Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kuida Bo Hòfi Usando e Método Orgániko

Kuida Bo Hòfi Usando e Método Orgániko

Kuida Bo Hòfi Usando e Método Orgániko

KOHE un poko tera di bo hòfi den bo man. E ta asina saturá ku pestisida kontra yerba, insekto, djaka ku raton i beskein ku ta parse ku kasi e no tin bida den dje? Òf e ta yen di bichi di tera, insekto i tur sorto di organismo hopi chikitu? Si bo tera ta yen di bida, probablemente bo ta aplikando sea konsientemente òf inkonsientemente e prinsipionan di kuida hòfi usando e método orgániko.

Kuida un hòfi usando e método orgániko hopi bes ta enserá mehorá e kalidat di tera di e hòfi usando supstansianan biológiko natural. Un di e metanan ta pa desaroyá un sistema ekológiko den kua matanan ta bira sufisientemente fuerte pa resistí pèst i malesa. Den paisnan kaminda ta masha normal pa usa kímikonan sintétiko den hòfi, hende a kuminsá haña mas interes den kuida nan hòfi usando e método orgániko. Dikon? Tin vários motibu.

E promé motibu ta ku pestisida ku keda riba fruta ku berdura a yega di kousa problema serio pa salú. Por ehèmpel, e buki Pesticide Alert a informá ku “den e zomer di 1985, kasi 1.000 persona di vários estado West [di Merka] i Kánada a venená dor di resto di e pestisida Temik ku a keda riba patia.”

Ademas hopi hende ta konsiderá e método orgániko di kuida hòfi komo un manera di protehá e medioambiente. Despues ku hende a usa pestisida kímiko bes tras bes algun pèst a bira imün, p’esei sientífikonan a traha venenunan ku ta èkstra peligroso. E kímikonan potente aki a drenta tera i a kontaminá nos suministro balioso di awa.

Un otro bentaha di kuida un hòfi segun e método orgániko ta ku hende tin ku tira ménos sushi na landfill. Kon esei ta posibel? Restu di kuminda i sushi di kurá ta forma un gran parti di nos sushi ku tin ku bai landfill. En bes di benta nan afó, por akumulá e elementonan orgániko aki un kaminda i laga nan putri. Komo resultado bo ta haña un meskla ku nan ta yama ‘compost.’ Kisas esei no ta un kos agradabel pa pensa ariba, pero esaki ta loke e mata ta gusta!

Por último, tin hende ta konsiderá e método ei di traha den hòfi komo un oportunidat pa hasi ehersisio, disfrutá di solo, traha ku e tera i mira simia chikitu krese bira mata saludabel. E forma aki di kuida bo hòfi ta atraé bo? Si ta asina, laga nos kuminsá! Promé, nos lo bai wak ki sorto di tera abo tin den bo hòfi.

Kon Ta Bai ku Bo Hòfi?

Hopi hòfi ta konsistí sea di tera di klei òf di santu. Dor ku tera di santu ta konsistí di piedranan chikititu, e ta laga awa i vitamina pasa bai muchu lihé, i e raisnan no por benefisiá di esakinan. Di otro banda, tera di klei ta konsistí di kapanan fini ku ta asina di pak riba otro ku e awa no por penetrá den e tera duru i, ta pasa bai. Òf, e ta drenta e tera i ta keda pará na e mesun kaminda, anto di e manera ei sofoká rais di e mata.

Rais di mata gusta mashá ora e tera tin nèt e kombinashon di tera ku ta retené sufisiente humedat pa e raisnan no seka miéntras ku e awa ku ta di mas ta pasa bai. Hende ku ta traha den hòfi ta yama e meskla aki ‘leem’ (tera pretu). Aire ta sirkulá dor di e tipo di tera aki di tal manera ku mikroorganismonan por hasi nan trabou di agregá supstansianan nutritivo na e tera.

Pa logra un bon balansa, mester agregá un gran kantidat di materia orgániko​—⁠‘compost’​—⁠tantu na tera di klei komo na tera di santu. Si bo bruha compost den tera ku un skòp, e ta drecha e estado di e tera. Ya ku e ta retené humedat meskos ku spòns, no ta nesesario pa muhé hopi. Compost ta konsistí di miónes di bakteria útil ku lo yuda e sushi sigui putri. E proseso aki ta kombertí e sushi den supstansianan nutritivo ku e mata tin hopi mester di dje pa e sigui krese i bira fuerte. Tambe compost ta yuda balansá e tera pa e no ta ni muchu zür ni muchu salu.

Ta bon pa planta mata manera alfalfa i ‘klaver’ dor ku nan raisnan ta bai hundu den tera i nan ta kubri un superfisie grandi. Asina nan ta los e tera i oumentá supstansia orgániko. Tambe ta util pa pone un kapa di yerba kòrtá òf sas di palu riba e tera pa kambia su komposishon.

