Bai na kontenido

Bai na kontenido

Dikon Mi Mayor No Stima Mi?

Dikon Mi Mayor No Stima Mi?

Hóbennan Sa Puntra . . .

Dikon Mi Mayor No Stima Mi?

“Promé ku mi tata a divorsiá for di mi mama, nos tabata bai laman, kome afó i kore keiru den su outo. Despues tur e kosnan ei a kaba na nada. Mi Tata a kambia. Ta parse ku el a divorsiá for di mi tambe.”​—⁠Karen. *

TIN masha hopi hóben ta sinti asina. Meskos ku Karen, nan ta sinti ku nan tata òf mama no ta stima nan mas⁠—⁠òf ku nunka el a stima nan. Aki nos no ta referí na sintimentunan negativo ku por lanta pa un tempu entre hóbennan i nan mayornan debí na frikshon; tampoko nos ta referí na resentimentu ku tin bes ta lanta komo reakshon riba un disiplina ku un mayor a duna. Mas bien, nos ta referí na algun kaso kaminda mayornan ta kulpabel di berdadero negligensia, esta, ku nan ta keda sin duna nan yunan e atenshon i disiplina nesesario. Den otro kasonan e mayor lo por tin e kustumber di trata su yunan na un manera severo, tal bes ku palabra ofensivo òf maltrato físiko.

No tin nada otro ku ta kousa un herida emoshonal mas profundo ku rechaso di un mayor. “Mi tabata sinti ku mi ta un yu indeseá i neglishá,” Karen ta bisa. Si bo a yega di haña bo den un situashon difísil asina, konsiderá algun sugerensia ku ta mustra bo kon pa trata ku bo sintimentunan. Bo por ta sigur ku te na ora mes ku bo no tin apoyo di bo tata òf mama, bo por tin éksito den bida!

Komprendé Bo Mayornan

Pa kuminsá, ta korekto pa bo spera ku bo mayornan ta stima bo. Amor di un mayor pa yu mester ta manera salimentu di solo: natural i konfiabel. Dios ta ferwagt ku mayornan ta demostrá e klase di amor ei. (Kolosensenan 3:21; Tito 2:⁠4) Pues, dikon mayornan sa neglishá, bandoná òf maltratá nan yunan de bes en kuando?

Un di e kousanan por ta loke nan mes a eksperensiá den bida. Puntra bo mes: ‘Unda mi mayornan a siña kria yu?’ Den hopi kaso mayornan por a siña esei únikamente for di nan mayornan. I den nos mundu moderno sin kariño, ku un kantidat di hende “sin amor,” hopi bes e entrenamentu ei ta laga hopi di deseá. (2 Timoteo 3:​1-5) Esei por hiba na resultado teribel: mayornan ku a ser maltratá na mucha na nan turno ta maltratá nan yunan.

Ademas, mayornan por ta hopi infelis pa vários motibu. Algun ta purba skapa di miseria i frustrashon dor di traha so, bebe hopi òf usa droga. Por ehèmpel, William ku Joan a lanta huntu ku un tata alkohóliko. “Nunka mi tata tabatin algu bon di bisa di nos,” Joan ta bisa. “Pero loke tabata pió ta su rabia ora e tabata burachi. E tabata zundra mama henter anochi. Hopi bes mi tabatin miedu.” Asta si mayornan no ta brutu di un manera abierto, nan komportashon por laga nan asina agotá ku nan ta sobra masha tiki energia pa duna nan yunan e amor i atenshon nesesario.

William ta pensa ku e ta komprendé pakiko su tata tabata aktua asina straño. “Mi tata a lanta na Berlin, Alemania, durante Segundo Guera Mundial,” e ta splika. “Komo mucha el a pasa den bastante kos horibel i el a mira hopi morto. Tur dia e mester a lucha pa biba, djis p’e haña algu di kome. Mi ta pensa ku loke el a pasa aden a afekt’é seriamente.” Sí, Beibel ta atmití ku bou di opreshon severo hende por aktua manera loko.​—⁠Eklesiástes 7:⁠7.

