Bai na kontenido

Bai na kontenido

Komunikashon Ta Vital p’e Ekosistema di Tera

Komunikashon Ta Vital p’e Ekosistema di Tera

Komunikashon Ta Vital p’e Ekosistema di Tera

TEMPU ku Julie tabata beibi, su mayornan ansiosamente tabata warda e momentu yega p’e saka su promé palabranan. “Niun mayor por deskribí perfektamente e emoshon ku nan ta sinti ora nan tende nan beibi bisa ‘mama’ i ‘dada,’” segun e mama di Julie. “Ora Julie a yama mi ‘mama’ pa promé bes, tabata komo si fuera el a brasa mi i bisa: ‘Bo ta mi mama. Mi stima bo, i mi kier papia ku bo.’ Lo mi no lubidá e momentu spesial ei nunka.” Sí, e kapasidat pa komuniká ta un don berdaderamente presioso!

Klaru ku no ta hende so por komuniká ku otro. Bestia tambe tin e kapasidat ei. I ounke nan ta hasi esei prinsipalmente a base di nan instinto, nan tambe tin algun forma remarkabel di komuniká ku otro. Por ehèmpel, ora pingwin emperador na Antártika ta buska pareha, manera nan sa hasi tur aña promé ku wenter kuminsá, nan ta grita otro. Pero no ta pa prèt nan ta hasi esei. Bida di e futuro yunan di kada un di e parehanan ta den wega. Kon asina?

Despues ku e hembra pone su webu, e ta entreg’é na su par machu pa esaki ward’é den su saku di brui webu, miéntras ku e mes ta bai laman pa buska kuminda. Mas o ménos 65 dia despues e ta bolbe bèk, despues di a kana i slep riba su barika riba eis pa un distansia di alrededor di 150 kilometer. Pa haña e kolonia, riba su mes kaba ta un milager, pero kon e ta haña su pareha i nan yu resien nasí entre e dies di míles di pingwinnan ku ta grita? Durante e tempu ku nan ta par, kada para ta kòrda e gritunan di su pareha asina bon ku asta despues di lunanan di separashon, nan ta logra haña otro!

Ademas di un variedat fenomenal di zonidu, animalnan ta komuniká ku otro tambe via gesto, kolónan ku ta hala atenshon, lus ku ta sende-paga, i holónan kompliká. I pa inkreibel ku por parse, asta mata por komuniká ku otro i ku sierto animalnan, manera nos lo mira. Sí, komunikashon ta berdaderamente vital p’e tera su ekosistema kompliká i ku ta dependé masha hopi di otro.

Bo kier siña mas tokante algun di e formanan asombroso di komunikashon ku tin den e mundu rònt di nos? I lo bo kier apresiá mas ainda bo mes kapasidat pa komuniká ku otro hende i asta mehorá den esaki? E siguiente artíkulonan lo por yuda bo.

[Plachi na página 3]

Kon e pingwin emperador hembra ta haña su pareha?