Bai na kontenido

Bai na kontenido

Meteora—Pilarnan Haltu di Baranca

Meteora—Pilarnan Haltu di Baranca

Meteora—Pilarnan Haltu di Baranca

“No tin nada mas straño i maraviyoso cu e region romántico aki. E ta distinto for di tur loke hamas mi a yega di mira. Na . . . niun otro region montañoso cu mi a bai, no tin nada cu por ser compará cu e topnan di ceru extraordinario aki.”—Robert Curzon, Biahero ingles, 1849.

NOS no tabata niun tiki prepará pa e espectáculo asombroso cu nos a mira segun cu nos tabata yega cerca dje stad Kalabáka i e pueblito bisiña Kastráki riba e yanura di Tesalia, na Grecia. Ei tin un “mondi” di piedra di mas cu 20 enorme pilar di baranca: un selva di barancanan steil pará apart riba nan mes, cu ta cientos di meter haltu. Nan topnan ta coroná cu monasterio cu tin galerianan di palu i dak punta.

Esaki ta e Meteora di Grecia, caminda barancanan natural único ta ser combiná cu empeñonan humano increibel. “Meteora”—derivá di un palabra griego cu ta nificá “hisá ariba di tera”—ta referí na e grupo isolá aki di pilar di baranca i e mas cu 30 monasterionan cu tin trahá riba nan. E promedio di haltura dje barancanan aki ta 300 meter, i esun mas haltu ta 550 meter for di suela.

Segun cu nos ta yega mas cerca, sombra dje barancanan haltu ta bira mas largu. E paisahe dje mundu straño aki ta cambia constant segun cu solo ta tira diferente sombra entre e barancanan. Den winter e barancanan inmenso ta forma un contraste skerpi i pretu contra un tapijt blancu di sneu.

Con Nan A Ser Formá

Tin hopi speculacion tocante con e barancanan di Meteora a ser formá. Hopi hende ta kere cu e yanura caminda Meteora ta pará, tabata bou di awa di un inmenso lagun miyones di añanan pasá. Segun un teoria, un cambio geológico gigantesco den un of otro manera a pone e barancanan aki pusha bini ariba. E revista Experiment ta splica cu tin geólogo ta kere “cu ta entre añanan 2000 i 1000 P.E.C e barancanan aki lo mester a haña e forma cu nan tin awe.”

Robert Curzon, citá den e introduccion, a skirbi lo siguiente tocante Meteora: “Ta parce cu e último parti di un rij di ceru di baranca a ser kibrá dor di un temblor of a laba bai dor dje Diluvio, lagando atras solamente un seri di . . . baranca haltu, fini, suave i cu parce angua.” Ta interesante cu antiguo mitologia griego tambe ta atribuí formacion dje cerunan di Tesalia na un diluvio causá dor dje diosnan.—Génesis 6:1–8:22.

Monasterionan den Laira

Sea cual sea e splicacion geológico pa e existencia di Meteora, desde siglo 9 E.C. e barancanan aki a hala atencion. Subidónan di ceru djawendia cu ta subi Meteora usando ekipo special, kisas ta esnan cu mas ta comprendé e hazaña di ermitañonan religioso di antaño cu a bai biba den cueba i kloof dje barancanan. Te ainda hende ta debatí con nan por a construí e monasterionan riba top dje barancanan aki cu ta casi inaccesibel.

Con e hendenan di antaño tabata subi i baha for di nan monasterionan den laira? Wel, manera e buki Meteora—The Rock Monasteries of Thessaly (Meteora—E Monasterionan di Baranca di Tesalia) ta declará, ‘nan por a sea subi via trapi di palu cu nan a laga baha for dje top dje klipnan of nan por a laga hisa nan den un net cu nan a baha for di e monasterio cu un katrol. Den ámbos caso e bishitante mester a dependé dje buena fe i ingenieria dudoso dje móniknan.’ Segun informe, ora nan a puntra un ex-cabes di monasterio cu ki frecuencia nan tabata cambia e cabuya cu a tene e net, el a bisa: ‘Ta ora e kibra so.’ Ta te na 1925 numa nan a coba saca trapi den baranca pa haci acceso hopi mas fácil.

E promé ermitañonan religioso cu a subi e pilarnan tabata Varnavas, (entre aña 950 i 965 E.C.) i Andronikos di Creta, na aña 1020. Otro móniknan for di tur parti di Bizancio a sigui, aumentando e cantidad di monasterio riba top dje barancanan na 33. Durante siglonan 16 i 17 e comunidadnan a alcansá nan mayor importancia, pero for di despues dje tempu ei nan ta perdiendo importancia.

“Wak nos awor!” cabes di un dje monasterionan a sclama. “Ai no, . . . e hóbennan no kier nos mas!” Berdad, ta seis monasterio so ta habrí ainda i dos di nan ta habitá pa soeur. Por haña monasterio bashí riba vários dje barancanan di Meteora.

Un Showcase Cultural Ricu

Awe e monasterionan riba baranca ta forma un dje sitionan mas interesante riba e mapa cultural di Grecia. Segun UNESCO, nan ta un caha di tesoro único di herencia cultural. Un preocupacion recien dje Estado griego ta pa conserbá e rikesa cultural di Meteora. Nan a habri edificionan i museonan renobá pa público. Kico nan ta contené?

Wel, fuera di cosnan manera relikianan portátil, mantelnan eclesiástico i manuscritonan musical, nan ta contené manuscritonan histórico di Bijbel masha raro. Entre nan tin e perkament Codex 591, fechá 861-62 E.C., cu ta contené splicacionnan interpretativo di e buki bíblico di Mateo.

Forsanan natural potente a forma en berdad un espectáculo único. Si un dia bo bishitá Grecia, pakico no incluí Meteora den bo ruta? I haci sigur di bai cu bastante film pasobra lo bo sinti e gana di usa bo cámara hopi.—Contribuí.

[Plachinan na página 16]

Monasterio di San Nicolas Anapausas

Monasterio di Rousanou

C[Rekonosementu]

M. Thonig/H. Armstrong Roberts

[Plachinan na página 17]

Monasterio di Santísima Trinidad

Monasterio di Gran Meteoro

[Rekonosementu]

R. Kord/H. Armstrong Roberts

[Plachi Credit Lune na página 15]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Rekonosementu pa Potrèt na página 16]

Fondo: Y. Yannelos/Greek National Tourist Organization