Bai na kontenido

Bai na kontenido

Un Sobrebibiente Remarkabel

Un Sobrebibiente Remarkabel

Un Sobrebibiente Remarkabel

DI UN ESKRITOR DI SPIÈRTA! NA NAMIBIA

AKI den Desierto di Namib den e parti zùitwèst di Afrika, e aire ta limpi i refreskante. Ta un dia di shelu blou. Segun ku solo ta sali, e temperatura tambe ta subi. Esaki ta un mundu di serunan di santu (e dùinnan) i yanuranan di greis asotá pa bientu. Nos ta wak rònt tur asombrá. Ta kiko e monton di blachinan bèrdè ei ku nos ta mira na un distansia ta? Yegando mas serka, nos ta ripará ku pa kasualidat nos a topa un di e matanan mas straño na mundu: e Welwitschia mirabilis. E di dos palabra di e nòmber sientífiko ei na latin ta nifiká “maravioso.”

Den naturalesa bo ta haña welwitschia solamente den e regionnan di desierto di Angola i Namibia. E ta asina diferente for di tur otro mata ku sientífikonan ta klasifik’é komo un famia di mata úniko ku ta konsistí di un solo espesie. Chris Bornman a skirbi den su buki Welwitschia—Paradox of a Parched Paradise (Welwitschia—Kontradikshon di un Paradeis Seku): “Di e aproksimadamente 375.000 sorto di mata ku hende konosé, no tin ningun otro mata ku a logra krea asina tantu interes botániko manera Welwitschia; tampoko no tin ningun otro mata ku a forma un reto asina grandi pa hende su kustumber di pone kos den kategoria.”

Ounke welwitschia kisas ta parse manera un monton di blachi rònt di un tronkon di palu, e mata en realidat tin solamente dos blachi. E bientu di desierto ta bati e blachinan aki te sker nan na repi-repi. E nòmber afrikaans pa e mata ta tweeblaarkanniedood, ku literalmente ta nifiká “dos blachi ku no por muri.” Anto esei en bèrdat ta un bon nòmber p’e! Akinan temperatura den dia tin biaha ta alkansá 40 grado Celsius, i anochi por bira masha friu mes i pa kolmo no tin ningun palu pa kibra e forsa di bientunan feros. Miéntras ku mayoria mata ta dependé kompletamente di nan rais pa apsorbá awa for di suela, esei no ta e kaso ku welwitschia. E Desierto di Namib tin un averahe di ménos ku 25 milimeter di áwaseru pa aña, i tin biaha pa años awa no ta kai! Bibando den tal kondishon, welwitschia ta sigui krese i su blachinan ta keda bèrdè. Pa hopi tempu sientífikonan tabata puntra nan mes kon esaki ta posibel. Parse ku e kontesta ta ku e blachinan di welwitschia ta apsorbá awa di e neblina di mainta ku e bientunan regular di kosta ta trese den desierto.

Welwitschia su blachinan no ta kai anto saka otro blachi. E dos blachinan original ta sigui krese durante henter e bida di e mata. Un biaha, nan a habri un blachi for di otro i e tabata mas ku 8,8 meter largu! Figurá bo kiko lo pasa si e puntanan di blachi di welwitschia no tabata muri ni garna! Segun e revista sientífiko Veld & Flora, “Durante un lapso di bida di 1.500 aña welwitschia lo por produsí un blachi di 225 meter largu.” Pero di bèrdat e mata por biba dje largu ei? The World Book Multimedia Encyclopedia ta konfirmá: “Mata di welwitschia ta krese pokopoko i hopi bes ta biba di 1.000 pa 2.000 aña.”

En bèrdat welwitschia ta un sobrebibiente maravioso. Kon bin e mata úniko aki ta biba asina largu den kondishonnan asina ekstremo di desierto? Básikamente, nos tin ku gradisí e Diseñadó ku tin sabiduria inkomparabel, e Kreadó, Yehova Dios, esun ku a traha “vegetashon pa hende.”—Salmo 104:14.