Bai na kontenido

Bai na kontenido

Bo Wowo Ta Mira Mancha?

Bo Wowo Ta Mira Mancha?

Bo Wowo Ta Mira Mancha?

Probablemente bo a yega di mira nan: vleknan shinishi chikitu net fuera di focus cu ta parce ta flota dilanti bo wowo. Kisas bo ta ripará nan ora bo ta lesa of ora bo ta wak un muraya color cla of un shelu sin nubia.

SI BO a yega di purba di focus riba un dje vleknan aki, bo sa cu bo no por. E movementu di mas chikitu di bo wowo ta pone nan disparcé, i asta si un baha den bo liña di vision, tog bo no por saca afó ta kico e ta.

Kico e vleknan aki ta? Nan ta riba e superficie di bo bala di wowo, of nan ta paden? Kinipí bo klepnan di wowo sin move bo wowo. Si e movecion dje manchanan cambia of nan disparcé, esei kier men cu nan tabata riba e superficie di bo wowo i no ta e manchanan cu e artículo aki ta papia di dje.

Pero si tin tiki cambio of nada mes, anto nan ta paden, flotando den e ‘glasvocht,’ e líkido cu ta yena e cuarto interior di bo bala di wowo. Como cu nan ta tras dje lens di wowo, nan ta keda wazig. I ya cu e glasvocht ta un gelatina cu no ta muchu mas diki cu awa, nan por drif, i ta bula bai ora bo purba wak un di nan directamente. Ta debí na esei nan a haña nan nomber médico: muscae volitantes, cu ta nificá “musca buladó.”

Di Unda Nan Ta Bin?

Di unda precis e manchanan aki ta bin? Tin di nan ta loke a resta di procesonan cu a tuma lugá promé cu bo a nace. Na comienso dje desaroyo di un baby, e interior dje wowo tin hopi fibra. Pa ora di nacementu, e fibranan aki i otro celnan a cambia bira e glasvocht. Sin embargo, algun cel i pidanan di fibra por keda atras i nan ta liber pa drif. E yu cu no a nace ainda, tin tambe un canal cu ta bai for dje nervio di wowo pa e lens i e ta hiba un ader p’e lens pa dun’é nutricion. Por lo general promé cu nacementu, e ader ta seca i ta ser absorbá, pero partinan masha chikitu di dje por keda atras.

Pero tin mas fuente dje manchanan aki. Asta den un adulto, e glasvocht no ta gelatina so. E glasvocht ta rondoná pa un flishi transparente i delicado. E flishi aki ta di pres contra e retina cu ta e screen di tehido sensitivo pa lus cu ta fura gran parti dje paden di bo wowo i cu ta capturá loke bo ta mira. E flishi transparente ta pegá tur rond dje rand parti dilanti dje retina. For dje naad aki hilunan chikitu di fibra ta briya atrabes di e glasvocht.

Segun nos ta bira bieu, e hilunan di fibra aki ta cuminsá krimp. Esaki ta pone algun di nan kibra. E glasvocht tambe ta bira mas awa, pues pidanan di fibra cu kibra por drif den dje mas libremente. E glasvocht mes tambe ta krimp masha tiki asina i ta cuminsá kita for dje retina, loke posiblemente ta laga mas desperdicio di cel atras. Pues, segun bo edad ta subi lo bo mira mas dje “muscanan buladó” aki ta flota i drei rond den bo campo di vision.

Un otro fuente dje manchanan flotante por ta e adernan dje retina. Un golpi den cabes of cualkier preshon excesivo riba e bala di wowo por pone un ader chikitu saca un seri di cel corá di sanger. Celnan corá ta pegahoso, p’esei nan tin tendencia di forma un troshi of un cadena. Celnan solitario of un troshi di cel por drenta den e glasvocht, i si nan keda cerca dje retina, bo por mira nan. E curpa por absorbá cel corá bek, pues cu tempu nan ta disparcé. Pero técnicamente, nan no ta muscae volitantes ya cu nan ta bini di lesionnan leve.

