo masha grandi mes, si, un “gran tribulacion.” Sinembargo, Dios lo a interveni pa salba “e eliginan”, esta, cristiannan fiel. Con?​—Marco 13:7; Mateo 24:7, 21, 22; Lucas 21:10, 11.

Revolucion Contra Roma

Bintiocho aña a pasa, y e cristiannan den Jerusalem ainda tabata warda e fin. E Imperio Romano tabata ser asota pa guera, temblor, hamber y pestilencia. (Wak e cuadro na pagina 9.) Tabatin masha hopi conflicto civil y etnico den Judea. Sinembargo, paden di e murayanan protectivo di Jerusalem tabata relativamente trankil. E hendenan tabata come, traha, casa y haya yiu, manera semper nan a haci. E presencia di e tempel inmenso a duna nan e sintimento cu e stad tabata stabil y duradero.

Rond di aña 61 di prome siglo, e cristiannan na Jerusalem a haya un carta di apostel Pablo. El a elogia nan pa nan perseverancia pero e tabata precupa pa e echo cu algun cristian den e congregacion aparentemente no tabatin un sentido di urgencia. Varios di nan tabata drif bai den sentido spiritual of tabata falta madures cristian. (Hebreonan 2:1; 5:11, 12) Pablo a urgi nan: “No tira boso confiansa afo . . . Pasobra denter di masha poco tempo, ‘esun cu ta pa bin, lo bin, y lo no tarda. Ma e husto lo biba pa medio di fe; y si e hal’atras, mi alma no tin placer den dje.’” (Hebreonan 10:35-38) Conseho masha oportuno mes! Pero e cristiannan lo a eherce fe y keda alerta pa mira cumplimento di e profesia di Hesus? Di berdad e fin di Jerusalem tabata cerca?

Durante e siguiente cinco añanan, e situacion den Jerusalem gradualmente a sigui bai atras. Finalmente, na aña 66, e Gobernador Romano corupto, Floro, a cohe 17 talento for di e caha di placa sagrado di e tempel como pago pa “belasting atrasa.” E Hudiunan a bira furioso y a lanta contra gobierno Romano. E rebeldenan Hudiu, e asina yama Celotenan, a basha drenta Jerusalem y a masacra e forsanan Romano staciona einan. Anto despues nan a proclama e independencia di Judea for di Roma. Esei a pone Judea y Roma e ora ei den guera contra otro!

Denter di tres luna, e Gobernador Romano di Siria, Cestio Galo, a marcha bin zuid cu 30.000 solda pa domina e rebelion Hudiu. Su ehersito a yega Jerusalem durante e Fiesta di Tabernakelnan y rapidamente a penetra e partinan pafo di stad. E rebeldenan Hudiu, cu tabata hopi menos cu nan, a busca refugio paden di e fortalesa di e tempel. Poco despues e soldanan Romano a cuminsa debilita muraya di e tempel. E Hudiunan a keda geshock. Figura bo, soldanan pagano awor tabata contamina e luga di mas santo di judaismo! Sinembargo, e cristiannan den e stad a corda riba e palabranan di Hesus: ‘Ora boso mira e abominacion ta para den e luga santo, e ora ei laga esnan cu ta na Judea hui bai na e seronan.’ (Mateo 24:15, 16) Acaso nan lo a demostra fe den e palabranan profetico di Hesus y ser motiva pa actua di acuerdo cu nan? Manera a resulta despues, nan bida a depende di esei. Pero con nan lo a hui?

Diripiente y sin ningun motibo bisto, Cestio Galo a retira su soldanan y a bai den direccion di costa cu e Hudiunan rebelde biniendo djis nan tras. Asombrosamente, e tribulacion riba e stad a wordo haci mas cortico! Demostrando nan fe den e spiertamento profetico di Hesus, e cristiannan a hui for di Jerusalem y a bai Pela, un stad neutral cu tabata keda den e seronan na otro banda di Riu Jordan. Nan a scapa net na ora. Poco despues e Hudiunan rebelde a regresa Jerusalem y a obliga e habitantenan cu a resta pa join nan den nan rebelion. * Mientrastanto, e cristiannan cu tabata sano y salvo na Pela tabata warda wak con cosnan lo a sigui desaroya.

Deterioro Cu A Hiba na Anarkia

Denter di algun luna tabatin un ehersito Romano nobo rumbo pa Jerusalem. Durante aña 67, General Vespasiano cu su yiu homber Tito a mobilisa un ehersito inmenso di 60.000 solda. Durante e siguiente dos añanan, e aparato militar destructivo aki a avansa den direccion di Jerusalem, aplastando tur resistencia cu el a topa den su caminda. Mientrastanto, den Jerusalem, faccionnan Hudiu rival di otro tabata envolvi den luchanan feros. Nan a destrui e reservanan di grano di e stad y tambe e area alrededor di e tempel, y mas cu 20.000 Hudiu a ser mata. Vespasiano a baha e velocidad di su avance den direccion di Jerusalem, declarando: ‘Dios ta actua mas mihor como general Romano cu mi mes; nos enemigonan ta cabando cu otro cu nan propio mannan.’

