Bai na kontenido

Bai na kontenido

Con Bo Por Yuda

Con Bo Por Yuda

Con Bo Por Yuda

“Mucha deprimí tin mester di yudansa. Pero mucha no por busca e yudansa ei riba nan mes. Promé, un adulto tin cu reconocé e problema i tum’é na serio. Esei ta e parti mas duru.”—Dr. Mark S. Gold.

KICO bo por haci si bo ta sospechá cu bo tiener ta deprimí? Na promé lugá, no bula saca conclusion relacioná cu esei. Al fin i al cabo, e síntomanan por ta indicá completamente un otro cos. * Ademas, tur hóben ta pasa de bes en cuando den un periodo di depresion. Pero si e condicion ta persistí i ta parce mas cu djis un falta di gracia pa un par di dia, lo ta bon pa bai dokter. Relacioná cu esaki ta bon pa tene na mente e palabranan di Jesus: “Hende salú no tin mester di dokter, pero e enfermonan sí.”—Mateo 9:12.

Duna bo dokter onestamente tur informacion cu lo por yuda, incluso cambionan recien den bida dje tiener cu lo por ta contribuí na su curpa sin ánimo. Haci sigur cu bo dokter ta dedicá suficiente tempu na scucha kico ta e síntomanan promé cu e haci un diagnósis. Dr. David G. Fassler ta spierta: “Ta imposibel haña tur informacion necesario pa evaluá un mucha a fondo den un solo sesion di binti minuut.”

Haci e dokter tur pregunta cu bo tin libremente. Por ehempel, si e dokter ta di opinion cu bo yu ta sufri di depresion grave, lo bo kier puntr’é di con el a excluí otro diagnósis. Si bo ta duda den bo dokter su evaluacion, bis’é cu lo bo tin gana di haña un segundo opinion. Un dokter recto i sincero sigur lo no purba convencé bo pa no hacié.

Aceptá i Trata cu e Situacion

Si bo yu tiener tin depresion grave, no tene bergwensa dje situacion. Echo ta cu e hóbennan di mas excelente por sufri di depresion. Realmente, Bijbel ta mustra cu sin importá nan edad, algun hende cu a haci nan best pa sirbi Dios a sufri di emocionnan doloroso. Tuma fiel Job, kende a pensa cu Dios a bandon’é i p’esei a expresá un asco pa bida. (Job 10:1; 29:2, 4, 5) Hana tabata un sirbidó di Dios kende su ‘alma tabata asina amargá’ cu e no por a come. (1 Samuel 1:4-10) Anto tambe tabatin Jacob, un homber deboto na Dios, cu a yora i pena pa hopi dia despues cu su yu homber a muri, i el a “nenga di tuma consuelo.” Figurá bo, Jacob a asta expresá e deseo di djoin su yu den graf! (Génesis 37:33-35) Pues, angustia emocional no ta originá semper di un of otro defecto spiritual.

No obstante, depresion cerca un tiener por ta masha difícil pa mayornan. Mama di un tiener deprimí a bisa: “Mi tin cu tene masha cuidou mes kico mi ta bisa i haci. Esei tin mi preocupá, spantá, agresivo, rabiá i agotá.” Un otro ta admití: “Tin biaha ora mi sali, mi ta mira un mama ta haci cómpras cu su yu muher tiener i mi curason ta kibra, pasobra mi ta sinti cu mi a perde e chens ei cu [mi yu muher] i cu nunca mas nos lo hañ’é atrobe.”

Sintimentunan asina ta normal. Pero tin biaha nan por bira aplastante. Si esei sosodé, di con bo no ta papia cu un amigu of amiga di confiansa? Proverbionan 17:17 ta bisa: “Un berdadero compañero ta stima na tur tempu, i ta un ruman cu a nace pa ora tin angustia.” Ademas, no neglishá oracion. Bijbel ta sigurá nos cu si nos tira nos carga riba Dios, lo e sostené nos.—Salmo 55:22.

E Tendencia di Tira Falta

Hopi mayor di tienernan deprimí ta bira sumamente desanimá i ta sinti cu di un manera of otro e situacion ta nan falta. Un mayor a admití: “Ora bo yu ta sufri di depresion, ni maske kico hende bisa, bo ta sinti bo culpabel. Bo ta keda puntra bo mes: ‘Unda nos a faya? Ta ki dia cos a cambia? Con ami a contribuí na esaki?’” Con mayornan por keda pensa balansá relacioná cu esaki?