William ku Joan ta haña ku e eksperensia di nan tata ta hustifiká e manera ku el a trata nan? “Nò,” William ta bisa. “Loke el a pasa aden no ta un èksküs pa su bebementu pisá ni su mal komportashon. Sin embargo, dor ku mi sa kiko mi tata a pasa aden, mi por a komprendé mihó dikon e tabata komportá su mes asina.”

Si bo aseptá e echo ku bo mayornan ta imperfekto i buska pa sa algu di nan pasado, esei por yuda bo komprendé nan mihó. Proverbionan 19:11 ta bisa: “Un hende huisioso no ta rabia lihé.” (Beibel na papiamentu koriente)

Kon pa Dil ku Bo Sintimentunan i Vense Nan

Tin otro sintimentunan negativo ku por molestiá bo debí na e situashon na kas. Por ehèmpel, falta di atenshon di tantu tata komo mama a pone Patricia sinti ku “e no bal nada i ku nan no stim’é.” LaNeisha tabatin problema pa konfia hende hòmber en general despues ku su tata a bandoná nan ora e tabatin apénas ocho aña di edat. I Shayla tabatin gana pa kasi tur hende ku e topa dun’é atenshon, djis pa yena e bashí ku su mama, “un adikto na droga,” a laga atras.

Rabia i yalusí tambe por ta un problema. Ora Karen a mira su tata, kende a bolbe kasa, mustra amor na su famia nobo, el a sintié “masha yalurs na sierto momento,” ya ku el a deseá e amor ei. Tin biaha, Leilani a asta sinti ku e tabata odia su mayornan. “Konstantemente mi tabata pleita ku nan,” el a bisa.

Si bo tene kuenta ku e sirkunstansianan aki, tur e sintimentunan aki ta komprendibel. Pero kon bo por dil na un manera konstruktivo ku e emoshonnan negativo aki i vense nan? Konsiderá e siguiente sugerensianan:

Hala serka Yehova Dios. (Santiago 4:⁠8) Bo por hasi esaki dor di sigui un programa di lesamentu personal di Beibel i tambe asosiá regularmente ku e pueblo di Yehova. Ora bo mira kon Yehova ta trata ku otro hende, lo bo realisá ku e ta fiel, ku bo por konfi’é. Yehova a puntra e israelitanan: “Un muhé por lubidá su yu ku e ta kria na pechu, i no tene kompashon ku e yu di su mondongo?” El a primintí: “Esakinan por lubidá, ma ami sí lo no lubidá bo.” (Isaías 49:15) Pues hasi orashon na Dios regularmente. No preokupá i pensa ku bo tin ku usa presis e palabranan korekto. E ta komprendé bo. (Romanonan 8:26) Realisá esaki: Asta ora ta parse ku ningun otro persona no ta stima bo, Yehova sí ta stima bo.​—⁠Salmo 27:⁠10.

Papia frankamente ku un adulto di konfiansa. Sera amistat ku rumannan ku ta maduro spiritualmente. Papia frankamente ku nan tokante bo sintimentu- i preokupashonnan. Den e kongregashon kristian di Testigunan di Yehova, bo por haña tata i mama spiritual. (Marko 10:​29, 30) Sin embargo, podisé ta abo tin ku tuma e inisiativa i ser franko ku nan. Otro hende no por sa kiko bo ta sinti si bo no konta nan. Ora bo desahogá bo mes bo por haña un alivio ku lo por ta un berdadero konsuelo pa bo.​—⁠1 Samuel 1:​12-18.

