Bai na kontenido

Bai na kontenido

Realmente Mi Pareunan Tin Asina Tantu Influensia Riba Mi?

Realmente Mi Pareunan Tin Asina Tantu Influensia Riba Mi?

Hóbennan Sa Puntra . . .

Realmente Mi Pareunan Tin Asina Tantu Influensia Riba Mi?

“Mi no ta kere ku mi ta sinti preshon di mi pareunan.”​—⁠Pamela, un alumno di skol sekundario.

“Mi no ta kere ku preshon di mi pareunan tin un influensia asina fuerte riba mi mas. Mayoria preshon ta bini di mi mes.”​—⁠Robbie, un adulto hóben.

BO A yega di sinti asina? Kisas lo bo sa ku Beibel ta bisa: “Mal kompania ta daña bon kustumber.” (1 Korintionan 15:33) Pero tòg podisé bo ta puntra bo mes: ‘No ta posibel ku hende ta eksagerá ku e asuntu di preshon di mi pareunan? Podisé mi pareunan no tin asina tantu influensia riba mi manera mi mayornan i otro hende grandi ta bisa.’

Si de bes en kuando bo ta lucha ku e duda ei, bo no ta e promé ni delaster hóben ku tin e problema ei. Pero nos kier pa bo pensa riba lo siguiente. Ta posibel ku bo pareunan tin un influensia mas fuerte ku bo ta kere? Hopi hóben a keda sorprendí kon potente e preshon di pareunan por ta. Por ehèmpel, e mucha muhé Angie ta atmití ku kisas e ta hasiendo mas di loke e kier pa e pas den komunidat. El a bisa: “Tin biaha e preshon sosial ta asina fuerte ku bo no sa mes ku ta preshon di bo pareunan. Bo ta kuminsá kere ku ta bo mes ta pone preshon riba bo mes.”

Asina tambe Robbie, sitá ariba, ta bisa ku e preshon di mas grandi ta bini di su mes. Sin embargo, e ta atmití ku ta duru pa biba den área di un stat grandi. Dikon? Debí na e preshon ku su pareunan den un ambiente materialista ta pone riba dje. E di: “Tur loke ta konta aki ta rikesa.” Pues ta bisto ku preshon di bo pareunan ta un influensia ku bo tin ku tene kuenta kuné. Pero dikon asina tantu hóben ta pensa ku e preshon di nan pareunan no ta influensiá nan?

Engañoso i Fuerte

Preshon di nos pareunan por ta engañoso. Kisas nos no ta ripar’é mes. Un ehèmpel: Bientu por ehersé sierto preshon, i p’esei ora e ta supla blachinan por kai i olanan ta move. Bientu por asta destruí kas ora e ta supla hopi duru. Bo ta sinti bientu tur dia, pero bo no ta para ketu na dje. Dikon? Pasobra bo a kustumbrá kuné.

I nos tin ku atmití ku bientu no ta nesesariamente algu perhudisial. Pero ora hende kuminsá pone preshon riba nos na un manera fini, pokopoko nan por pone nos kambia. Apòstel Pablo a komprondé e poder di preshon di pareunan. El a spièrta kristiannan na Roma: “No laga e manera di pensa di e mundu aki forma boso.” (Romanonan 12:⁠2, Beibel na papiamentu koriente) Pero kon esaki por sosodé?

Kon Preshon di Bo Pareunan Ta Traha

Bo ta gusta pa ta bon mirá den bista di otro hende? Mayoria di nos lo atmití ku nos ta gusta. Sin embargo, nos deseo natural pa tal aseptashon por ta un kuchú di dos banda, e por tin un efekto positivo i unu negativo. Kon leu nos lo bai pa haña e aseptashon ku nos ta anhelá? Asta si nos tin sigur ku nos lo no entregá na preshon negativo, kiko di e hendenan rònt di nos? Nan ta sikiera purba resistí e preshon di nan pareunan, òf nan ta laga e preshon forma nan?

Por ehèmpel, awe hopi hende ta konsiderá e normanan di Beibel relashoná ku moralidat komo antikuá òf irealístiko pa nos mundu moderno. Hopi persona ta haña ku no ta dje importante ei pa adorá Dios na e manera ku e ta pidi nos den su Palabra. (Huan 4:⁠24) Dikon nan ta pensa asina? Pa un parti, esei por ta debí na preshon di nan pareunan. Na Efesionan 2:⁠2, Pablo ta mustra ku tin un “spiritu,” es desir, un sierto aktitut ku ta reina den mundu. E aktitut ei ta ehersé preshon riba hende pa nan pensa meskos ku e mundu ku no konosé Yehova. Kon esei lo por afektá nos?

Nos aktividatnan di tur dia⁠—⁠skol, lèsnan, obligashonnan di famia i trabou⁠—⁠por lo general ta rekerí pa nos anda ku hende ku no ta kompartí tur nos normanan kristian. Por ehèmpel, na skol por tin hopi mucha ku ta buska pa ta popular a todo kosto, òf ku ta tene relashon seksual inmoral, òf ku ta usa droga òf bebe di mas. Kiko lo pasa si nos skohe komo amigu íntimo muchanan ku ta hasi e sorto di kosnan ei òf ku ta aseptá nan komo normal, i asta komo kos di gaba? Tin hopi chèns ku nos lo kuminsá tuma e aktitutnan ei over, podisé pokopoko na prinsipio. E “spiritu” òf aktitut di mundu lo pone preshon riba nos, komo si fuera purbando di forma nos segun e malchi di mundu.