E asombroso bichi di tera ta hunga un papel ekselente den drecha e tera di bo hòfi. Segun ku bichi di tera ta traha tùnel ku por bai te 4 meter hundu den tera, nan ta plug tera i ta trese vários mineral ariba i mehorá e fluho di awa. Durante e proseso aki tambe nan ta laga nan sushi atras ku, segun e buki Step by Step Organic Vegetable Gardening, ta “sinku bes mas riku na nitrógeno, fòsfòr i potasio [kompará] ku e tera ku tin rònt di dje.”

Amigunan di Bo Hòfi: Sapu, Para i Insekto

Kisas bo ta puntra: ‘Kiko mi por hasi tokante e pèst ku tin den mi hòfi? Kon mi por libra di nan sin usa pestisida?’ No lubidá ku pestisida no ta mata pèst indeseá so. Tambe e ta eliminá organismonan útil manera bichi di tera i beskein. Kòrda tambe ku sapu ta benefisioso pa hòfi. Den tres luna un sapu por kome mas ku 10.000 insekto di pèst. Loke sapu haña den su kaminda, e ta kome. E ta kome enemigunan di mata, insektonan manera kriki i ‘squash bug,’ tambe diferente sorto di bichi manera ‘spinners,’ ‘legerworm’ i ‘plakker,’ i tambe kokolishi.

Para tambe ta yuda tene pèst den hòfi bou di kòntròl. Segun e buki Gardening Without Poisons (Kuida Bo Hòfi sin Usa Venenu), un atardi den zomer hende a yega di mira e para ku yama ‘winterkoning’ hiba un total di 500 araña i bichi pa su yuchinan kome. Si bo kier invitá algun winterkoning òf otro para ku ta kome insekto pa bin den bo hòfi, kologá un poko kuminda di para òf material pa traha nèshi na un lugá ku nan por mir’é fásilmente. Pronto lo bo ripará ku nan a aseptá bo “invitashon” ! Kiko di e insektonan? Tin hopi insekto útil den bo hòfi ku ta kome esnan destruktivo. Si bo kumpra tòr ku yama ‘lieveheersbeestje’ i laga nan bai den bo hòfi, mesora nan lo buska nan kuminda faborito: pispis. Tambe bo por kumpra webu di ‘bidsprinkhaan’ pone den bo hòfi. Ora e webunan kibra, e bidsprinkhaannan lo kaba ku tur insekto ku tribi di pasa den nan kaminda.

Mata i Pèst Kòntròl

Bo por usa sierto tipo di mata pa dominá pèst den bo hòfi. Planta mata ku pèst di hòfi no gusta, banda di e matanan ku mester di protekshon. Por ehèmpel, nematodo un tipo di bichi ku ta ataká e rais di vários mata i ta debilitá nan, ta keda leu di afrikanchi. Anto ‘klein koolwitje’ (barbulètè) no gusta bai banda di kolo ora rósamarein, ‘sage,’ òf teim ta plantá banda di dje. Pero tene kuenta sí ku tin mata ta atraé pèst den bo hòfi.

Un bon método pa prevení pèst i malesa ta dor di remplasá e matanan pa otronan. En bes di planta e mesun tipo di mata na e mesun lugá aña aden aña afó, kisas lo bo kier kambia nan lugá den bo hòfi. Di e forma ei bo ta kibra e siklo di malesa i pèst.

Kuida bo hòfi usando e método orgániko por ta un desafio ku ta rekerí tempu i pasenshi. Por dura algun luna promé ku bo hòfi bira saludabel mediante e método orgániko. Kisas bo ta haña bo ku kontratempu. Ora esaki sosodé, lo bo sinti bo tentá pa usa produkto kímiko. Sin embargo promé ku bo hasi esei, para un ratu i pensa riba e benefisionan di largu alkanse ku lo bo risibí si bo keda sin usa kímiko venenoso. Pues si bo tin pasenshi, lo no dura hopi ku via e método orgániko bo hòfi lo produsí berdura sabroso, anto ku ménos chèns di haña problema ku pèst i malesa. Nò, bo hòfi lo no ta perfekto, pero lo bo keda kontentu ku e resultadonan. Pues si bo ta gusta traha den hòfi, pakiko bo no ta purba di sembra den bo hòfi usando e método orgániko?

[Plachi na página 17]

Tera di klei

[Plachi na página 17]

Tera di santu

[Plachi na página 17]

‘Leem’ (tera pretu)

[Plachinan na página 18]

Amigunan di bo hòfi

Den tres luna un sapu por kome mas ku 10.000 insekto di pèst

Un atardi den zomer hende a yega di mira e para ku yama ‘winterkoning’ hiba un total di 500 araña i bichi pa su yuchinan kome

Bichi di tera ta traha tunel den e tera i trese vários mineral ariba

Kuminda faborito di ‘lieveheersbeestje’ ta pispis, un insekto destruktivo

[Plachi na página 18]

Sí bo bruha ‘compost’ den tera ku un skòp, e ta drecha e estado di e tera