Bai na kontenido

Bai na kontenido

KAPÍTULO 22

“E Sabiduria di Ariba” Ta Obra den Bo Bida?

“E Sabiduria di Ariba” Ta Obra den Bo Bida?

1-3. (a) Kon Salomon a manifestá un sabiduria ekstraordinario den e manera ku el a trata un disputa tokante un beibi? (b) Kiko Yehova ta primintí di duna nos, i ki pregunta ta lanta?

TABATA un kaso difísil—dos muhé tabata diskutí pa un beibi. Tur dos tabata biba den e mesun kas i kada un a duna lus na un yu hòmber, anto kasi riba e mesun dia. Un di e beibinan a muri, i awor tur e dos muhénan tabata pretendé di ta mama di e beibi na bida. * No tabatin niun otro testigu di loke a pasa. Probablemente un korte mas abou a trata e kaso sin por a yega na un solushon. Finalmente, e disputa a yega te serka Salomon, rei di Israel. Akaso e sí lo por a saka e bèrdat na kla?

2 Despues ku Salomon a tende e muhénan diskutí un ratu, el a pidi pa trese un spada p’e. Anto, dunando e impreshon di ta sigur di su mes, el a manda pa kap e yu na dos i duna kada muhé mitar di dje. Mesora e berdadero mama a roga e rei pa entregá e otro muhé e beibi—su yuchi presioso. Pero e otro muhé a sigui insistí pa parti e yu na dos. Asina Salomon a haña sa e bèrdat. E tabata sa di e kompashon tierno ku un mama tin p’e fruta di su barika, i el a usa e konosementu ei pa resolvé e disputa aki. Imaginá e alivio di e mama ora Salomon a dun’é e beibi i a bisa: “Ta é ta su mama.”—1 Reinan 3:16-27.

3 Esei no tabata un sabiduria ekstraordinario? Ora e hendenan a tende kon Salomon a resolvé e disputa, nan a keda asombrá, “pasobra nan a mira ku e sabiduria di Dios tabata den dje.” Sí, e sabiduria di Salomon tabata un don di e Haltísimo. Yehova a dun’é “un kurason sabí i ku disernimentu.” (1 Reinan 3:12, 28) Pero kiko di nos? Nos tambe por haña e sabiduria di Dios? Sí, pasobra bou di inspirashon, Salomon a skirbi: “SEÑOR ta duna sabiduria.” (Proverbionan 2:6) Yehova ta primintí di hasi tur esnan ku ta busk’é ku sinseridat, sabí. E sabiduria aki ta e kapasidat pa hasi bon uso di konosementu, komprondementu i disernimentu. Kon nos por hañ’é i kon nos por lag’é obra den nos bida?

Kon Nos Por “Atkerí Sabiduria?”

4-7. Kua ta e kuater pasonan nesesario pa atkerí sabiduria?

4 Nos mester tin hopi inteligensia òf un edukashon haltu pa haña e sabiduria di Dios? Nò. Yehova ta dispuesto pa kompartí su sabiduria ku nos sin importá nos edukashon i eksperensia di bida. (1 Korintionan 1:26-29) Pero ta nos mester tuma e inisiativa, ya ku Beibel ta animá nos fuertemente pa “atkerí sabiduria.” (Proverbionan 4:7) Kon nos por hasi esei?

5 Na promé lugá, nos tin ku teme Dios. Proverbionan 9:10 ta bisa: “E temor di SEÑOR ta e prinsipio di sabiduria [“e promé stap pa haña sabiduria,” The New English Bible].” Temor di Dios ta e fundeshi pa berdadero sabiduria. Pakiko? Kòrda ku sabiduria ta enserá e kapasidat pa usa konosementu eksitosamente. Teme Dios no kier men kremp yen di miedu dilanti dje, sino bùig dilanti dje ku atmirashon, rèspèt i konfiansa. E temor ei ta saludabel i e ta ehersé un influensia poderoso den nos. E ta impulsá nos pa adaptá nos bida na e konosementu ku nos tin di e boluntat di Dios i su kamindanan. I esaki ta e kos di mas sabí ku nos por hasi pasobra semper e normanan di Yehova ta produsí e mihó resultadonan pa esnan ku ta sigui nan.

