Bai na kontenido

Bai na kontenido

Con Mi Por Evitá Peliger Riba Internet?

Con Mi Por Evitá Peliger Riba Internet?

Hobennan Sa Puntra . . .

Con Mi Por Evitá Peliger Riba Internet?

IMAGINA bo den e biblioteca mas grandi na mundu. Tur clase di buki, korant, catalog, potret i disco—riba casi tur tópico—ta rondoná bo. Lo último na informacion i tambe gran parti di literatura di siglonan pasá ta na bo disposicion fácilmente.

Wel, Internet por pone tur e informacion ei na bo disposicion fácilmente. E ta haci posibel cu un persona por sinta na su computer i intercambiá informacion cu otro computernan i otro usadónan di computer na tur parti di mundu. * Internet ta permití su usadónan bende producto, haci compra, haci transaccionnan bancario, combersá, scucha lo último na grabacionnan musical, i tur esei den e privacidad di nan mes cas.

Nada straño anto cu algun experto ta pronosticá cu pa fin dje aña aki mas cu 320 miyon hende lo ta usa Internet. Pues, uso di Internet ta birando algu comun den hopi parti di mundu. E echo cu scol i bibliotecanan ta promové su uso agresivamente ta pone cu miyones di hóben tin acceso na dje. Na Merca, casi 65 porciento di hóbennan entre 12 pa 19 aña ya caba a usa of a aboná servicionan ‘on-line.’

Si usa Internet n’e manera corecto, e por ta un fuente di informacion útil en cuanto weer, biahe i otro tópiconan. Via Internet bo por cumpra buki, piesa di auto i otro cosnan. Hopi mucha ta us’é pa nan tarea di scol.

Aunke Internet por ta útil, e por parce tambe un biblioteca sin bibliotecario of otro observadó. Un hende por pasa dor di dje cu e sintimentu cu no tin niun otro hende ta wak. Pero esaki ta un dje peligernan mas grandi di usa Internet. Di con? Pasobra masha hopi Web site mes ta contené material cu ta moralmente corupto i spiritualmente destructivo. Pues, Internet por exponé hóbennan cristian na tentacion. Al fin i al cabo, di naturalesa hende ta curioso, un tendencia cu Satanas e Diabel ta probechá di dje pa hopi tempu caba. Satanas a probechá sigur di Eva su curiosidad i a ‘seducié dor di su astucia.’—2 Corintionan 11:3.

Mescos tambe, un hóben cristian por ser seducí fácilmente dor di informacion insaludabel si e no ta decididu pa protehá su spiritualidad. Un artículo den e revista Better Homes and Gardens a splica: “Internet ta un frontera excitante caminda pioneronan genial ta bende e último informacion; pero pedofil, estafadó, hende intolerante i otro personahenan desagradabel tambe tin Web site.”

Un hóben cu yama Javier * ta bisa: “Algun Web site ta escandaloso. Nan por presentá sin ningun spiertamentu.” E ta agregá: “Nan ta purba trek bo. Nan kier tenta bo pa haña bo placa.” Un hóben cristian cu yama John ta admití: “Una bes bo cuminsá wak material indecente, ta duru pa stop, e ta masha adictivo.” Algun hóben cristian a frecuentá Web site-nan insaludabel, i esaki a hiba nan na problema mas serio. Tin cu a asta daña nan relacion cu Jehova. Con por evitá esaki?

“Mira Loke Ta Inútil”

Tin biaha e adres mes di un Web site ta indicá bon cla cu loke e ta contené ta material censurabel. * Proverbionan 22:3 ta spierta: “Spiertu ta esun cu a mira e calamidad i a sconde su mes, pero esun inexperto a sigui padilanti i mester sufri e castigu.”

Pero, por lo general e problema ta cu hende ta haña nan pa puru casualidad na un site censurabel. E ‘home page’ kisas ta contené imágennan indecente cu a ser diseñá cuidadosamente pa tenta bo pa bai explorá e site, i pa sigui bin bek na dje bes tras bes! *

Kevin ta describí loke a sosodé cu un di su amigunan: “E no tabatin nada di haci i tabata curioso. Djis despues, wakmentu di pornografia a bira un custumber.” Afortunadamente, e hóben cristian aki a busca un anciano i a ricibí yudansa.

Bo a dicidí caba kico lo bo haci si bo haña bo pa casualidad cu un site asina? Loke un cristian mester haci ta masha cla: Bandoná e site mesora—of asta paga e Internet browser! Sea manera e salmista cu a pidi den oracion: “Haci mi wowonan pasa bai pa nan no mira loke ta inútil.” (Salmo 119:37; compará cu Job 31:1.) Corda cu asta si no tin ningun otro hende ta controlá nos, tin un persona cu sí ta wak nos. Bijbel ta recordá nos cu tur cos ta “sunú i abiertamente exponé dilanti wowo di esun na ken nos tin cu rindi cuenta.”—Hebreonan 4:13.

Si bo papia cu bo mayornan of cu otro cristiannan maduro, esei por fortalecé bo determinacion pa no bolbe bishitá site-nan insaludabel. Al fin i al cabo, si bo cai den drijfzand, lo bo sigui lucha te ora cu e santu ta na bo garganta promé cu bo grita pa yudansa?

