Bai na kontenido

Bai na kontenido

Di Con Hende Homber Ta Maltratá Hende Muher?

Di Con Hende Homber Ta Maltratá Hende Muher?

Di Con Hende Homber Ta Maltratá Hende Muher?

TIN experto ta bisa cu hende muher tin mas chens di ser matá dor di nan partner cu dor di tur otro tipo di malechor huntu. Den un intento pa caba cu e ola creciente di maltrato di casá, hende a haci vários estudio. Ki tipo di homber ta maltratá nan casá? Con su infancia tabata? E tabata violento durante enamoracion? Con esnan cu ta cometé maltrato ta reaccioná riba tratamentu?

Un cos cu expertonan a haña sa ta cu no ta tur persona cu cometé maltrato ta mescos. Na un banda di e balansa bo ta haña e hende homber kende su violencia ta sporádico. E no ta usa arma i no tin un registro di ta maltratá su casá. P’e, un episodio violento no ta comun i ta parce cu ta factornan externo a impuls’é. Na e otro extremo tin e hende homber cu a desaroyá un patronchi crónico di cometé maltrato. E ta cometé maltrato continuamente, i ta demostrá masha poco remordimentu.

Sin embargo, e echo cu tin diferente tipo di maltrato no kier men cu cierto forma di maltrato no ta serio. Un cos ta sigur, cualkier tipo di abusu físico por causa daño, asta morto. Pues, e echo cu violencia di cierto hende homber ta ménos frecuente of ménos intenso cu di otronan no ta hustificá e acto aki. Claramente no ta existí maltrato “aceptabel.” Ki factornan anto por pone un hende homber abusá físicamente di e hende muher cu el a primintí di cuida pa resto di su bida?

E Influencia di Famia

No ta nada straño cu un cantidad di hende homber cu ta maltratá hende muher físicamente, mes a lanta den famianan asina. Michael Groetsch, kende a pasa mas cu dos década haciendo investigacion en cuanto maltrato di casá, a skirbi: “Mayoria di esnan cu ta maltratá nan casá, mes a ser criá den ‘camponan di bataya’ doméstico. Como baby i mucha chikitu, nan a crece den un ambiente hostil caminda violencia emocional i físico tabata ‘normal.’” Segun un experto, un persona masculino cu lanta den un ambiente asina “por absorbá masha trempan den bida e desprecio cu su tata tin pa hende muher. E mucha homber ta siña cu un homber semper mester dominá hende muher i cu e manera pa haña e dominio ei ta dor di spanta nan, haci nan daño i rebahá nan. Na mésun momento, e ta siña cu un manera cu sigur e por gana aprobacion di su tata ta dor di comportá su mes mescos cu su tata.”

Bijbel ta trece bon cla padilanti cu e conducta di un mayor por tin un impacto significativo riba un mucha, sea pa bon of pa malu. (Proverbionan 22:6; Colosensenan 3:21) Naturalmente, e ambiente familiar no ta hustificá e echo cu e hende homber ta maltratá su casá, pero e por yuda splica na unda e simianan di un temperamentu violento tabata sembrá.

Influencia Cultural

Den algun pais, golpia un hende muher ta algu aceptabel, asta normal. Un informe di Nacionnan Uní ta bisa: “Den vários sociedad hende tin e conviccion profundo cu un esposo tin derecho di golpia of intimidá su esposa físicamente.”

Asta den paisnan caminda nan no ta considerá tal abusu aceptabel, hopi persona ta adoptá un comportacion violento. E forma iracional di pensa di algun homber relacioná cu esaki ta spantoso. Segun e korant Weekly Mail and Guardian di Sur África, un estudio na península di Kaap a mustra cu mayoria homber cu a afirmá cu nan no ta maltratá nan esposa ta pensa cu dal un hende muher ta aceptabel i cu esei no ta conta como violencia.

Evidentemente, e opinion trocí ei hopi bes ta cuminsá den infancia. Por ehempel na Gran Bretania, un estudio a mustra cu 75 porciento di mucha homber entre e edad di 11 pa 12 aña ta pensa cu si un hende muher provocá un homber, ta aceptabel pa e homber dal e.

No Tin Hustificacion pa Maltrato

E factornan mencioná aki por yuda splica di con tin homber ta maltratá nan casá, pero nan no ta hustifik’é. Senciyamente bisá, golpia bo casá ta un pica grave den bista di Dios. Den su Palabra, Bijbel, nos ta lesa: “Esposonan mester ta stimando nan esposa mescos cu nan mes curpa. Esun cu ta stima su esposa ta stima su mes, pasobra ningun homber hamas a odia su mes carni; sino e ta aliment’é i ta carici’é, mescos cu e Cristo tambe ta haci cu e congregacion.”—Efesionan 5:28, 29.