6 Na di dos lugá, nos mester ta humilde i modesto. Sin e dos kualidatnan aki, nos lo no por haña e sabiduria di Dios. (Proverbionan 11:2) Pakiko nò? Pasobra ta ora nos ta humilde i modesto nos lo ta dispuesto pa atmití ku nos no sa tur kos, ku no ta semper nos tin rason, i ku nos mester haña sa kiko Yehova ta pensa di sierto kosnan. Yehova ta “resistí e orguyosonan, ma ta duna grasia na e humildenan.”—Santiago 4:6.

Pa atkerí e sabiduria divino, nos tin ku hasi esfuerso pa busk’é

7 Un di tres paso importante ta pa studia e Palabra skirbí di Dios. E sabiduria di Yehova ta ser revelá den su Palabra. Pa atkerí e sabiduria ei, nos tin ku hasi esfuerso pa busk’é. (Proverbionan 2:1-5) Un di kuater rekisito ta orashon. Si nos pidi Dios ku un kurason sinsero p’e duna nos su sabiduria, lo e konsedé nos esei generosamente. (Santiago 1:5) Lo e no keda sin kontestá nos orashonnan pa e yudansa di su spiritu. I pa medio di su spiritu nos por haña e tesoronan den su Palabra ku por yuda nos resolvé problema, evitá peliger i tuma desishon sabí.—Lukas 11:13.

8. Si nos di bèrdat a atkerí e sabiduria di Dios, kon lo e bira bisto?

8 Manera nos a mira den Kapítulo 17, e sabiduria di Yehova ta práktiko. P’esei, si di bèrdat nos a atkerí e sabiduria di Dios, esei lo bira bisto den nos kondukta. E disipel Santiago a deskribí e frutanan di sabiduria divino ora el a skirbi: “E sabiduria di ariba primeramente ta puru, despues pasífiko, suave, rasonabel, [“kla pa obedesé,” NW], yen di miserikòrdia i bon fruta, imparsial, sin hipokresia.” (Santiago 3:17) Segun ku nos ta analisá kada un di e aspektonan aki di sabiduria divino, nos por puntra nos mes: ‘E sabiduria aki ta obra den mi bida?’

“Puru, Despues Pasífiko”

9. Kiko kier men ser puru, i pakiko Santiago tin bon motibu pa menshoná puresa komo e promé karakterístika di sabiduria?

9 ‘Primeramente puru.’ Ser puru kier men ser limpi i sin mancha tantu di pafó komo di paden. Beibel ta konektá sabiduria ku nos kurason. Un kurason manchá ku mal pensamentu, deseo i motivashon no tin lugá pa sabiduria selestial. (Proverbionan 2:10; Mateo 15:19, 20) Ma si nos kurason ta puru—te asina leu ku ta posibel pa hende imperfekto—nos lo “apartá [nos] mes for di maldat i hasi loke ta bon.” (Salmo 37:27; Proverbionan 3:7) Ku bon motibu anto Santiago a menshoná puresa komo e promé karakterístika di sabiduria. Al fin i al kabo, si nos no ta limpi den sentido moral i spiritual, kon nos ta hasi reflehá e otro frutanan di e sabiduria di ariba?

10, 11. (a) Pakiko ta importante pa nos ta pasífiko? (b) Si bo sinti ku bo a ofendé un ruman kristian, kon bo por duna prueba di ta un persona ku ta fomentá pas?

10 “Despues pasífiko.” Sabiduria selestial ta impulsá nos pa buska pas, ku ta un fruta di e spiritu di Dios. (Galationan 5:22) P’esei nos ta hasi esfuerso pa evitá di perturbá e “vínkulo di pas” ku ta uni e pueblo di Yehova. (Efesionan 4:3) Tambe nos ta hasi nos bèst pa restorá pas ora surgi frikshonnan. Pakiko esaki ta importante? Pasobra Beibel ta bisa: “Biba na pas; i e Dios di amor i di pas lo ta ku boso.” (2 Korintionan 13:11) Pues tanten ku nos ta biba na pas ku otro, e Dios di pas lo ta ku nos. E manera ku nos ta trata nos rumannan den fe tin un efekto direkto riba nos relashon ku Yehova. Kon nos por duna prueba ku nos ta hende ku ta fomentá pas? Laga nos wak un ehèmpel.