No tin duda cu un ambiente severo na cas por afectá un mucha. Cu bon motibu anto Bijbel ta spierta tatanan: “No fada boso yunan, pa nan no bira desanimá.” (Colosensenan 3:21) P’esei, mayornan ta haci bon di analisá nan manera di trata cu nan yunan i haci e ahustenan necesario. Pero depresion no ta semper e resultado di mal trabou di mayornan. En realidad, bo por haña e trastorno den e hogarnan di mas amoroso. Pues anto, mayornan cu ta haci tur loke nan por pa yuda nan yunan, no tin nodi sinti nan culpabel.

Ta di igual importancia pa no culpa e tiener deprimí. Si bo wak bon, probablemente e tin tiki control riba e trastorno. Un mama ta bisa: “Nunca lo mi a culp’é pasobra el a haña cende-paga of pulmonia.” Anto e ta admití: “Pero ora el a haña depresion sí mi a haci esei. Mi a culpa mi yu pasobra el a bira malu, i esei ta laga ami sinti teribel.” Si mayornan i otro hende mira depresion como un malesa en bes di un debilidad, esei lo yuda nan enfocá riba con nan por yuda esun cu ta sufri di dje.

Cria un tiener deprimí por pone un tension intenso riba e relacion entre e mayornan. Segun un esposa: “Nos tabata culpa otro, foral ora nos a pensa riba e bida cu nos a verwagt di tin i e bida cu nos tabatin debí na nos yu homber.” Tim, kende su yu muher ta sufri di depresion, ta admití: “Ta fácil pa culpa bo casá. Si mayornan tabatin problema matrimonial promé cu e mucha cuminsá mustra señal di depresion, e mucha su comportacion straño lo por ta e último gota.” No laga e depresion di un yu causa division den boso matrimonio! En realidad, bo no ta logra nada bon dor di mustra dede riba otro, sea ta riba bo mes, riba bo yu of riba bo casá. E cos importante ta pa duna apoyo na esun cu ta sufri di depresion.

Con pa Duna Apoyo

Bijbel ta urgi cristiannan: “Papia di un manera consolador cu e almanan deprimí.” (1 Tesalonicensenan 5:14) Si e hóben deprimí ta sufri di sintimentunan di poco balor propio, bo por yud’é. Con asina? Mas cu claro no dor di bisa cosnan manera: “Bo no mester sinti asina” of: “E actitud ei no ta bon.” Mas bien, haci esfuerso pa reflehá empatia dor di ‘demostrá sintimentu di compañero.’ (1 Pedro 3:8) Pablo a urgi cristiannan pa “yora cu hende cu ta yora.” (Romanonan 12:15) Corda cu un persona cu ta realmente deprimí tin dolor emocional. E dolor no ta imaginario ni e no ta fingi esei djis pa haña atencion for di otro hende. Despues di a scuch’é, purba saca afó kico tin den e persona cu ta sufri. Puntr’é di con e ta sinti asina. Anto, cu suavedad i pacenshi yuda e tiener mira di con e no tin motibu p’e considerá su mes di asina tiki balor. Sigurando e tiener cu Dios stim’é i tin misericordia, lo por aliviá su ansiedadnan.—1 Pedro 5:6, 7.

Tin mas pasonan práctico cu bo por tuma. Por ehempel, lo bo tin cu haci sigur cu bo tiener deprimí ta haña e debido sosiegu, nutricion i ehercicio. (Eclesiástes 4:6) Si dokter a prescribí remedi, lo ta sabí pa yuda e tiener mira e importancia di usa nan. Nunca stop di duna apoyo ni di demostrá bo amor.

Ta cierto cu depresion cerca un tiener por ta un experencia spantoso, tantu pa e tiener como pa e resto dje famia. Pero al final, ta pacenshi, perseverancia i amor lo percurá un base pa yuda tienernan deprimí.

[Nota]

^ par. 3 Segun informe, algun condicion médico—entre otro mononucleósis (klierkoorts), diabétis, anemia, schildklier cu ta traha slow i hipoglicemia (nivel abou di sucu den sanger), por producí síntomanan cu parce depresion.