For di hopi tempu pasá Bijbel a predicí cu durante “e último dianan” di e sistema di cosnan aki, hopi hende lo ta “sin cariño natural” i “feros.” (2 Timoteo 3:1-3) E echo cu asina tantu esposo ta maltratá nan casá ta simplemente un indicacion mas di cu nos ta biba den e tempu cu e profecia aki ta papia di dje. Pero kico hende por haci pa yuda víctimanan di abusu físico? Tin un speransa cu esnan cu ta maltratá nan esposa por cambia nan comportacion?

[Komentario na página 5]

“Esun cu a maltratá su casá no ta ménos criminal cu un homber cu a dal un hende straño un moketa.”—When Men Batter Women

[Plachi na página 6]

Machismo—Un Problema Mundial

E mundu di abla ingles a tuma e palabra “machismo” over for di Latinoamérica. E ta referí na orguyo masculino agresivo i ta implicá un actitud di abusá di hende muher. Pero manera e siguiente informenan ta indicá, no ta asina cu machismo ta algu cu ta sosodé na Latinoamérica so.

Egipto: Un estudio di tres luna na Alexandria a indicá cu violencia doméstico ta e causa principal cu hende muher ta keda heridá. Di tur e bishitanan cu hende muher ta haci na poli, 27,9 porciento ta pa motibu di maltrato.—Resúmen num. 5 dje di Cuater Conferencia Mundial Riba Hende Muher.

Tailandia: Den e suburbio mas grandi di Bangkok, 50 porciento di hende muher casá ta ser golpiá regularmente.—Instituto di Pacífico pa Salu di Hende Muher.

Hong Kong: “E cantidad di hende muher cu ta bisa cu nan a ser golpiá dor di nan partner a aumentá drásticamente cu mas cu 40 porciento den e aña cu a pasa.”—South China Morning Post, 21 di juli 2000.

Hapon: E cantidad di hende muher cu ta busca amparo i refugio a subi for di 4.843 na 1995 pa 6.340 na 1998. “Un tercera parti a bisa cu nan tabata busca amparo i refugio pa motibu di e conducta violento di nan esposo.”—The Japan Times, 10 di september 2000.

Gran Bretania: “Cada seis seconde violacion, golpiamentu of hincamentu ta tuma lugá den un cas di famia na Gran Bretania.” Segun un informe di Scotland Yard, “polis ta ricibí 1.300 yamada telefónico di víctimanan di violencia doméstico tur dia, mas cu 570.000 pa aña. Ochent’i un porciento ta víctimanan femenino atacá dor di hende homber.”—The Times, 25 di october 2000.

Perú: Setenta porciento di tur crímen cu ta ser raportá na polis ta enbolbé hende muher golpiá dor di nan esposo.—Instituto di Pacífico pa Salú di Hende Muher.

Rusia: “Den un aña, 14.500 muher ruso a ser matá dor di nan casá, i un 56.400 mas a bira inválido of a keda gravemente heridá den atakenan doméstico.”—The Guardian.

China: “E ta un problema nobo. E ta creciendo rápidamente, specialmente den áreanan urbano,” Professor Chen Yiyun, director di Centro di Famia Jinglun ta bisa. “Preshon di bisiñanan no ta controlá violencia doméstico mas.”—The Guardian.

Nicaragua: “Violencia contra hende muher na Nicaragua ta aumentando drásticamente. Segun un encuesta, aña pasá so 52 porciento di hende muher na Nicaragua a sufri di algun forma di violencia doméstico na man di nan partner.”—BBC News.

[Kuadro na página 7]

Indicacionnan di Riesgo

Segun un estudio cu Richard J. Gelles a dirigí na Universidad di Rhode Island, Merca, lo siguiente ta factornan cu ta indicá cu un homber ta core e riesgo di cometé abusu físico i emocional den un ambiente doméstico:

1. E homber di algun manera a yega di participá den violencia doméstico.

2. E no tin trabou.

3. E ta usa droga por lo ménos un bes pa aña.

4. Ora e tabata biba na cas, el a mira su tata dal su mama.

5. E pareha no ta casá; nan ta biba compañá.

6. Si e tin trabou, e salario ta abou.

7. E no a caba scol secundario.

8. E ta entre 18 pa 30 aña di edad.

9. Un of ámbos mayor ta usa violencia contra yunan na cas.

10. Entrada ta bou di e nivel di pobresa.

11. E pareha tin antecedente cultural distinto.

[Plachi na página 7]

Violencia doméstico por afectá yunan seriamente