Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kon Mi Por Haña Tempu pa Hasi Mi Hùiswèrk?

Kon Mi Por Haña Tempu pa Hasi Mi Hùiswèrk?

Hóbennan Sa Puntra . . .

Kon Mi Por Haña Tempu pa Hasi Mi Hùiswèrk?

‘Mi falta un aña mas pa mi kaba skol sekundario, i mi ta yen di strès. . . . Mi tin masha hopi proyekto i presentashon pa hasi. No ta wega. Mi no tin tempu pa hasi nan.’—Un mucha muhé di 18 aña.

BO TA sinti ku bo ta hoga bou di e bòshi di hùiswèrk ku bo ta haña tur dia na skol? Si esei ta e kaso, bo no ta bo so. Segun un informe di prensa di Merka: “Segun ku skolnan den henter e nashon ta hasi esfuerso pa elevá e normanan—i standarisá e manera di evaluá e resultadonan di tèst i prufwèrk—nan ta oumentá e kantidat di hùiswèrk. Tin informe di studiantenan di skol sekundario den algun área ku ta dediká mas ku tres ora pa anochi na hùiswèrk. Un estudio ku e Universidat di Michigan a hasi ta indiká ku awe hóbennan tin ku hasi mas ku tres bes mas tantu hùiswèrk ku muchanan di 20 aña pasá.”

No ta studiantenan na Merka so ta haña hopi hùiswèrk. Por ehèmpel, miéntras ku na Merka tin informe ku 30 porshento di muchanan di 13 aña ta dediká mas ku dos ora na hùiswèrk pa dia, na Taiwan i Korea, esaki ta 40 porshento i na Fransia e ta mas ku 50 porshento. Katie, un studiante di universidat na Merka, ta lamentá: “Tin biaha ora mi hùiswèrk bira hopi, mi ta haña hopi strès.” Marilyn ku Belinda, kendenan ta bai skol na Marseilles, Fransia, ta sinti meskos. Marilyn ta bisa: “Hopi bes nos ta dediká dos ora òf mas pa anochi hasiendo hùiswèrk. Ora bo tin otro responsabilidatnan, por bira difísil pa haña tempu.”

Unda Mi Por Haña Tempu?

Lo tabata great si bo por a agregá djis algun ora na e dia ora bo tin hopi mester di nan pa kaba bo hùiswèrk i kumpli ku tur sobrá kos ku bo tin ku hasi, no ta bèrdat? Bon mirá, bo por logra algu similar si bo siña for di e prinsipio bíbliko ku nos ta haña na Efesionan 5:15, 16: “P’esei, mira bon kon boso ta kana, no manera hende bobo, ma manera hende sabí, hasiendo bon uso di boso tempu [“kumprando tempu oportuno,” NW].” Ounke e eskritor di Beibel no tabata pensa riba hùiswèrk ora el a skirbi e palabranan ei, nos por apliká e prinsipio ei na bida di tur dia. Ora bo kumpra un kos, bo tin ku duna algu p’e. E punto ku nos tin ku komprondé aki ta ku pa haña tempu pa bo studia, lo bo tin ku entregá algu. Pero kiko?

“Traha un lista di e kosnan ku ta mas importante,” un hóben ku yama Jillian ta konsehá. Ku otro palabra, pone prioridat. Reunion kristian i asuntunan spiritual mester ta promé riba bo lista. I no lubidá bo responsabilidatnan di famia, trabou di kas i naturalmente, bo hùiswèrk.

Siguientemente, purba tene un registro di e manera ku bo ta ègt usa bo tempu durante mas o ménos un siman. Lo bo por keda sorprendí di loke bo ta deskubrí. Kuantu tempu bo ta dediká na wakmentu di televishon? sùrf riba Internet? bai wak pelíkula? papia na telefon? bishitá amigu? Awor, kompará bo registro ku bo lista di prioridat. Podisé bo no tin nodi wak mas aleu ku e tempu ku bo a dediká na wakmentu di televishon, papia na telefon òf sùrfmentu riba Internet pa bo sa for di kua área bo tin ku kumpra hopi mas tempu!

Kosnan Mas Importante Ta Promé

Esaki no ta nifiká ku bo tin ku tira bo televishon afó i hiba un bida solitario i isolá. Podisé bo tin ku establesé e regla: “Kosnan mas importante ta promé.” Un teksto di Beibel ku nos por apliká na e situashon aki ta bisa: “Distinguí loke ta importante di bèrdè.” (Filipensenan 1:10, BPK) Por ehèmpel, siendo ku bo edukashon na skol ta importante, bo por pone un regla pa bo mes, esta, ku bo no ta sende televishon tanten ku bo no kaba bo trabounan di kas, preparashon pa reunionnan kristian i ku bo hùiswèrk. Nos tin ku atmití sí ku pèrdè bo programa di televishon faborito por ta hopi laf. Pero onestamente, kuantu biaha bo a kai sinta ku e intenshon pa wak solamente bo programa faborito, i a resultá ku bo a sinta dilanti televishon henter anochi sin hasi nada otro?

Di otro banda, podisé bo tin ku duna sufisiente importansia na baimentu di reunionnan kristian. Por ehèmpel, si bo tin un prufwèrk òf hùiswèrk importante programá, lo bo por purba traha sufisiente tempu di antemano pa nan no stroba bo di bai bo reunionnan. Lo bo por asta purba kòmbersá ku bo maestronan riba e asuntu, i laga nan sa ku lo bo apresiá masha si nan por laga bo sa di antemano di kualke hùiswèrk ku lo bo tin ku hasi riba un anochi di reunion. Tin maestronan ku lo ta dispuesto pa koperá.