Ta interesante ku sientífikonan moderno ku ta investigá komportashon di hende, a hasi eksperimentu ku ta apoyá e prinsipionan bíbliko aki. Tuma por ehèmpel e remarkabel eksperimentu Asch. Den esaki nan ta invitá un persona pa djòin un grupo di hende sintá banda di otro. Dr. Asch ta mustra un karchi grandi ku tin un liña vertikal, kaba un otro karchi ku tin tres liña vertikal ku klaramente tin diferente largura. Anto e ta pidi e personanan den e grupo pa nan bisa kua di e tres liñanan ta kasi meskos ku e promé liña. E kontesta ta fásil. E promé dos biahanan, tur hende ta di akuerdo. Pero e di tres biaha, algu ta kambia.

Meskos ku promé, ta fásil pa mira kua liña ta di e mesun largura. Pero e persona ku nan ta tèst no sa ku nan a paga e otro miembronan di e grupo pa aktua komo parti di e eksperimentu. E otro miembronan ta palabrá pa duna e mesun kontesta robes. Kiko ta pasa? Solamente 25 porshentu di persona ku nan a tèst, ta keda para riba loke nan sa ta bèrdat. Tur e otro 75 porshentu ta bai di akuerdo ku e grupo por lo ménos un biaha, maske esaki ta nifiká ku nan tin ku nenga loke nan ta mira bon kla ku nan mes wowo!

Ta bisto anto ku hende kier pas den e grupo ku ta rònt di nan. Nan ta deseá esei asina tantu ku nan lo asta nenga loke nan sa ku ta bèrdat. Hopi hóben a eksperensiá e efekto di e preshon aki personalmente. Daniel di 16 aña ta rekonosé: “Preshon di bo pareunan por pone bo kambia. I ora tin mas hende presente, e preshon ta bira mas fuerte. Bo por asta kuminsá pensa ku loke nan ta hasiendo ta bon.”

Angie, e mucha muhé ku nos a sita anteriormente, ta konta un ehèmpel típiko di e preshon ei na skol: “Den brùgklas, tabata masha importante ki paña bo ta bisti. Bo mester a bisti paña di marka. Eigenlijk bo no kier a gasta 90 florin na un flanè; dikon un hende lo kier hasi un kos asina?” Manera Angie ta atmití, tin biaha ta difísil pa ripará e preshon ora e ta influensiá bo. Pero preshon di nos pareunan por influensiá nos den asuntunan mas serio?

Dikon Preshon di Bo Pareunan Por Ta Peligroso

Imaginá ku bo ta landando den laman. Segun ku bo ta landa i ta laga e olanan hiba bo, por tin otro forsanan potente ta traha sin ku bo ta konsiente di nan. E olanan ta pusha bo den direkshon di kantu, pero tambe por tin un strom bou di awa. Pokopoko e strom ta hala bo manda afó. Ora ku porfin bo bira kara pa kantu, bo no por mira bo famia òf amigunan mas. Bo no a ripará mes kuantu e strom a alehá bo for di kosta! Asina tambe nos pensamentunan i nos sintimentunan ta konstantemente bou di sierto influensia segun ku nos ta hasi nos aktividatnan di tur dia. Promé ku nos ripará, e influensianan aki por pusha nos leu for di e normanan ku semper nos a pensa ku nos lo tene duru na dje.

Por ehèmpel, apòstel Pedro tabata un hòmber ku kurashi. Sin miedu el a saka spada pa un multitut agresivo e anochi ku nan a arestá Hesus. (Marko 14:​43-⁠47; Huan 18:⁠10) Sin embargo, añanan despues preshon di su pareunan a pon’é menospresiá otro hende abiertamente. El a distansiá su mes for di kristiannan ku no tabata hudiu, ounke ku anteriormente el a haña un vishon for di Kristu den kua el a risibí e òrdu pa no konsiderá hende ku no ta hudiu komo impuru. (Echonan 10:​10-⁠15, 28, 29) Kisas Pedro a haña ku tabata mas difísil pa enfrentá e despresio di otro hende ku pa enfrentá un spada! (Galationan 2:​11, 12) Sí, preshon di nos pareunan por ta peligroso.

Ta Importante pa Nos Rekonosé e Poder Ku Preshon di Nos Pareunan Tin Riba Nos

Pedro su ehèmpel por siña nos un lès importante. Ser fuerte den algun kos no kier men ku nos ta fuerte den tur kos. Pedro tabatin algun punto débil, meskos ku nos tur tin. Sin importá ken nos ta, nos tin ku bira konsiente di nos puntonan débil. Nos lo por puntra nos mes onestamente: ‘Kiko ta mi debilidat? Mi ta anhelá un estilo di bida di hende riku? Demasiado orguyo den mi aparensia òf logronan a kuminsá influensiá mi kurason? Kon leu lo mi bai pa gana elogio, posishon i popularidat?’

Wèl, kisas nunka nos lo no hinka nos mes a propósito den un mal kaminda dor di skohe pa anda ku hende inmoral ku ta usa droga òf ku esnan ku ta tene relashon seksual pa loko. Pero kiko di nos debilidatnan ménos bisto? Si nos skohe pa tene amistat será ku esnan ku lo influensiá nos riba un tereno ku nos tin un debilidat, e ora ei nos mes ta permití e preshon di nos pareunan manipulá nos, i esei lo por perhudiká nos pa hopi tempu.

Pero e kos bon ta ku no ta tur preshon di nos pareunan ta malu. Nos por kontrolá e preshon di nos pareunan i asta saka algu bon for di dje? I kon nos por lucha kontra preshon negativo di nos pareunan? Den e siguiente artíkulo di “Hóbennan Sa Puntra . . .” nos lo trata e preguntanan aki.

[Plachi na página 21]

Un ambiente materialista por krea un tremendo preshon di bo pareunan