Ke Tal di Asociacion On-Line?

‘Chat’ ta permití usadónan di Internet di rond mundu comunicá instantáneamente cu otro. Negoshinan ta us’é pa tene conferencia on-line i pa duna servicio na cliente. Algun ‘chat room’ ta permití usadónan compartí informacion riba asuntunan técnico, manera drecha auto of programá computer. Algun forma di chat ta permití amigu i famianan comunicá cu otro den privá sin e gastu di yamada di telefon di largu distancia. Aunke por tin usonan legítimo pa e medio aki, tin algun peliger?

Un hende mester ègt tene cuidou ora ta trata di chat room público, pasobra esakinan por crea cierto peliger. Escritora Leah Rozen a observá: “Tienernan cu tin conocimentu práctico di tecnologia ta pasa oranan largu ta combersá online cu hende desconocí anónimo di tur parti dje pais i, asta, di mundu. Desafortunadamente, sa sosodé tambe cu algun dje hendenan desconocí aki cu ken e tienernan por ta papiando online ta adultonan pervertí cu ta busca manera pa traha cita sexual cu mucha.” Un artículo den e revista Popular Mechanics a spierta cu “bo mester tene masha hopi cuidou” ora di usa chat room público. Duna bo nomber of adres na un hende desconocí, por ta un invitacion pa problema serio! Pakico someté bo mes na e peliger ei?

Pero, un peliger mas sutil ta di haña bo enbolbí den asociacion inapropiado cu hende desconocí cu no ta respetá principionan di Bijbel. * Investigadónan ta bisa cu mayor parti dje combersacion di tienernan den chat room ta enfocá riba asuntunan sexual. Pues, Bijbel su conseho na 1 Corintionan 15:33 ta na su lugá: “No sea gañá. Mal asociacion ta daña custumbernan útil.” Mal asociacion via computer ta peligroso. Un hóben temeroso di Dios mester exponé su mes descabeyadamente na tal riesgo?

Proteccionnan

En bista dje peliger cu Internet ta presentá, mester us’é cu cuidou. Por ehempel, tin famia ta pone e computer den un área caminda tin hende tur ora, manera den sala. Tambe nan por pone e regla cu ta solamente ora tin otro hende na cas, tin mag di usa Internet. Si bo mayornan pone restriccionnan asina, cooperá. (Proverbionan 1:8) Instruccion bon cla ta un evidencia di nan amor.

Si tarea di scol ta rekerí pa bo usa Internet, pakico no controlá cuantu tempu bo ta pasa on-line? Purba dicidí di antemano cuantu tempu lo bo dedicá, i usa un wekker pa avisá bo ora e tempu pasa. Tom ta sugerí: “Planea di antemano, sa precis kico bo ta busca, i tene bo na esei, sin importá con interesante otro cosnan ta parce.”

Mester tene cuidou tambe pa loke ta e uso di E-mail. Hóbennan cristian ta masha cauteloso pa nan no haña nan absorbá den lesamentu di tremendo cantidad di E-mail, foral si mayoria dje informacion ta di poco importancia of infundá. Demasiado uso di E-mail por guli hopi tempu balioso cu ta necesario pa tarea di scol i pa actividadnan spiritual.

Rey Sálomon a bisa: “Na trahamentu di hopi buki no tin fin, i dedicá bo mes muchu na nan ta cansancio p’e carni.” (Eclesiástes 12:12) E palabranan aki lo por aplicá bon na Internet. No bira asina enbolbí den e búskeda di echo i cifra cu bo ta neglishá studio personal di Bijbel i participacion den e ministerio cristian. (Mateo 24:14; Juan 17:3; Efesionan 5:15, 16) Corda tambe cu aunke comunicá via computer por tin su lugá, no tin nada cu por substituí contacto cara-cara cu compañeronan cristian. Si di berdad bo tin cu usa Internet, tuma un decision firme pa us’é den un manera sabí. Evitá Web site-nan peligroso, i no pasa demasiado tempu on-line. “Protehá bo curason,” i nunca bira un catibu di Internet.—Proverbionan 4:23.

[Nota]

^ par. 4 Mira e seri “Internet—Algu pa Bo?” cu a sali den e Spierta! na spañó di 22 di juli 1997.

^ par. 9 A cambia algun nomber.

^ par. 11 E adres di un Web site ta e seri di letter i símbolo cu ta ser usá pa haña acceso n’e Web site. Tin adres ta contené palabranan cu ta identificá e propósito dje ‘site.’

^ par. 12 E home page ta manera un showcase electrónico. E ta splica kico un site ta ofrecé, ken a cre’é, etcétera.

^ par. 19 E peligernan ei por existí tambe den chat room público cu cristiannan cu bon intencion a establecé cu e propósito di combersá riba asuntunan spiritual. Tin biaha hende desonesto i apóstata a djoin e combersacionnan aki i den un forma astuto a purba persuadí otronan pa aceptá nan ideanan no-bíblico.

[Komentario na página 20]

“Algun Web site ta escandaloso. Nan por presentá sin ningun spiertamentu”

[Plachi na página 21]

Tin famia ta pone e computer di cas den un área habrí