Bai na kontenido

Bai na kontenido

E Cadena di Ceru Mas Yong di Rocky Mountain

E Cadena di Ceru Mas Yong di Rocky Mountain

E Cadena di Ceru Mas Yong di Rocky Mountain

MORTO CANSÁ, nos a saca e stoof portátil i a cuminsá prepará desayuno. Nos a core casi 5.000 kilometer den cincu dia, bayendo di New York pa Wyoming. Segun cu nos tabata desayuná, nos a observá nos medio ambiente.

E lus di solo briyante tabata skerpi, e aire tabata stimulante i frescu. Pero e picnic aki tabata diferente for di tur otro picnic cu nos tabatin cantu di caminda: e bista tabata impresionante! Nos tabata comiendo cantu di lago Jackson den e Parke Nacional Grand Teton. Nos dilanti tabatin un paisahe impresionante yen di ceru. Nada durante nos biahe di 16.000 kilometer n’e parti west di Merca tabata asina espectacular. Nos tabata sa cu si un dia nos haña e oportunidad pa bolbe, nos lo hacié.

Grand Teton ta mas o ménos 4.200 meter haltu, i decenas di otro ceru den e cadena aki ta mas cu 3.700 meter haltu. Maske nan sigur no ta chikitu, nan no ta e cerunan di mas haltu. Dependiendo di cua banda bo ta acercá e cadena di ceru Teton, bo por asta keda sin mir’é. Di e parti west, meramente bo por ripará cu e tereno poco-poco ta bira mas haltu—nada extraordinario! Sin embargo, si bo bini di oost, di ripiente bo ta haña bo cu e cerunan aki riba e sabananan. Nan ta keda mas cu un kilometer i mei haltu riba e vaye. Di berdad nan ta merecé atencion.

Nos A Bolbe Bishit’é

Despues di a cana cu deseo pa hopi aña, por fin nos a logra regresá. E biaha aki nos a bula bai Jackson Hole, Wyoming, i cu auto nos a bai nort n’e cerunan Teton. Compañá nos segun cu nos ta cuminsá nos dia na e lago Jenny tapá cu ijs situá manera hoya na pia di e cerunan mas haltu den e cadena aki.

E aire friu di mainta trempan ta pone nos curpa coge ril. Maske solo no a sali ainda, nos no ta nos so. Tin otro hende fuerte cu tambe ta lantá i activo. Algun sacadó di potret kier capta e cerunan ora cu nan ta mas bunita, esta, ora cu e promé rayonan di solo ta duna nan un aspecto ros i color di oro. Di ripiente nos a para ketu—un biná hembra ta para wak nos stret den nos cara! E ta stret su curpa i keda alerto i cauteloso pasobra su yu tabata come un 9 meter asina for di nos. Lentamente nos ta coge nos cámara. I cu nos rosea wantá aden, nos ta prepará, focus i saca e potret. Awor nos por hala rosea atrobe; nos dia na lago Jenny a caba di cuminsá.

Huntu cu un grupo di subidó di ceru, nos a subi un boto cu ta bai i bini riba e mésun ruta, i no a dura mashá cu nos tabata na comienso di un ruta di un kilometer i mei cu ta subi bai Top di Inspiracion. Asina nos a baha for dje boto, nos a cuminsá sinti e aire friu di selva. Segun cu e caminda steil ta hiba nos ariba, e lago ta cuminsá perde nos tras. Leu ayá nos ta cuminsá tende e zonidonan di waterval. Lenga afó nos a sali for dje selva i a tuma pausa riba un pida baranca. Nos a disfrutá dje lus briyante di mainta i a hala rosea profundo den e aire frescu di ceru. Ora nos a wak abou nos por a mira lago Jenny den su largura. El a keda manera un lapi color blou di safiro. Situá meimei di un careda di palu cu tabata riba un otro haltura diferente, e lago a parce un obra di arte di un hoyero.