11 Kiko bo mester hasi si bo sinti ku bo a ofendé un ruman kristian? Hesus a bisa: “Si bo presentá bo ofrenda na altar, i ayanan bo kòrda ku bo ruman tin algu kontra bo, laga bo ofrenda ayanan dilanti di altar, i bai; rekonsiliá ku bo ruman promé, i despues bin presentá bo ofrenda.” (Mateo 5:23, 24) Bo por sigui e konseho ei dor di tuma inisiativa pa bai serka bo ruman. Ku ki meta? Pa “rekonsiliá” òf hasi pas kuné. Pa logra esei, kisas bo tin ku rekonosé (i no nenga) ku e tin motibu pa sintié ofendí. Si bo aserk’é ku e meta di restorá pas i mantené e aktitut ei, probablemente boso lo por korigí kualkier malkomprondementu, pidi otro despensa i pordoná otro. Ora bo dal e paso aki bo ta demostrá ku e sabiduria di Dios ta obra den bo bida.

‘Rasonabel, Kla pa Obedesé’

12, 13. (a) Kiko ta e nifikashon di e palabra tradusí komo “rasonabel” na Santiago 3:17? (b) Kon nos por demostrá ku nos ta rasonabel?

12 “Rasonabel.” Kiko kier men ser rasonabel? Segun ekspertonan di Beibel, e palabra griego original tradusí komo “rasonabel” na Santiago 3:17 ta difísil pa tradusí. Otro vershonnan di Beibel a usa palabranan manera “amabel,” “ku pasenshi,” i “ku konsiderashon.” E nifikashon literal di e palabra griego ta “un aktitut di sede.” Kon nos por demostrá ku e aspekto aki di e sabiduria di ariba ta obra den nos?

13 “Laga tur hende sa ku boso ta rasonabel,” segun Filipensenan 4:5 [NW]. Un otro tradukshon ta bisa: “Haña e fama di ta un hende rasonabel.” (The New Testament in Modern English, di J. B. Phillips) Ripará ku no ta bai asina tantu pa kon nos ta mira nos mes; ta un kuestion di kon otronan ta mira nos, ki konsepto otro hende tin di nos. Un persona rasonabel no ta bai siegamente tras di regla òf insistí pa kosnan bai na su manera. Al kontrario, ki ora ku ta apropiá e ta dispuesto pa skucha otro i pa sede na nan deseonan. Tambe e ta trata otro hende ku bondat, no brutu. Ounke esaki ta esensial pa tur kristian, e ta spesialmente importante pa esnan ku ta sirbi komo ansiano. Un trato amabel ta atraé e rumannan kristian, i e ta hasi ansianonan aserkabel. (1 Tesalonisensenan 2:7, 8) Ta bon pa kada un di nos puntra nos mes: ‘Mi tin e reputashon di ta un hende amabel, dispuesto pa sede i ku konsiderashon?’

14. Kon nos por demostrá ku nos ta “kla pa obedesé”?

14 “Kla pa obedesé.” E palabra griego tradusí komo “kla pa obedesé” no ta aparesé niun otro kaminda mas den e Skritura Griego Kristian. Segun un eksperto, hopi bes e palabra aki ta ser usá den e konteksto di “disiplina militar.” E ta transmití e idea di un hende “fásil pa persuadí” i “sumiso.” Esun ku ta laga sabiduria di ariba gui’é ta someté su mes di buena gana na loke e Skritura ta bisa. E no tin e fama di opiná un kos i despues nenga di kambia di pensamentu si despues echonan mustra den un otro direkshon. Mas bien, e ta kla pa kambia di opinion ora mustr’é pruebanan bíbliko ku su aktitut òf su konklushonnan ta robes. Ta asina otro hende ta mira bo?

