Bai na kontenido

Bai na kontenido

Con Otro Hende Por Yuda?

Con Otro Hende Por Yuda?

“SI TIN cualkier cos cu mi por haci, djis lagá mi sa.” Esaki ta loke hopi di nos ta bisa n’e amigu of famia cu a caba di perde un ser kerí. O, nos ta men e ­sinceramente. Nos lo haci cualkier cos pa yuda. Pero e persona cu a perde un ser kerí lo yama nos i bisa: “M’a pensa riba algu cu bo por haci pa yudá mi”? Generalmente cu no. Claramente, nos kisas mester tuma algun iniciativa si nos berdaderamente kier yuda i consolá un persona den tristesa.

Un proverbio bíblico ta bisa: “Manera apel di oro den grabacion di plata ta un palabra papiá n’e tempu apropiado p’e.” (Proverbio 15:23; 25:11) Sabiduria ta enbolbí den sa kico pa bisa i kico pa no bisa, kico pa haci i kico pa no haci. Ata’ki un par di sugerencia bíblico cu algun persona cu a perde un ser kerí a haña útil.

Kico pa Haci . . .

Scucha: Sea “lihé pa tende,” Santiago 1:19 ta bisa. Un dje cosnan di mas útil cu bo por haci ta di compartí dolor dje persona cu a perde un ser kerí dor di scucha. Algun persona asina talbes ta sinti e necesidad di papia tocante nan ser kerí cu a muri, tocante e accidente of malesa cu a causa e morto, of tocante nan sintimentunan desde e morto. Pues puntra: “Lo bo tin gana di papia tocante dje?” Laga nan dicidí. Recordando tempu su tata a muri, un homber hóben a bisa: “Ora otro hende a puntra kico a pasa i despues realmente a scucha, esei a yudá mi mashá.” Scucha cu pacenshi i cu simpatia sin sinti cu necesariamente bo mester duna contesta of solucion. Permití nan expresá cualkier cos cu nan kier compartí.

Trankilisá nan: Sigurá nan cu nan a haci tur loke tabata posibel (of cualkier otro cos cu bo sa ta berdad i positivo). Trankilisá nan cu loke nan ta sintiendo​—tristesa, rabia, culpa of algun otro emocion​—absolutamente lo no ta incomun. Conta nan tocante otro hende cu bo sa di dje ­kendenan exitosamente a recobrá di un pérdida similar. Tal “palabranan agradabel” ta “un curacion p’e wesunan,” segun Proverbio 16:24.​—1 Tesalonicense 5:​11, 14.

Sea disponibel: Haci bo mes disponibel, no ­solamente p’e promé par di dianan ora hopi amigu i famia ta presente, sino asta lunanan despues ora otro hende a bolbe na nan rutina normal. Den e manera aki bo ta mustra cu bo ta “un berdadero compañé,” e sorto cu ta sostené un amigu den tempu di “angustia.” (Proverbio 17:17) Teresea, kende su yu a muri den un accidente di auto ta splica cu, “Nos amigunan a haci sigur cu nos anochinan tabata programá cu actividad di manera cu nos no tabatin cu pasa demasiado tempu na cas nos so. Esei a yuda nos enfrentá e sintimentu di un bashí cu nos tabatin.” Pa añanan despues, e fechanan di aniversario, tal como aniversario di casamentu of e fecha dje morto, por ta un tempu di tension pa esnan cu a keda atras. Pakico no marca tal fecha riba bo calender di manera cu ora nan yega bo por haci bo mes disponibel, si ta necesario, pa apoyo simpático?

Si bo dicerní un berdadero necesidad, no warda pa nan pidí bo​—tuma e iniciativa apropiado

Tuma iniciativa apropiado: Tin rospondi cu mester haci? Tin mester di un persona pa wak e muchanan? Amigu i famianan di bishita mester di un lugá pa keda? Personanan cu a caba di ­perde un ser kerí hopi bes ta asina confundí cu nan ni sikiera sa kico nan mester haci, laga para pa bisa otro hende con nan por yuda. Pues si bo dicerní un berdadero necesidad, no warda te ora nan pidí bo; tuma e iniciativa. (1 Corintio 10:24; compará cu 1 Juan 3:​17, 18.) Un señora kende su casá a muri a corda: “Hopi hende a bisa, ‘Si tin cualkier cos cu mi por haci, lagá mi sa.’ Pero un amiga no a puntra. El a bai stret den kamber, kita e pañanan di cama i a laba e lakennan sushá dor di mi casá su morto. Un otro amiga a tuma un hember, awa i desinfectante i a frega e tapijt caminda mi casá a saca. Un par di siman despues, un dje ancianonan di congregacion a pasa den su pañanan di ­trabou cu su hermentnan i a bisa, ‘Mi sa cu mester tin algu pa drecha. Kico e ta?’ Cuantu mi ta apreciá e homber ei di curason pa a drecha e porta cu tabata cologá na un skarnir i pa drecha un cos di coriente!”​—Compará cu Santiago 1:27.