Nos por saka un otro prinsipio útil for di e relato bíbliko di Hesus su amiga ku yama Marta. E tabata un persona okupá i diligente, pero e no a establesé su prioridatnan den e órden korekto. Na un okashon e tabata kansa su kurpa pa prepará un kuminda pa Hesus ku probablemente tabata henter un bankete, miéntras ku su ruman muhé Maria tabata skucha Hesus en bes di yud’é. Ora Marta a keha tokante esaki, Hesus a bis’é: “Marta, Marta, bo ta preokupá i ta molestiá bo kurpa ku asina hopi kos; ma poko kos ta nesesario, en realidat ún so, pasobra Maria a skohe e parti bon ku lo no wòrdu kitá for di dje.”—Lukas 10:41, 42.

Ki lès nos por siña for di esaki? Keda simpel. Kon lo bo por apliká e prinsipio aki den bo situashon? Wèl, bo ta ‘molestiá bo kurpa ku hopi kos,’ kisas purbando di hinka hùiswèrk i un trabou partaim den bo programa? Si bo tin un trabou, bo famia realmente tin mester di e plaka? Òf bo ta traha djis pa bo tin sèn èkstra pa bo kumpra kos ku bo ke pero ku no ta ègt nesesario?

Por ehèmpel, den algun pais hóbennan ta loko pa kumpra nan mes outo. Karen Turner, konsehero na skol sekundario, ta splika “ku awendia tin un preshon enorme riba hóbennan pa nan tin sèn òf pa nan traha pasobra pa mantené un outo ta kosta plaka.” Sin embargo, Turner ta konkluí: “Ora bo ta partisipá den hopi kos manera aktividatnan despues di skol i tambe trabou miéntras bo ta haña bòshi hùiswèrk na skol, bo ta haña bo ku un opstákulo. E studiante ta hañ’é ku demasiado karga.” Pakiko pone demasiado karga riba bo mes sin ku esei ta nesesario? Podisé bo por traha ménos ora na trabou òf asta stòp di traha, si bo hùiswèrk ta wòrdu afektá.

‘Kumpra Tempu’ na Skol

Ademas di saka tempu for di aktividatnan despues di skol, pensa tambe kon bo por usa bo tempu mihó ora bo ta na skol. “Mi ta purba di hasi mas tantu hùiswèrk posibel na skol durante e oranan ku nos ta haña pa studia,” Josue ta bisa. “Di e manera ei mi por puntra e maestro si tin algu ku mi no a komprondé durante lès e dia ei.”

Un otro kos pa pensa riba ta pa redusí e kantidat di vaknan èkstra ku bo por skohe. Tambe lo ta bon pa bo stòp ku algun aktividatnan ku bo ta enbolbí den dje pero ku no tin di haber ku bo lèsnan di skol. Dor di hasi ahuste den e áreanan aki, bo por haña mas tempu pa studia.

Usa Bo Tempu na un Manera Mas Efisiente

Oké, bo a hasi sakrifisio i ahuste i bo a logra primi saka un tiki tempu mas pa hasi hùiswèrk. Kon efisiente lo bo usa e tempu ei? Si bo por hasi 50 porshento mas di hùiswèrk den e mesun kantidat di tempu, no ta meskos ku bo a haña 50 porshento mas tempu? At’akí algun sugerensia pa mehorá bo efisiensia.

Traha un Programa. Promé ku bo kuminsá hasi bo hùiswèrk, pensa riba kosnan manera esakinan: Kua vak mi mester hasi promé? Kuantu tempu e tarea mester tuma? Kiko ta e kosnan—buki, papel, pen, calculator—ku mi tin mester pa hasi e tarea?

Buska un lugá pa bo studia. Preferiblemente un sitio unda no tin distraishon. Un hóben ku yama Elyse ta bisa: ‘Si bo tin un lèsenar, us’é. Ora bo ta sinta règt bo por konsentrá mihó ku ora bo ta drumi riba kama.’ Si bo no tin bo mes kamber, kisas bo rumannan lo ta dispuesto pa duna bo un sierto grado di pas i trankilidat ora bo ta studia. Òf podisé bo por studia den un parke òf un biblioteka públiko. Si bo tin bo mes kamber, no stroba bo mes dor di sende televishon òf pone músika ku por distraé bo miéntras bo ta purba di studia.

Tuma pousa. Si despues di un ratu bo ta ripará ku bo no por konsentrá, un pousa kòrtiku kisas lo yuda bo sigui konsentrá.

No posponé! “Mi gusta posponé kos,” segun Katie ku a ser sitá anteriormente. “Ta parse ku gewon mi no por kuminsá ku mi tarea sino ta te na e último momentu.” Evitá di posponé kos dor di tin un skema definitivo i tene bo mes na dje.

Hùiswèrk ta importante, pero manera Hesus a bisa Marta, e aktividatnan di mas importante—“e parti bon”—ta kosnan spiritual. Wak bon pa hùiswèrk no kita tempu for di aktividatnan importante manera lesamentu di Beibel, partisipashon den sirbishi i baimentu di reunionnan kristian. Esakinan ta kosnan ku lo enrikesé bo bida pa eternidat!—Salmo 1:1, 2; Hebreonan 10:24, 25.

[Plachinan na página 15]

Si bo ta purba hinka demasiado kos den bo programa, e por stroba bo di haña tempu pa hasi hùiswèrk

[Plachi na página 15]

Si bo kosnan ta bon organisá, esaki por yuda bo haña mas tempu pa hasi bo hùiswèrk