“Yen di Miserikòrdia i Bon Fruta”

15. Kiko ta miserikòrdia, i pakiko ta na su lugá ku “miserikòrdia” i “bon fruta” ta ser menshoná huntu na Santiago 3:17?

15 “Yen di miserikòrdia i bon fruta.” * Miserikòrdia ta un aspekto importante di e sabiduria di ariba, pasobra Santiago ta bisa ku e sabiduria ei ta “yen di miserikòrdia.” Ripará tambe ku “miserikòrdia” i “bon fruta” ta ser menshoná huntu. Esaki ta na su lugá pasobra den Beibel hopi bes miserikòrdia ta referí na un interes aktivo den otro hende, un kompashon ku ta produsí un kosecha riku di obranan di bondat. Un buki di referensia ta bisa ku miserikòrdia ta nifiká “sinti duele di un hende pa motibu di su mal situashon i purba hasi algu pa yud’é.” P’esei, e sabiduria di Dios no ta algu seku, sin heful òf basá puramente riba intelekto. Mas bien, e ta afektuoso, kaluroso i kargá ku sintimentu. Kon nos por demostrá ku nos ta yen di miserikòrdia?

16, 17. (a) Ademas di amor pa Dios, kiko ta motivá nos pa partisipá den e trabou di prediká, i pakiko? (b) Den ki formanan nos por mustra ku nos ta yen di miserikòrdia?

16 Sin duda, un manera importante pa demostrá esei ta dor di kompartí e bon nobo di e Reino di Dios ku otro hende. Kiko ta motivá nos pa hasi e trabou aki? Na promé lugá esei ta amor pa Dios. Pero tambe nos ta ser motivá pa miserikòrdia, òf kompashon pa otro hende. (Mateo 22:37-39) Awe hopi hende ta “kansá i plamá, manera karné sin wardadó.” (Mateo 9:36) Nan lidernan religioso falsu a neglishá nan i a siega nan spiritualmente. Dor di esei nan no sa mes di e guia sabí ku nan por haña den e Palabra di Dios ni di e bendishonnan ku e Reino lo trese pronto riba e tera aki. Ora nos meditá riba e nesesidatnan spiritual di e hendenan rònt di nos, nos kompashon sinsero ta impulsá nos pa hasi tur loke ta na nos alkanse pa konta nan di Yehova su propósito amoroso.

Ora nos ta mustra miserikòrdia, òf kompashon, na otro hende, nos ta reflehá “e sabiduria di ariba”

17 Den ki otro maneranan nos por mustra ku nos ta yen di miserikòrdia? Kòrda e ilustrashon di Hesus tokante e samaritano ku a haña e biahero drumí kant’i kaminda, atraká i maltratá. Kompashon a impulsá e samaritano pa “mustra miserikòrdia” dor di mara e heridanan di e víktima i kuid’é mas aleu. (Lukas 10:29-37) Esaki no ta ilustrá ku miserikòrdia ta enserá ofresé yudansa práktiko na hende den nesesidat? Beibel ta bisa nos pa “hasi bon na tur hende, i spesialmente na esnan ku ta di e famia di fe.” (Galationan 6:10) Pensa riba algun oportunidat pa hasi esei. Kisas un ruman di edat tin mester di transpòrt pa asistí na reunionnan kristian. Tal bes un biuda den e kongregashon tin mester di yudansa pa drecha algun kos na su kas. (Santiago 1:27) Podisé un persona deskurashá tin mester di un “bon palabra” pa lanta su ánimo. (Proverbionan 12:25) Ora nos mustra miserikòrdia den e formanan ei, nos ta duna prueba ku e sabiduria di ariba ta obra den nos.

“Imparsial, sin Hipokresia”

18. Si nos ta laga e sabiduria di ariba guia nos, kiko nos mester trata na saka kompletamente for di nos kurason, i pakiko?