Sea hospitalario: “No lubidá hospitalidad,” Bijbel ta recordá nos. (Hebreo 13:2) Specialmente nos mester corda pa ta hospitalario cu esnan cu ta den tristesa. En bes di un invitacion di “pasa cualkier ora,” pone un fecha i ora. Si nan nenga, no entregá muchu lihé. Algun animacion suave por ta necesario. Kisas nan a rechasá bo invitacion debí cu nan tin miedu di perde control di nan emocionnan dilanti otro hende. Of nan por ta sinti nan culpabel di disfrutá di un cuminda i compañerismo na un ocasion asina. Corda e muher hospitalario Lydia mencioná den Bijbel. Despues di a ser invitá na su cas, Lucas ta bisa, “Simplemente el a obligá nos bini.”​—Echo 16:15.

Sea paciente i comprensivo: No ser demasiado sorprendí pa loke esnan cu a perde un ser kerí por bisa na promé instante. Corda, nan por ta sinti rabia i culpabel. Si explosionnan emocional ta ser dirigí na bo, lo rekerí perspicacia i pacenshi di bo parti pa no respondé na forma iritá. “Bisti boso mes cu tierno cariño di compasion, bondad, humildad di mente, suavedad i gran pacenshi,” Bijbel ta recomendá.​—Colosense 3:​12, 13.

Skirbi un carta: Hopi bes hende ta pasa por haltu dje balor di un carta of un karchi di condolencia. Su bentaha? Cindy, kende a perde su mama debí na cancer, ta contestá: “Un amiga a skirbí mi un bunita carta. Esei realmente a yudá mi pasobra mi por a les’é bes tras bes.” Un carta of karchi di animacion asina por ta componé di “un par di palabra,” pero e mester duna di bo ­curason. (Hebreo 13:22) E carta por bisa cu bo ta interesá i cu bo ta compartí un recuerdo special dje defuntu, of e por mustra con bo bida a ser afectá dor dje persona cu a muri.

Haci oracion cu nan: No balotá e poder di bo oracionnan huntu cu i pa esnan cu a perde un ser kerí. Bijbel ta bisa: “Súplica di hende hustu . . . tin hopi forsa.” (Santiago 5:16) Por ehempel, tendiendo abo haci oracion na nan fabor por yuda nan calma tal sintimentunan negativo manera sintimentu di culpa.​—Compará cu Santiago 5: ­13-15.

Kico pa No Haci . . .

Bo presencia na hospital por animá esnan cu a perde un ser kerí

No keda leu debí cu bo no sa kico pa bisa of haci: ‘Mi ta sigur cu nan tin mester pa ta nan so awor,’ nos por bisa nos mes. Pero kisas e berdad ta cu nos ta keda leu debí cu nos tin miedu di bisa of haci loke ta robes. Sin embargo, siendo evitá dor di amigu, famia i compañénan creyente solamente por haci esun cu a perde un ser kerí sinti mas solitario, agregando n’e dolor. Corda, e palabranan i accionnan di mas bondadoso hopi bes ta esnan di mas simpel. (Efesio 4:32) Bo presencia so por ta un fuente di animacion. (Compará cu Echo 28:15.) Recordando e dia cu su yu ­muher a muri, Teresea ta bisa: “Dentro di un ora, e loby dje hospital tabata yená cu nos amigunan; tur e ancianonan i nan esposanan tabatei. Algun dje muhernan tabatin clips den cabei, algun den nan pañanan di trabou. Nan simplemente a laga tur cos para i a bini mesora. Hopi di nan a bisa nos cu nan no tabata sa kico pa bisa, pero esei no ­tabata nada pasobra ta nan presencia a conta.”

No presioná nan pa stop di sinti tristesa: ‘Ya, ya, no yora,’ talbes nos kier bisa. Pero por ta mihó pa laga e lágrimanan basha. “Mi ta kere ta importante pa permití esnan cu a perde un ser kerí demostrá nan emocion i realmente sak’é afó,” segun Katherine, refleccionando riba e ­morto di su esposo. Resistí e tendencia di bisa otro hende con nan mester sinti. I no asumí cu abo tin cu sconde bo sintimentunan afin di protegá esnan di nan. En bes di esei, “yora cu hende cu ta yora,” Bijbel ta recomendá.​—Romano 12:15.

