Bai na kontenido

Bai na kontenido

Bon Biní na Copper Canyon

Bon Biní na Copper Canyon

Bon Biní na Copper Canyon

DJE CORESPONSAL DI SPIERTA! NA MÉXICO

COPPER Canyon ta un maraviya di naturalesa situá den e careda di ceru n’e parti nort di México conocí como Sierra Madre Occidental, i ta abarcá aproximadamente 50.000 kilometer cuadrá, un área igual na e tamaño di Costa Rica.

Sin embargo, e nomber ta un poco engañoso. Copper Canyon no ta un solo kloof, sino un red di 20 kloof conectá cu otro. Un di esakinan ta Copper Canyon di cua henter e sistema ta haña su nomber. Segun exploradó Richard Fisher, por lo ménos tres dje kloofnan aki ta mas hundu cu Grand Canyon na Merca. *

Debí na e magnitud extraordinario di Copper Canyon, mayoria turista por bishitá solamente un par di su miradornan natural. E bistanan mas impresionante ta wak riba e kloofnan di Copper, Sinforosa i Urique. Sin embargo, tin hende ta haña cu e bista mas espectacular ta na Divisadero, cu ta duna bo un bista panorámico caminda e kloofnan Copper, Urique i Tararecua ta djoin otro.

Un Clima Variá

Cambionan abrupto di altitud ta influenciá e clima i vegetacion di Copper Canyon. Miguel Gleason a experenciá esaki personalmente ora e cu un grupo a baha den Urique Canyon. E ta skirbi den e revista México Desconocido: “Nos a cuminsá sinti calor, i e selvanan di palu di pino a disparcé, dunando lugá na vegetacion tropical cu palunan di bacoba, awakati i asta apelsina. Nos no por a kere esei. Ta basta pa bisa cu nunca den mi bida mi a pasa di selvanan friu pa un ambiente subtropical den un tempu i distancia asina corticu.”

E mesetanan haltu dje kloofnan ta cubrí cu 15 sorto di palu di pino i 25 sorto di palu di eik. Tambe tin palu di populir i jenever den Copper Canyon. Den zomer un gran variedad di flor ta florea den henter e sierra, i e habitantenan local, conocí como tarahumara, ta usa algun dje flornan ei como cuminda of remedi natural. Na altitudnan di mas cu 1.800 meter riba nivel di laman, e clima dje sierra ta fluctua entre moderá pa friu durante gran parti di aña. Winter ta bin cu yobida leve i de bes en cuando asta sneu ta cai.

Segun cu bishitantenan ta baha den e kloof nan ta ripará cu vários sorto di palu i datu ta cuminsá aparecé. Mas abou, bo ta haña un clima subtropical cu tin winternan placentero caminda e promedio di temperatura ta 17 grado Celsius. Na contraste, e zomernan por ta bastante incómodo den e zona aki, ya cu e temperatura ta fluctua entre 35 pa 45 grado Celsius, cu hopi awaceru cu ta yena e riunan te cu nan ta desbordá.

E bunitesa dje área ta ser coroná cu dos waterval mahestuoso. Piedra Volada, un dje watervalnan mas haltu na mundu, tin un caida di 453 meter, i Basaseachic tin un caida di 246 meter.

Un Refugio pa Bestia den Naturalesa

Copper Canyon ta anfitrion di un variedad grandi di bestia den naturalesa. Expertonan ta bisa cu 30 porciento dje mamíferonan registrá na México ta habitá e área aki. Entre nan tin oso pretu, puma, òter, biná rabu blancu, lobo mexicano, porco salbahe, bobcat, wasbeer, das i stinkdier strepiá, tambe tin raton djanochi, eekhoorn i konenchi.

Un 400 sorto di para tin nan hogar den Copper Canyon, entre nan e águila real i falki peregrino. E kloofnan ta situá na un punto estratégico entre Nort- i Centroamérica, di manera cu paranan migratorio ta bini aki pa pasa winter. Otronan ta djis stop pa sosegá pa nan por sigui nan biahe.

Copper Canyon sigur ta elogiá e Creador di tur maraviya di naturalesa, Jehova Dios. Manera rey David a expres’é un biaha: “Di bo, o Jehova, ta e grandesa i poder i bunitesa i excelencia i dignidad; pasobra tur loke tin den shelu i riba tera ta di bo.”—1 Crónicanan 29:11.

[Nota]

^ par. 4 Urique Canyon ta alcansá un profundidad di 1.879 meter, Sinforosa Canyon 1.830 meter, Batopilas Canyon 1.800 meter. Grand Canyon ta rond di 1.610 meter hundu.

[Kuadro/Plachi na página 26]

Un Bista for di Trein

E Spoorban Chihuahua-Pacífico ta extendé 941 kilometer for di Ojinaga na e frontera di Merca-México te na e haf di Topolobampo na océano Pacífico, crusando Copper Canyon den e proceso. Debí n’e rasgonan dje topografia, hende ta considerá e spoorban aki un hazaña grandi di ingenieria. Atrabes di su biahe, e trein ta crusa un 37 brug grandi, di cua esun mas largu ta 500 meter pasando over di riu Fuerte. E brug di mas haltu ta 90 meter riba riu Chínipas.

Tambe e trein ta pasa dor di 99 tunel. Esun mas largu ta ser yamá El Descanso i ta midi 1.810 meter. Durante e trein su corida turistanan por disfrutá di un bista impresionante di Copper Canyon.

[Mapanan na página 23]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

MERCA

MÉXICO

CHIHUAHUA

Ojinaga

Chihuahua

ÁREA DI COPPER CANYON

La Junta

Creel

Divisadero

Topolobampo

[Plachi na página 23]

Waterval Basaseachic

[Rekonosementu]

© Tom Till

[Plachi na página 24, 25]

Bista na Divisadero

[Rekonosementu]

© Tom Till

[Plachi na página 25]

Na tur parti dje kloof tin tarahumara ta biba

[Rekonosementu]

George Hunter/H. Armstrong Roberts

[Plachi na página 25]

Lago Arareko

[Rekonosementu pa Potrèt na página 23]

George Hunter/ H. Armstrong Roberts