Ora cu e Emperador Romano Nero a muri, Vespasiano a bira bai Roma pa haci sigur cu lo e haya e trono, y a laga Tito pa finalisa e campaña militar na Judea. Tito a yega Jerusalem rond di tempo di Pasco Hudiu di aña 70, y a atrapa e habitantenan y peregrinonan paden di e stad. Su ehersito a kap tur e palonan den e area di cunucu di Judea pa nan a traha un muraya di staca di shete kilometer largo alrededor di e capital sitia. Esaki ta precies manera Hesus a profetisa: “Bo enemigonan lo traha rond di bo un fortificacion di stacanan cu punta y lo rondona bo y aflihi bo di tur banda.”​—Lucas 19:43NW.

No a tarda mucho cu hamber a cohe e stad den su gara. Gruponan arma tabata plunder cas di hende cu a muri of cu tabata muriendo. Por lo menos un muher desespera a mata su baby y a com’e, cumpliendo cu e profesia: “Lo bo come e fruta di bo mes bariga, e carni di bo yiu hombernan y di bo yiu muhernan . . . durante di e tempo cu bo ta wordo rondona y den e ansha cu bo enemigo lo oprimi bo cu ne.”​—Deuteronomio 28:53-57.

Finalmente Jerusalem a cai, despues di tabata sitia pa cinco luna. Nan a plunder y kima e stad y su gran tempel y despues a bash’e abou piedra pa piedra. (Daniel 9:26) E mortonan tabata en total rond di 1.100.000; un 97.000 Hudiu nan a bende como catibo. * (Deuteronomio 28:68) Judea a keda casi sin Hudiu. Esei tabata en berdad un desaster nacional sin igual, el a marca un cambio crucial den bida Hudiu tanto riba tereno politico, religioso como cultural. *

Mientrastanto, e cristiannan na Pela a gradici Dios sinceramente pa nan liberacion. Nan fe den profesia di Bijbel a preserva nan bida!

Mirando bek riba e sucesonan ei, lo ta bon pa cada un di nos awe puntra nos mes: ‘Mi tin e fe cu lo preserva mi bida durante e benidero gran tribulacion? Mi ta di “esnan cu tin fe pa preservacion di e alma”?’​—Hebreonan 10:39; Revelacion 7:14.

[Nota]

^ par. 10 Historiado Hudiu Josefo ta informa cu e Hudiunan rebelde a persigui e Romanonan shete dia largo prome cu nan a regresa Jerusalem.

^ par. 15 Segun un calculo, mas cu un septimo parti di tur Hudiu den e Imperio Romano a ser mata.

^ par. 15 E experto Hudiu den asuntonan biblico Alfred Edersheim a skirbi: “[E] tribulacion aki riba Israel [tabata] sin paralelo den nan historia di sucesonan teribel, y sin igual asta den nan tragedianan di futuro.”

[Tabel na pagina 9]

Aspectonan di e Señal Cu A Cumpli den Prome Siglo

GUERA:

Galia (39-40 E.C.)

Noord Africa (41 E.C.)

Bretania (43, 60 E.C.)

Armenia (58-62 E.C.)

Conflictonan civil y etnico na Judea (50-66 E.C.)

TEMBLOR:

Roma (54 E.C.)

Pompei (62 E.C.)

Asia Menor (53, 62 E.C.)

Creta (62 E.C.)

HAMBER:

Roma, Grecia, Egipto (±42 E.C.)

Judea (±46 E.C.)

PESTILENCIA:

Babilonia (40 E.C.)

Roma (60, 65 E.C.)

PROFETANAN FALSO:

Judea (±56 E.C.)

[Mapa/​Plachi na pagina 10]

(Pa e texto den su formato completo , wak e publicacion)

Campaña Militar Romano na Palestina, aña 67-70 E.C.

Tolemaida

Lama di Galilea

Pela

PEREA

SAMARIA

Jerusalem

Lama Salo

JUDEA

Cesarea

[Reconocemento]

Mapa so: Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Plachi na pagina 11]

‘Nos enemigonan ta cabando cu otro cu nan propio mannan.’​—Vespasiano

[Plachi na pagina 11]

Na aña 70, forsanan Romano a destrui Jerusalem

[Reconocemento pa Potret na pagina 11]

Relieve: Soprintendenza Archeologica di Roma; Vespasiano: Bildarchiv Preussischer Kulturbesitz/Art Resource, NY