[Komentario na página 11]

Un persona cu ta realmente deprimí tin dolor emocional. E dolor no ta imaginario

[Boxe na página 13]

SI BO TA UN TIENER DEPRIMÍ

Bo no ta bo so, i bo situacion di ningun manera ta sin speransa. Bo depresion por ta ligá cu sea (1) un desbalanse biokímico of (2) circunstancianan den bida riba cua bo tin masha tiki of ningun control. Sea cual sea e caso, no ta bo falta cu bo tin e malesa aki. No obstante, kico bo por haci?

Bijbel ta bisa cu “ta existí un amigu cu ta mas pegá cu un ruman.” (Proverbionan 18:24) Pakico no busca un amigu asina i deshogá bo sintimentunan cerca dje? Un di bo mayornan of un otro adulto maduro por ta bo principal aliado den e lucha contra depresion.

Si bo mayornan ta sospechá cu bo ta sufri di depresion, kisas nan ta hiba bo cerca un dokter cu tin experencia den trata e trastorno. Esaki ta un paso sabí, pasobra hopi bes nan por yuda aliviá depresion cu tratamentu, caminda esaki ta disponibel. Por ehempel, ora ta trata di un desbalanse kímico, dokter por prescribí remedi antidepresivo. Si esaki ta cierto den bo caso, no sinti bergwensa di usa remedi. E remedi simplemente ta restorá e balansa kímico di bo curpa, i esaki por ta e clave pa yuda bo recobrá un midí di goso i stabilidad den bo bida.

Hopi hende cu ta sufri di depresion a haña consuelo dor di lesa Bijbel i dor di hala mas cerca Dios mediante oracion. Bijbel ta sigurá nos: “Jehova ta cerca di esnan kibrá di curason; i esnan cu tin un spiritu aplastá e ta salba.” *Salmo 34:18.

[Nota]

^ par. 28 Pa mas informacion, wak e artículo “Hóbennan Sa Puntra . . . Mi Mester Conta un Hende Cu Mi Ta Deprimí?” cu a sali den e Spierta! di 8 di november 2000.

[Kuadro/Plachi na página 14]

YUDANSA I SPERANSA PA ESNAN CU TA SUFRI

Como cu depresion ta un tópico complicá, nos no por a trata tur aspecto dje asuntu den e seri breve aki di artículo. No obstante, e publicadónan di Spierta! tin sigur cu e puntonan presentá por yuda tiener i nan mayornan soportá e trastorno debilitante aki.

Podisé bo a ripará cu gran parti dje guia den e artículo anterior tabata basá riba Bijbel. Ta berdad cu Bijbel ta un buki antiguo. Sin embargo, su conseho ta mes práctico awe cu e tabata tempu cu nan a skirbié. Di con? Pasobra aunke tempu a cambia, naturalesa humano sí a keda mescos. Nos ta confrontá e mésun cuestionnan básico cu generacionnan anterior a haña nan cuné. E diferencia ta cu awe e problemanan ta mas grandi i di un alcanse hopi mas largu.

Pero tin un motibu mas di con Bijbel ta sumamente práctico: E ta inspirá dor di Dios. (2 Timoteo 3:16) Como nos Creador, e sa kico nos tin mester pa nos saca lo máximo for di bida.

Naturalmente Bijbel no ta un buki di instruccion médico. Pues, e no ta kita cu nos tin cu busca tratamentu apropiado pa malesanan manera depresion. Pero tog Bijbel ta contené principionan cu por yuda nos consolá hende cu ta sufri di depresion. Mas cu esei, Bijbel ta contené Dios su promesa cu pronto lo e cura tur nos malesanan. (Salmo 103:3) Sí, Jehova su propósito ta di “rebibá curason di esnan aplastá.”—Isaías 57:15.

Lo bo tin gana di siña mas tocante e speransa magnífico aki? Anto tuma contacto por fabor cu Testigonan di Jehova local of skirbi na e adres mas cumbiniente cu tin na página 5 dje revista aki.

[Plachi na página 10]

Haci esfuerso pa demostrá sintimentu di compañero

[Plachi na página 11]

Si un tiener su beis deprimí ta persistí, ta sabí pa bai dokter

[Plachi na página 12]

Como mayor, no sea muchu lihé pa culpa bo mes, ni bo casá ni bo yu