Hopi mas haltu cu nos tabatin e cadena di ceru cu ta conocí como e Grupo di Catedral. Den añanan ’30 di siglo 20, Dr. Fryxell, un naturalista cu a studia e cerunan aki a skirbi: “Dor cu nan ta mas haltu cu tur otro, e topnan di ceru cu punta fini aki, ta pone hende su pensamentu i imaginacionnan bai asta mas ayá.” Cu asombro nos ta admirá e grandesa di Top di Inspiracion. Ya caba nos ta sinti cu nos esfuersonan ta bale la pena. Pero tin mas cos pa mira.

Awor, segun cu e caminda ta lora cantu di e base di e Cascada Canyon, e ta bira sorprendentemente plat. No a dura mashá cu por a mira e barancanan Rocky riba nos cabes, i awanan brutu tabata basha bini abou den nan banda. Nos ta puntra: ‘Cua podernan a forma e lugá aki?’ Di ripiente nos ta topa un mucha tur emocioná. Casi e no por contené su mes. I e ta fluister: “Nos a mira un eland! Haci lihé, pa boso tambe por wak’é!”

Nos a legumai pensamentunan tocante e manera cu e cerunan aki a ser formá. Nos a coge nos cámara i prepará pa saca potret di un dje animalnan di mas sobresaliente cu ta cana rond den e parke aki. E mucha ta hiba nos na un lugá caminda nos tin un bon bista. Ketu-ketu, e resto dje famia ta mustra nos. Einan, den un moeras cantu di e riu, nos a mira un eland machu. Yen di asombro i cu nos cámaranan na haltu nos a fluister con bendicioná nos ta di ta presente aki net n’e momento apropiado.

Geologia i Capanan Movibel dje Tera

Dor cu tin asina hopi cos di mira, ta fácil pa lubidá di puntra tocante e historia di e paisahe remarcabel aki. Sin embargo, e parke ta haci tur esfuerso pa informá i educá e público, dor di publicá un cantidad di pamfleta i percurá pa caminatanan bou di guia di naturalistanan cu ta cuida e parke.

Nan a splicá cu maske e tera bou di nos pia ta parce bastante firme, den un sentido e ta manera un lago di vris durante di lente. Pues e no ta sólido manera e ta aparentá! Geólogonan a cuminsá kere e teoria cu e superficie di tera ta consistí di un cantidad di capa tectónico i cu e capanan aki ta move riba lamannan di baranca cu a smelt. E punto di interes pa nos den e teoria aki ta, cu ora e capanan aki dal contra otro, kisas esaki tin como resultado cu cadenanan di ceru ta ser formá.

Den caso di e cadena di ceru Teton, ta parce cu un dje capanan a funcioná un tiki manera un pata di cabra i a pusha un otro capa manda ariba. E resultado ta loke geólogonan ta describí como e principio di un ceru cu ta ser formá dor cu piedranan grandi dje superficie di tera ta ser pushá ariba via un sker. Den terminologia di geologia nan ta bisa cu ta den un tempu basta recien e cadena di ceru Teton a ser formá. P’esei, nos pamfleta di parke a yam’é, “e cadena di ceru mas yong i mas sobresaliente den e cadenanan di Rocky Mountain.”

Awa i Ijs Ta Funcioná Como Escultor

E contestanan aki a fasiná nos, pero nan a lanta asta mas pregunta. Nos a pensa riba nos caminata na lago Jenny. Kico lo por ta responsabel pa e forma di subi i baha di e top di e cerunan aki? Anto tambe, kico di e haltura diferente rond di e lago cu ta yen di palu? Kico geólogonan ta contestá? Awa ta responsabel pa tur esaki. E teoria ta cu un tempu leu den pasado, gletsjernan a coba e vayenan hundu di e cadena di ceru Teton. Pa loke ta e haltura rond dje lago, cu ta conocí como ‘morene,’ el a ser formá dor di ijs cu ta move. E morene aki a wanta un parti di e ijs cu a smelt i tambe e tera fértil.

E teoria aki ta e splicacion pa e echo cu rond di e lago tin asina hopi vegetacion, foral si bo compar’é cu e áreanan secu yen di greis i e mata di alsem cu ta crece den e sabananan den becindario. Yen di curiosidad nos a animá e guia di parke pa conta nos mas. El a bisa cu un otro fenómeno ta responsabel pa e forma di subi i baha cu e topnan di ceru tin. E awa ta pasa dor di e gleufnan di e baranca i ta expandé ora e ta vris. Cu tempu e preshon aki ta kibra algun parti dje baranca, lagu’é keda como si fuera el a ser cobá cu beitel. Calurosamente nos a yam’é danki pa su splicacion i p’e entusiasmo cu e tin pa e cerunan aki.