No sea lihé pa consehá nan pa deshací di paña of otro artículonan personal dje defuntu promé cu nan ta cla pa esei: Talbes nos por sinti cu lo ta mihó pa nan deshací di obhetonan cu ta trece recuerdo debí cu eseinan di un manera of otro ta prolongá e tristesa. Pero e dicho “Loke wowo no mira, curason no ta sinti” talbes no ta aplicá aki. E persona cu a perde un ser kerí talbes mester laga tristesa dje defuntu bai poco poco. Corda e descripcion bíblico dje reaccion dje patriarca Jacob ora nan a lagu’é kere cu su yu homber hóben Josef a ser matá dor di un bestia salbahe. Despues cu nan a presentá e bistí largu di Josef tur na mancha di sanger, el “a lamentá su yu homber pa hopi dia. I tur su yunan homber i muher a sigui lanta pa consol’é, pero el a sigui nenga di tuma consuelo.”​—Génesis 37:​31-35.

No bisa, ‘Bo por haña un otro baby’: “Mi a yena cu rabia ora hende a bisá mi cu mi por a haña un otro yu,” un mama cu a perde un yu den morto ta recordá. Nan por tin bon intencion, pero p’e mayor cu a perde su yu, palabranan cu eigenlijk ta bisa cu e yu morto por ser reemplasá por ‘hinca manera un spada.’ (Proverbio 12:18) Un yu nunca por reemplasá un otro. Pakico? Pasobra cada un ta único.

No evitá necesariamente di mencioná e defuntu: “Hopi hende ni sikiera tabata mencioná nomber di mi yu homber Jimmy of papia tocante dje,” un mama ta corda. “Mi mester admití cu mi a sinti un poco ofendí ora otro hende a haci esei.” Pues no necesariamente cambia e tópico ora nomber dje defuntu ser mencioná. Puntra e persona si e mester papia tocante su ser kerí of no. (Compará Job 1:​18, 19 cu 10:1.) Algun persona cu a perde un ser kerí ta apreciá di tende amigunan conta dje cualidadnan special cu a haci e defuntu stimá pa nan.​—Compará cu Echo 9:​36-39.

No sea muchu lihé pa bisa, ‘Ta pa mas mihó’: Tratando na haña algu positivo tocante e morto no ta semper un ‘consuelo p’e almanan ­deprimí’ kendenan ta den tristesa. (1 Tesalonicense 5:14) Recordando tempu su mama a muri, un mucha muher hóben a bisa: “Otro hende tabata bisa, ‘E no ta sufriendo’ of ‘Por lo ménos awor e ta na pas.’ Pero ami no kier a tende esei.” Tal comentarionan por implicá na esnan cu a keda atras cu nan no mester sinti tristu of cu e pérdida no tabata significante. Sin embargo, talbes nan ta sintiendo masha tristu debí cu nan ta sinti hopi falta di nan ser kerí.

Por ta mihó pa no bisa, ‘Mi sa con bo ta sinti’: Realmente bo sa con e ta sinti? Por ehempel, bo por posiblemente sa con un mayor ta sinti ora un yu muri si bo mes no a experenciá un pérdida asina? I asta si bo a experenci’é, realisá cu otro hende talbes no ta sinti precisamente manera abo a sinti. (Compará cu Lamentacion 1:12.) Na otro un banda, si ta parce apropiado, por tin algun probecho den conta con abo a recobrá for dje pérdida di bo ser kerí. Un señora kende su yu muher a ser matá a ser trankilisá ora e mama di un otro mucha muher cu a muri a conta di su mes bolbementu bek na bida normal. El a bisa: “E mama dje mucha muher morto no a introducí su historia cu ‘Mi sa con bo ta sinti.’ Simplemente el a contá mi con cosnan tabata pa é i a laga ami relacioná mi cu nan.”

Yudando un persona cu a perde un ser kerí ta rekerí compasion, dicernimentu i hopi amor di bo parti. No spera p’e persona cu a perde un ser kerí bini cerca bo. No simplemente bisa, “Si tin cualkier cos cu mi por haci . . .” Busca e “cualkier cos” ei bo mes, i despues tuma e iniciativa apropiado.

Un par di pregunta ta keda: Kico dje speransa bíblico di un resureccion? Kico esei por nificá pa bo i pa bo ser kerí cu a muri? Con nos por ta sigur cu esei ta un speransa confiabel?