Bai na kontenido

Bai na kontenido

E Nòmber di Yehova na e Islanan di Pasífiko

E Nòmber di Yehova na e Islanan di Pasífiko

E Nòmber di Yehova na e Islanan di Pasífiko

DI UN ESKRITOR DI SPIÈRTA! NA FIDJI

E MULTITUT tabata boka habrí. E hendenan ku a kaba di yega na nan islanan di Pasífiko tabata sera wowo promé ku nan kome e bankete ku a wòrdu prepará pa nan. “Ta kiko boso ta hasi?” e isleñonan a puntra nan.

“Gradisí Dios pa Su regalonan,” tabata e kontesta.

“Unda boso Dios ta biba?” e isleñonan kier a sa.

“Den shelu,” e hendenan a bisa nan.

“Kon yam’é?”

“Yehova.”

“Boso Dios ta kome kuminda?” e isleñonan a puntra.

“Dios ta un Spiritu,” e hendenan ku a kaba di yega a kontestá. “E no ta manera nos; E ta biba pa semper. Ta E a traha e tera, shelu, laman i tur kos. El a traha nos.”

E isleñonan a keda babuká ku e bèrdatnan simpel aki i a puntra dikon e stranheronan aki tabata bishitá nan islanan. E kontesta tabata simpel: “Nos a bini pa siña boso konosé e Dios berdadero Yehova, i Su Yu Hesus nos Salbadó.”—From Darkness to Light in Polynesia (Di Skuridat pa Lus na Polinesia).

Ken e stranheronan aki tabata? Testigunan di Yehova djawe? Nò. Nan tabata dos maestro di Tahiti—predikadó di e evangelio—ku a yega na e isla di Mangaia (den parti zùit di Islanan Cook) dia 15 di yüni 1824. Dikon nan a usa e nòmber Yehova? Ta e biaha ei so nan a hasié? E kontesta riba e preguntanan aki ta splika dikon Yehova su nòmber ainda ta masha importante den hopi kultura di e islanan di Pasífiko.

E Nòmber di Dios Usá Ekstensamente

Hopi misionero ku a bini e islanan di Pasífiko for di Inglatera i Merka den siglo 19 a usa e nòmber Yehova den nan abla diario i den loke nan a skirbi. De echo, un historiadó ekibokadamente a deklará ku e promé misioneronan aki “tabata siguidónan di Yehova en bes di disipelnan di Kristu.”

Kartanan personal di e misioneronan aki hopi bes a kuminsá ku un frase manera: “Ku bo sea salbá dor di Nos Dios i Nos Señor Yehova i dor di Hesukristu e rei di pas.” P’esei no ta un sorpresa ku Albert J. Schütz, un lingwista bon konosí, a bisa ku den un buki pa siña lesa ku nan a saka na 1825 na Fidji tabatin un solo palabra fiá for di ingles. Esei tabata e nòmber Jehova.

E manera ku e promé misioneronan ei a usa e nòmber di Yehova tabatin un efekto profundo riba e isleñonan di Pasífiko. Algun di e hendenan ku nan a siña, na nan turno a wòrdu mandá komo misionero òf maestro, pa hiba nan mensahe na otro islanan. E buki The Covenant Makers—Islander Missionaries in the Pacific (Seradónan di Pakto—Isleñonan Misionero den Pasífiko) ku a komentá riba e yegada di e dos misioneronan di Tahiti na e isla di Mangaia menshoná den e introdukshon ariba, a bisa lo siguiente: “Pa e maestronan di Tahiti, Yehova tabata e úniko Dios berdadero. El a krea henter mundu, i hende tabata parti di Dios su kreashon. . . . [Nan] a bisa ku Yehova tabata e úniko Dios berdadero i Su Yu Hesukristu tabata e Salbadó di humanidat.”