E Animalnan

Ademas di su geologia remarcabel, tambe e área tin un fauna abundante. Esaki a haci nos biahe na e famoso riu Snake inolvidabel. Segun cu nos tabata observá e paisahe, nos a mira águila pelon i gabilan di laman bula i bai den e awa pa coge piscá. Nos guia den boto, un biólogo, a mustra nos algu cu a sorprendé nos. Maske e águila pelon ta mas grandi i tin aparencia mas impresionante, e gabilan di laman ta e piscadó mas ábil. E guia a conta nos cu el a yega di mira con águila pelon ta kita piscá for di gabilan di laman. I en berdad, nos a mira ora un águila pelon ta bai riba un yu di gabilan di laman. E gabilan ta laga loke el a coge i bula bai.

Tabata masha emocionante pa nos a mira e mundu di animal den naturalesa. E Refugio Nacional di Biná Wapiti ta den cercania i hopi dje binánan aki ta pasa zomer den Parke Nacional Grand Teton. Hopi bes nos tabata para cantu di caminda pa wak tounan di biná wapiti ta cana lentamente segun cu e ta come. Tabatin biaha cu nos tabata sinta riba veranda di nos hotel pa mira eland come trankilamente entre e ‘wilgnan.’ Anochi ta parce cu e bestianan aki ta duna show pa e multitud cu a reuní pa wak nan come yerba. Maske nos tabata cansá, nos tabata keda lantá pa mira loke como hende di stad nos ta mira masha poco: un shelu casi pretu yen di strea briyante.

Riba nos último dia nos a haña un sorpresa placentero. Nos a keda asombrá i a la bes a sinti miedu miéntras nos auto a pasa precis meimei di un trupa di búfalo. E tou di bestianan grandi i yen di cabei aki tabata na tur dos banda di caminda. Nos no tabatin niun tiki gana di bai for di e lugá! Pero tabata tempu pa bai.

Miéntras nos tabata spera p’e avion baha, nos a refleccioná riba nos bishita. Nos a disfrutá mashá di loke brevemente tabata di nos: e cerunan, e aire di ceru i e animalnan. Ta masha emocionante cu nos por a cumpli cu loke nos a anhelá pa hopi tempu, esta, bishitá e cadena di ceru Teton! Sí, e yu mas yong di Rocky Mountain ta un yu bunita.

[Plachi na página 19]

Algun Sugerencia pa Bishitantenan

Tuma tempu pa ahustá n’e aire mas húmedo. E vaye mes ta hopi mas cu 1.800 meter riba nivel di laman. Algun turista cu ta bini di lugánan mas abou lo por sinti e efectonan di altitud manera dolor di cabes of nan ta bira impaciente. Lo ta consehabel pa hende di edad, foral esnan cu tin problema cu curason of di respiracion, combersá cu nan dokter promé cu nan haci un biahe asina.

Prepará bon promé cu bo cuminsá e caminata. Tene cuenta cu lugánan haltu i caminda tin poco yobida, lo bo sinti sed mas lihé. P’esei bini cu hopi awa.

Esaki ta un parke den naturalesa cu hopi animal grandi i bunita, pero salbahe. Tin bishitante cu ta ansioso pa yega te cerca e animalnan, pero nunca bo no sa con nan ta reaccioná. Scucha i sigui e consehonan di e guianan di parke en cuanto con pa trata cu e bestianan salbahe den nan medio ambiente. Fuera di cu e palabranan di e guia di parke ta interesante, nan por scapa bo bida tambe.

[Plachi na página 17]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

PARKE NACIONAL GRAND TETON

[Plachi na página 16, 17]

Ceru Moran, cadena di ceru Teton

[Plachi na página 17]

Parti ariba di Cascada Canyon

[Plachi na página 18]

Búfalo

[Plachi na página 18]

Águila pelon

[Plachi na página 18]

Bahada di solo na Teton

[Plachi na página 18]

Eland machu