Ora bo ta mira muscae volitantes esei kier men cu algu ta robes? Por lo general no. Hende cu bista normal, asta hóbennan, ta mira nan, i gradualmente nan ta siña ignorá nan. Pero cierto condicionnan por indicá peliger.

Ora Peliger Ta Menasá

Si di ripiente bo ripará cu bo ta mira hopi mas vlek cu ántes, esaki por nificá cu algu abnormal ta pasando. Foral si bo ta mira tambe rayonan chikitu di lus ta sali for di paden di bo wowo. E fenómeno aki ta bin di bo retina, caminda lus ta ser combertí den impulsonan di nervio. Un avalancha di mancha cu ta drif i e rayonan di lus por lo general ta debí cu un caminda e retina ta laga los. Con esaki ta sosodé?

E retina ta parce un pida papel di kleenex muhá i ta casi mes delicado. E capa sensitivo pa lus cu e tin ta ankrá na e capa su tras i na e glasvocht solamente na su rand dilanti i na e nervio di wowo, i cu un coneccion mas delicado na e centro di focus. E glasvocht ta yuda tene e retina na su lugá. E wowo ta asina resistente cu por lo general ni golpi no ta pone e retina sker of separá for di su base.

Pero sí un golpi por causa daño cu ta debilitá e retina den cierto área of ta causa un sker of buracu chikitu. Un buracu asina por bin tambe si e glasvocht pega na e retina: Un movementu di ripiente of un lesion por pone e glasvocht trek n’e retina, loke ta resultá den un sker chikitu. Líkido for dje cuarto dje glasvocht por lek e ora ei tras dje retina, loke ta lant’é for di su base. Esaki ta pone e celnan di nervio sensitivo pa lus chispa, i bo ta mir’é como rayonan di lus.

Tin biaha hemoragia, por ta chikitu of grandi, ta compañá e lagamentu los dje retina ya cu su superficie tin su mes red di ader. Celnan di sanger ta scapa bai den e glasvocht, i ta mira nan como un avalancha di ripiente di mancha flotante. Djis despues di esaki, segun cu e retina ta laga los, un velo of un cortina di cieguedad ta baha riba e campo di vision.

P’esei, si un dia bo ripará un aumento den e cantidad di vlek, foral si nan ta compañá pa rayonan di lus, bai un dokter di wowo of hospital mesora! Por ta bo retina ta laga los. Lo por ta imposibel pa drecha e retina si e laga los hopi.

Bo wowonan tin años ta mira mancha pero sin rayo di lus? E ora ei probablemente bo no tin nodi wori. Casi tur hende ta mira e manchanan aki tambe. Si bo ignorá nan, nan lo no bai, pero e celebro ta siña excluí nan segun bo ta haci bo actividadnan diario. E echo cu nan por existí sin causa ningun daño real n’e bista ta un testimonio dje diseño resistente dje wowo i dje celebro su capacidad di adaptá.

Sin embargo, ken cu ta mira mancha ta flota den laira mester laga un dokter di wowo examiná nan promé cu nan por bisa cu siguridad cu no tin nodi wori.

[Kuadro/Plachi na página 17]

Orígen Moderno di Drecha Wowo via Lens

Si bo ta bisti bril di bista of contact lens, den un sentido bo por yama danki na muscae volitantes. Ta dor cu Frans Cornelis Donders, un famoso dokter hulandes di siglo 19, tabata curioso pa sa kico nan ta, el a cuminsá haci investigacion científico dje composicion di wowo i su malesanan. Fuera di identificá algun dje fuentenan di muscae volitantes, el a descubrí cu hende cu ta wak bon di leu so ta dor cu e bala di wowo a bira chikitu i cu bista wazig di hende cu ta sufri di astigmatismo ta bin dor dje superficie desigual dje córnea i lens. Su investigacion a haci posibel pa desaroyá métodonan pa corigí bista i asina nos a yega na bril di bista.

[Plachi]

Donders

[Rekonosementu]

Cortesia di National Library of Medicine

[Diagram na página 16]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

Sker den retina

Cel corá

Retina cu ta laga los

Nervio di wowo cu ta bai celebro

Flishi transparente i delicado

Lens

Pretu di wowo

Glasvocht

Ader

Iris

Corpus ciliare