Segun ku e promé misioneronan a hiba e mensahe di Beibel na vários isla, nan a konfrontá peligernan inkreibel, ya ku e habitantenan tin biaha tabata violento. Deskribiendo e difikultatnan ku nan a topa, e buki Mission, Church, and Sect in Oceania (Mishon, Iglesia i Sekta den Oseania) a deklará: “Fe fuerte den Yehova hopi bes a superá miedu i desesperashon.”

Un ehèmpel notabel di tal fe den Yehova a keda demostrá na 1823, tempu ku nan a introdusí e mensahe di Beibel na e isla di Rarotonga, un di e Islanan Cook. E nabegante misionero John Williams a yega einan i a baha dos pareha na e isla pa nan bai siña e habitantenan. Sin embargo, despues di un desakuerdo ku un rei stòm burachi, e misioneronan aki a haña un halá di sota. E hendenan a hòrta tur nan propiedatnan, i nan a skapa na wowo di angua.

Ora e misioneronan tabata bèk riba nan barku, nan a pinta e habitantenan di Rarotonga komo e salbahenan di mas feros ku nan a yega di topa. Temiendo lo peor, Williams a disidí di bandoná e isla, a lo ménos pa un tempu. E ora ei un maestro hóben ku yama Papeiha a ofresé pa bai su so pa purba evangelisá e isla. E di: “Sea ku e salbahenan spar mi bida òf mata mi, lo mi baha na tera serka nan.”

Papeiha, ekspresando palabranan ku hopi bes a ser sitá den relatonan ku a konta di e aktividat di e promé misioneronan, a bisa: “Ko Jehova toku tiaki! Tei roto au i tona rima! (Yehova ta mi wardadó! Mi ta den Su man!)” Anto, ku masha tiki paña na su kurpa, i ku un buki ku tabata kontené pasashinan di Beibel na idioma tahitiano, el a bula for di e barku i landa bai kantu. El a logra mas ku sobrebibí so. Ora el a yega na e isla, el a haña hopi hende ku a reakshoná positivo riba loke el a siña nan.

Un habitante di Rarotonga ku despues e mes a bira misionero tabata More Ta’unga. Na 1842 el a bira e promé misionero ku a establesé un sentro di misionero riba e isla di Nueva Caledonia. El a skirbi den su diario lo siguiente tokante un hòmber lokal ku el a duna atenshon personal i a siñ’é lesa i skirbi: “El a siña e kosnan aki lentamente. No muchu despues el a bisa mi: ‘Mi ke resa.’ Pero mi a konseh’é pa no ta purá. Despues el a bolbe puntra: ‘Bo no ta laga mi resa?’ Anto el a puntra mi dikon mi no ta di akuerdo pa e resa, p’esei mi a bis’é: ‘Bo tin ku legumai bo ídolonan promé, e ora ei bo tin mag di resa na Yehova. Ta e so por skucha bo.’ Pues el a trese pa mi su makutu ku su diosnan aden, i a bisa: ‘Kima nan. Awor Yehova lo ta mi Dios.’ El a siña resa.”

Isleñonan di Pasífiko Ta Aseptá Yehova

Siendo ku e misioneronan tabata usa e nòmber di Dios libremente, no ta straño ku e hendenan ku nan tabata prediká na dje a kuminsá aseptá Yehova komo nan Dios. E buki Missionary Adventures in the South Pacific (Aventuranan di Misionero den Sur Pasífiko) ta deskribí un reunion grandi ku nan a tene riba un di e islanan den nort di Pasífiko despues di yegada di e barku di misionero Morning Star. E buki ta bisa ku e isleñonan “a vota ku nan lo bandoná idolatria i adorá Yehova. Nan a vota dor di hisa man, i mayoria di nan pa énfasis a hisa ámbos man i tene nan na laira pa basta ratu. Ademas, nan a bisa ku nan lo perkurá pa tur e nesesidatnan di e maestronan. Nan a apartá un pida tereno i a dedik’é na Yehova pa traha un misa i un pastorí.”