Keda okupá ku hasimentu di kos pa otro hende. Pa evitá e peliger di sinti duele di bo mes, purba pa no sinta pensa riba e aspektonan negativo di bo situashon. Mas bien, siña apresiá loke bo tin. Probechá di tur e oportunidatnan pa ‘no buska bo interes personal so, ma buska tambe interes di otronan.’ (Filipensenan 2:⁠4) Pone metanan spiritual, i traha duru ku un aktitut positivo pa bo logra nan. Un ekselente manera pa konsentrá riba otro hende en bes di riba bo mes ta dor di sirbi e nesesidat di otronan den e sirbishi kristian.

Sigui mustra rèspèt pa bo mayornan. Kòrda semper pa bo pega na prinsipio- i normanan di Beibel. Esaki ta enserá mustra onor na bo mayornan. (Efesionan 6:​1, 2) Dje manera ei bo ta evitá di adoptá un aktitut renkoroso i vengativo pa ku nan. Kòrda, nada malu ku un mayor por a hasi aparentemente, hamas lo por hustifiká mal echo di bo parti. Pues, laga kosnan den man di Yehova. (Romanonan 12:​17-21) E ta “stima hustisia” i e ta kla pa protehá su yunan. (Salmo 37:28; Éksodo 22:​22-24) Segun ku bo ta sigui mustra e debido rèspèt pa bo mayornan, purba kultivá e fruta di Dios su spiritu⁠—⁠i riba tur kos e fruta di amor.​—⁠Galationan 5:​22, 23.

Bo Por Tin Éksito

No tin duda, falta di amor di un mayor por hasi hopi doló. Pero fayo di mayornan no tin nodi determiná ki klase di persona abo lo bira. Bo mes por skohe un resultado felis i eksitoso pa bo mes dor di apliká den bo bida e prinsipionan di Beibel menshoná anteriormente.

William, menshoná anteriormente, ta un sirbidó di tempu kompleto na un ofisina di sukursal di Testigunan di Yehova. E ta bisa: “Yehova a duna nos hopi hèrmènt pa yuda nos trata ku e situashonnan trágiko aki. Ta un gran onor ku nos tin un Tata selestial asina amoroso i bondadoso!” Su ruman muhé, Joan, ta un minister pionero di tempu kompleto, i ta sirbi kaminda e nesesidat pa predikadó ta mas grandi. “Segun ku nos tabata krese, nos a mira e distinshon kla ‘entre un ku ta sirbi Dios i un ku no ta sirbié,’ ” e ta bisa. (Malakías 3:18) “Nos eksperensia a duna nos un determinashon fuerte pa lucha pa e bèrdat i hasié di nos mes.”

Bo tambe por tin éksito. Beibel ta bisa: “Esnan ku sembra ku awa na wowo lo kosechá ku gritu di alegria.” (Salmo 126:⁠5) Kon nos por apliká e teksto aki? Wèl, si bo ta traha duru pa apliká e prinsipionan korekto bou di kondishonnan difísil, ku tempu bo lágrimanan lo ser remplasá dor di goso segun ku bo ta eksperensiá Dios su bendishon.

P’esei, sigui hasi esfuerso pa hala mas serka Yehova Dios. (Hebreonan 6:10; 11:⁠6) Asta si bo a pasa den añanan di ansiedat, frustrashon i remordimentu, tiki-tiki e sintimentunan aki lo kita i nan lo ser remplasá dor di “e pas di Dios, ku ta surpasá tur komprendementu.”​—⁠Filipensenan 4:​6, 7.

[Nota]

^ par. 3 A kambia algun di e nòmbernan.

[Kuadro na página 21]

Bo Ta Sinti . . .

• Ku bo tin masha poko balor?

• Ku no ta safe ni sabí pa konfia otro hende?

• Ku bo mester di konsuelo kontinuo?

• Ku bo no por kontrolá bo rabia òf yalusí?

Si bo kontesta riba e preguntanan aki ta sí, papia e asuntu mas pronto posibel ku un mayor, ansiano òf un amigu kristian maduro ku bo por konfia.

[Plachinan na página 22]

Dal pasonan positivo pa dil ku bo sintimentunan i vense nan