Bai na kontenido

Bai na kontenido

Password—Un Clave pa Siguridad

Password—Un Clave pa Siguridad

Password—Un Clave pa Siguridad

“PLEASE enter your password” (Por fabor, hinca bo contraseña). Pa hopi hende rond mundu, e palabranan aki cu ta aparecé riba nan pantaya di computer ta un cos normal di tur dia. Sea bo ta busca acceso na bo computer personal, of a cende bo telefon celular, of ta usando un tarheta di crédito of ta pagando bo alarma di cas, password of PIN code (numbernan personal di identificacion), ta protehá acceso na cantidad di operacionnan rutinario.

Hopi empleado di oficina tin entre 3 pa 5 password pa trabou so, i ta ser calculá cu denter di dies aña, consumidónan lo por haña nan cu mas di 100 password! Teniendo cuenta cu e uso amplio di password, con bo por scoge password cu ta suficiente complicá pa duna siguridad i tog suficiente simpel pa bo corda?

Tin puntonan básico pa tene na mente. Promé, loke bo no mester usa. No usa bo nomber ni nomber di un miembro di bo famia como password; ni sikiera den forma modificá. Tambe evitá di usa bo number di auto, bo number di telefon, bo number di cédula of bo adres. Un pirata di computer cu ta decididu por obtené tal informacion fácilmente.

Ademas, si ta posibel, no usa password cu ta consistí completamente di letter of di cifra. Un programa di computer relativamente simpel por decifrá e código ei rápidamente. Finalmente, no usa un palabra cu por ser hañá den un diccionario, maske ta na otro idioma. Tin listanan enorme cu ta contené palabra, nomber di lugá i nomber propio na tur idioma. Programanan por test busca variacion dje palabranan aki, manera por ehempel, si a spel nan robes pa drechi, cu letter capital of combiná.

Pues, ki clase di password mester usa? Por lo general esnan cu tin un mínimo di seis pa ocho símbolo cu ta consistí di un mescla di letter chikitu i letter capital, cifra i símbolonan di puntuacion. Con difícil ta pa decifrá tal combinacion? Un fuente ta bisa cu “un mashin cu lo por test un miyon password pa seconde . . . lo tin mester, como promedio, mas cu shen aña.”

Con bo por scoge un combinacion cu ta fácil pa corda? Tin hende ta sugerí pa bo tuma e título di un buki of película faborito of un frase di un cantica of poema i usa e promé letter di cada palabra como bo password, agregando letter capital, puntuacion of otro símbolo. Por ehempel, “dos bes dos ta cuater” lo por bira “2Bes2=4.” Lo bo por asta tuma un referencia bíblico i usa esaki como bo password. Pues 1 Crónicanan 9:27 por bira “1Cro9:27.”

Otro sugerencianan ta entre otro, intercambiá consonante cu un of dos vocal (klinker) pa forma un palabra sin sentido cu por ser pronunciá. Por ehempel, “QuiMSoPy,” of “WotyRuba.” Of lo bo por tuma dos palabra corticu i pega nan cu un símbolo di puntuacion, manera “Hopi?Bon” of “Awa;Salu.”

Aunke no ta tur password ta rekerí e mésun grado di siguridad i tin programa cu no ta aceptá cierto símbolo of no ta reconocé letter capital, teniendo cuenta cu e sugerencianan describí ariba por yuda bo protehá informacion importante contra intrusonan indeseá. Corda tambe e importancia di cambia bo password cu regularidad. Anto un último remarke: Sea cual sea e password cu bo dicidí di usa, no scoge ningun dje ehempelnan duná ariba.