E buki Wiliamu—Mariner-Missionary—The Story of John Williams (Williamu—Marinero-Misionero—E Historia di John Williams) a deskribí kon Malietoa, un hefe haltu na Samoa, a kombertí. Anto e buki ta bisa: “Malietoa a duna un spich largu na su pueblo, primintiendo públikamente di bira un adoradó di Yehova, i ku lo e traha un misa pa Su adorashon. El a ordená e hendenan ku lo a keda riba e isla pa kuminsá siña tokante Yehova i Hesukristu.”

Tur e aktividat aki tabatin un impakto duradero riba bida di hopi komunidat di e islanan di Pasífiko. Te awe den paisnan manera Fidji i Samoa, ta masha normal pa tende nan menshoná e nòmber di Yehova na radio òf pa mir’é den un korant lokal.

Pero esei no tabata e úniko impakto. Den su buki Treasure Islands (Islanan di Tesoro), publiká pa promé bes na 1977, Pearl Binder ta deskribí e importansia di e nòmber di Yehova pa e habitantenan di Banaba. E pueblo aki originalmente tabata biba na Kiribati pero despues nan a bai establesé nan mes riba e isla di Rabi, na Fidji. Binder a skirbi: “E misioneronan ku a bini Banaba a duna e pueblo mas di loke nan a realisá. . . . Nan kreensia den Yehova tabata e kos sentral den nan bida, i a tene nan uní di un manera ku nada otro lo por a uni nan, durante setenta aña di tribulashonnan ku kada bes a bira mas agonisante, i te awe ainda e ta sostené nan spiritualmente. Si nan no tabatin e Yehova ku hende blanku a siña nan di dje (pero ku hende blanku mes mas i mas ta menospresiá) e pueblo di Banaba lo a bai pèrdí.”

E Nòmber di Dios den Tradukshonnan di Beibel

Un di e metanan prinsipal di e promé misioneronan tabata pa produsí tradukshon di Beibel komprendibel na e idiomanan di islanan di Pasífiko. Debí na nan esfuerso diligente, Beibel a bira disponibel den hopi di e idiomanan ku ta ser papiá den henter e region di Pasífiko. Ta parse lógiko ku e traduktornan aki lo a transkribí e nòmber di Yehova, meskos ku nan a transkribí tur otro nòmber den Beibel.

Pa un studiante sinsero di Beibel ta interesante pa nota ku e traduktornan di e tempu ei a usa e nòmber di Yehova no solamente den nan tradukshon di e Skritura Hebreo sino tambe den e Skritura Griego Kristian, e asina yamá Tèstamènt Nobo. Un investigashon di shete idioma di islanan Pasífiko ta revelá ku e nòmber Yehova ta wòrdu usá na tur den 72 versíkulo di e Skritura Griego Kristian. Anto esakinan no ta solamente tradukshonnan hasí den siglo 19. E ta inkluí tambe un tradukshon moderno na idioma rotumano ku a keda publiká na 1999. E Beibel aki ta usa Yehova su nòmber den 48 versíkulo den e Skritura Griego Kristian.

Na fin di siglo 19, William Wyatt Gill, un misionero di hopi tempu na Pasífiko, a skirbi tokante un di e promé tradukshonnan di Beibel: “Boso lo tin ku dispensá mi, pero mi tin ku bisa ku despues di a usa e Beibel na rarotongo pa kuarent’i dos aña, mi ta konsider’é un tradukshon atmirabel di esun original. . . . Meskos ku den tur otro vershon di Beibel di Pasífiko i di Nueva Guinea, e nòmber sagrado ‘Yehova’ ta ser transkribí, nunka tradusí, i asina ta oumentá inmensamente e kontraste ku tin entre e Dios semper bibu i e ophetonan ku e paganonan ta adorá.”