18 “Imparsial.” E sabiduria di Dios ta surpasá prehuisio rasial i orguyo nashonal. Si nos ta laga e sabiduria ei guia nos, nos lo hasi esfuerso pa saka for di nos kurason kualkier tendensia di hasi distinshon di persona. (Santiago 2:9) Nos no ta duna sierto personanan trato preferensial a base di nan edukashon, posishon finansiero òf responsabilidat den e kongregashon; ni nos no ta menospresiá niun di nos rumannan den fe, maske kon simpel nan por parse. Si Yehova a duna nan su amor, sigur nan meresé nos amor tambe.

19, 20. (a) Kiko ta e ‘background’ di e palabra griego pa “hipókrita”? (b) Kon nos ta demostrá ‘amor sin hipokresia pa nos rumannan,’ i pakiko esaki ta importante?

19 “Sin hipokresia.” E palabra griego pa “hipókrita” por referí na “un aktor ku ta hunga un ròl.” Den tempu antiguo, aktornan griego i romano tabata bisti maskarada grandi ora nan tabata aktua. P’esei ku tempu nan a kuminsá apliká e palabra griego pa “hipókrita” na un persona ku ta fingi òf hunga komedia. E aspekto aki di sabiduria divino mester tin efekto no solamente riba e manera ku nos ta trata otro kristiannan, sino tambe den loke nos ta sinti pa nan.

20 Apòstel Pedro a bisa ku nos “obedensia na e bèrdat” mester resultá den un “amor sinsero [“sin hipokresia,” NW] pa ku e rumannan.” (1 Pedro 1:22) Sí, e afekto ku nos mester tin pa nos rumannan no mester ta djis pa impreshoná otro. Nos no ta bisti maskarada pa hasi parse loke nos no ta, ni nos no ta anda ku trastu. Nos amor mester ta sinsero, di kurason. Ku esei nos lo gana e konfiansa di nos rumannan den fe, pasobra nan lo sa ku nos tá loke nos ta aparentá. E sinseridat ei ta habri kaminda pa un relashon franko i habrí entre kristiannan i ta yuda krea un ambiente di konfiansa den e kongregashon.

“Retené Sabiduria Sano”

21, 22. (a) Kon Salomon a faya di retené sabiduria? (b) Kon nos por retené sabiduria, i ki benefisio nos lo saka for di esei?

21 Sabiduria divino ta un don di Yehova ku nos tin ku retené òf kuida. Salomon a bisa: “Mi yu, . . . retené sabiduria sano i diskreshon.” (Proverbionan 3:21) Ta tristu pa bisa ku Salomon mes a faya den esei. E tabata sabí tanten ku e tabatin un kurason obediente. Pero den transkurso di añanan, su hopi esposanan stranhero a apartá su kurason for di e adorashon puru di Yehova. (1 Reinan 11:1-8) E desenlase lamentabel aki ta ilustrá ku si nos no hasi bon uso di konosementu, lo e ta di poko balor.

22 Kon nos por retené sabiduria sano? Ademas di lesa Beibel regularmente i tambe e publikashonnan basá riba Beibel ku e “esklabo fiel i prudente” ta perkurá, nos tin ku hasi esfuerso pa apliká loke nos ta siña. (Mateo 24:45) Nos tin tur motibu pa apliká e sabiduria di Dios. Dor di hasi esei nos ta hiba un mihó bida awor. Tambe e ta permití nos ‘gara e berdadero bida’—bida den e mundu nobo di Dios. (1 Timoteo 6:19) I loke ta mas importante, segun ku nos ta kultivá e sabiduria di ariba nos ta hala mas i mas serka e fuente di tur sabiduria, Yehova Dios.

^ par. 1 Segun 1 Reinan 3:16, e dos muhénan aki tabata prostituta. Perspikasia pa Komprondé e Skritura ta bisa: “Kisas no tabata trata aki di prostituta profeshonal, sino gewon hende muhé ku a kometé fornikashon. Podisé nan tabata hudiu, òf, probablemente, hende muhé di orígen stranhero.”—Publiká dor di Testigunan di Yehova.

^ par. 15 Den un otro Beibel, e palabranan aki ta tradusí komo “yen di kompashon i bon obra.”—A Translation in the Language of the People di Charles B. Williams.