Bai na kontenido

Bai na kontenido

Opservando Mundu

Opservando Mundu

Opservando Mundu

Palunan Ta Redusí Polushon di Stat

“Pa promé bes ekspertonan a logra midi te na ki grado diferente tipo di palu por redusí polushon,” segun e korant The Sunday Times di Lònden. Den un estudio di tres aña ku nan a hasi den e área di Wèst Midlands, sientífikonan di Inglatera i Eskosia a midi muestranan di tera ku nan a kohe den serkania di mas o ménos 32.000 palu, pa wak kua tipo di palu a apsorbé mas tantu partíkula dañino for di den atmósfera. Tambe e investigadónan a midi partíkulanan den atmósfera i e nivel di ozòn. E palunan ku a apsorbé mas tantu tabata es, lariks i pino; esnan ménos efisiente tabata eik, wilg i populier. E estudio a demostrá ku “palu por ta tres biaha mas efektivo den eliminá polushon for di atmósfera ku tereno di yerba.” Sí, un kalkulashon di kòmpiuter a mustra ku si nan planta palu riba maske ta mitar di e terenonan habrí di Wèst Midland, polushon di aire okashoná pa partíkula lo baha ku 20 porshentu.

Intoleransia Religioso Ta Intensifiká na Georgia

“Testigunan di Yehova tabata planiando pa tene un reunion evangéliko awe riba un tereno banda di un roi akinan, pero un grupo di bochinchero a bini e anochi anterior,” segun un informe den The New York Times. “Dos dozein di hòmber bistí ku krus di Iglesia Georgiano Òrtodòks a yega den konvoi i plùnder e kas di e anfitrion, Ushangi Bunturi. Nan a montoná Beibel, pamfletanan religioso i e pertinensianan di sr. Bunturi riba otro den kurá i a kima nan . . . Nan a yena e pisina di boutismo ku gasoil. Polis tambe tabata na e sitio, entre nan e hefe lokal di polis . . . No tabatin ningun aresto. . . . E atakenan tabata komo si fuera planiá.” Ounke tabatin kasonan di tenshon religioso “den hopi di e eks-repúblikanan di Union Soviétiko, inkluso na Rusia,” segun Times, “Georgia ta e úniko ku ta mustra tal intensidat di violensia pa ku minorianan religioso, i tambe e úniko kaminda ku tin evidensia ku outoridatnan ta kómplise di e atakenan.” Georgia a garantisá libertat di religion den su konstitushon formulá despues di e era soviétiko. Pero den e kresiente ola di violensia ku ta tuma lugá einan, tabatin desénas di kaso di maltrato i kandela intenshonal na man di bochincheronan.

Hóbennan Ta Basha Bin na “Iglesia di Plaser”

Bou di e titular “Hóbennan Ta Bisa Sí na ‘Iglesia di Plaser,’” e korant aleman Nassauische Neue Pressei a informá relashoná ku e promé festival di Dia di Iglesia pa Hóben, organisá dor di iglesia protestant na Hesse i Nassau. Rònt di 4.400 persona a asistí na e festival di sinku dia. E programa tabatin entre otro workshop, deliberashonnan den grupo, servisionan djanochi ku bela i kantamentu, i hopi deporte, reunionnan sosial i bandanan musikal. E korant a bisa ku loke ‘nan a laga kompletamente afó entre e mas ku 220 eventonan tabata studio di Beibel na e manera konvenshonal i servisionan religioso tradishonal.’ Un pastor pa hubentut a keda hopi sorprendí ku “algun hóben a pidi—di tur kos ku nan por a pidi—pa haña studio di Beibel, ku ta algu ku tin e reputashon di ta laf.” Un teenager a bisa: “En realidat e programa no tin kasi nada di hasi ku iglesia, pero e ambiente ta dushi.”

Religion i Guera

“E disputanan di mas sangriento i peligroso awe . . . ta enbolbé religion,” segun e korant USA Today. Ta masha difísil tambe pa resolvé e disputanan ei. E korant a agregá: “Ta mas difísil pa apliká e medionan normal di diplomasia—por ehèmpel, ser dispuesto pa negoshá, i pordoná reklamonan bieu—ora ku e kombatientenan ta pretendé ku Dios ta na nan banda. Esei ta konta sea ora ku religion ta djis un medio pa haña apoyo popular òf e ta e kousa mes di konflikto riba asuntunan ménos religioso manera di tereno òf poder.” Diferensianan religioso ta kousa problema pa asta trese un tregua temporal. Un ehèmpel ta e bringamentu resien ku tabatin na Kosovo. Nan a pensa pa trese un pousa den e bringamentu durante Pasku di Resurekshon, pero no por a implement’é komo ku katóliko i òrtodòks no ta selebrá e Pasku ei riba mesun fecha. Segun USA Today, “na final di kuenta, no tabatin niun pousa.”