Dikon Nan A Usa e Nòmber di Dios

Dikon e misioneronan, traduktornan di Beibel i maestronan aki a usa Dios su nòmber personal, Yehova, asina ekstensamente? Spesialmente pasobra nan a sinti ku tabata nesesario pa hasi un distinshon entre Yehova, e úniko Dios berdadero, i e kantidat di diosnan falsu ku e isleñonan di Pasífiko tabata adorá. (Juan 17:3; 1 Korintionan 8:5, 6) Kada un di e diosnan aki tabatin un nòmber, i p’esei ta di mes ku nan adoradónan tabata puntra: “Ken boso Dios ta? Kon yam’é?” Si nan a djis usa e palabra lokal pa “dios” esei lo a konfundí esnan ku ta puntra, òf podisé lo a pone nan pensa ku e Todopoderoso ta djis un dios mas ku nan por agregá na nan grupo di diosnan. P’esei no ta nada straño ku e promé misioneronan aki a usa e nòmber di Yehova ekstensamente.

Esaki ta nifiká ku tur hende ku ta usa e nòmber di Yehova realmente ta komprondé ken e ta? Nò. Hiram Bingham, un traduktor misionero i yu di e famoso misionero di Hawai di e mesun nòmber, a mira kon e habitantenan di Abaiang (na Kiribati) tabata grita “tin un solo Dios: Yehova” miéntras ku nan tabata destruí nan ídolo. Pero e buki Missionary Adventures in the South Pacific ta bisa di e insidente aki:

“Sin embargo, Bingham tabata sa ku destrukshon di e ídolo ei no a nifiká ku e hendenan realmente a aseptá kristianismo, a lo ménos ainda no. Nan no a kapta masha di e berdadero nifikashon di e mensahe di e evangelio, pero a lo ménos esaki tabata un komienso.” Klaramente, mas ta ser rekerí ku simplemente konosé e nòmber Yehova. Kristiannan berdadero mester siña konosé Yehova komo persona i obedes’é den tur kos.—Romanonan 10:13-17.

Asta fiel Moisés, un hòmber ku tabata konosé Yehova su nòmber i a us’é, tabata ke sa mas. El a pidi den orashon: “Mi ta roga bo, si mi a haña grasia den bo bista, laga mi konosé bo kamindanan, pa mi konosé bo, pa mi haña grasia den bo bista.” (Eksodo 33:13) Sí, Moisés kier a sa mas ku djis Yehova su nòmber. E kier a konosé Yehova su kualidatnan i sa kon pa agrad’é. Debí na e petishon aki Moisés a haña un privilegio maravioso, esta, ku Yehova a aparesé na dje i a dun’é di konosé e nifikashon di Su nòmber.—Eksodo 33:19; 34:5-7.

Awe tambe, míles di Testigu di Yehova den henter e region di Pasífiko ta usa e Beibelnan tradusí originalmente dor di e promé misioneronan, pa yuda hende di kurason onrado komprondé no solamente e nifikashon di Yehova su nòmber, sino tambe kiko e ta rekerí di esnan ku ta ador’é “den spiritu i bèrdat.” (Juan 4:23, 24) Sí, e nòmber di Yehova ta ser glorifiká riba “e islanan di laman.” Dor di esei míles di hende ta poniendo nan speransa den su nòmber mahestuoso.—Isaias 24:15, NW; 42:12; 51:5; Proverbionan 18:10.

[Plachi na página 14]

Isleñonan di Pasífiko ku a siña e nòmber di Dios serka e promé misioneronan di kristiandat a siñ’é na otronan

[Rekonosementu]

Palu di koko i potrèt na man robes: For di e buki Gems From the Coral Islands

[Plachi na página 15]

John Williams

[Rekonosementu]

Culver Plachinan

[Plachi na página 15]

Papeiha

[Rekonosementu]

Kortesia di Institute of Pacific Studies, for di Mission Life in the Islands of the Pacific, di Aaron Buzacott

[Plachi na página 17]

Testigunan di Yehova ta hasi e nòmber di Dios konosí rònt mundu