Bai na kontenido

Bai na kontenido

Dikon E Ta Trata Mi Asina Malu?

Dikon E Ta Trata Mi Asina Malu?

Hóbennan Sa Puntra . . .

Dikon E Ta Trata Mi Asina Malu?

“Hopi bes [mi frei] ta akusá mi di ègt ko’i kèns. Pero mi kurason ta pegá na dje.”—Kathrin. *

“Di pafó bo no ta mira [niun herida], pero mi paden ta hasi hopi doló.”—Andrea, kende su frei a dal e un wanta.

AT’AKÍ un situashon masha komun: Un mucha muhé hóben ta kuminsá sali ku un yònkuman atraktivo ku masha bon manera. Pero pokopoko e mucha hòmber ta kuminsá kambia. Su palabranan di kariño ta ser remplasá pa remarkenan sarkástiko i krítika di menospresio. Na promé instante e mucha muhé ta ignorá tur esaki. E ta aseptá loke e mucha hòmber ta bisa komo un wega, ounke e no ta apropiá. Sin embargo kosnan ta eskalá bira pió, birando un rutina di insulto, atake di rabia i di ekspreshonnan di remordimentu profundo. Di un òf otro manera e mucha muhé ta sinti ku e ta responsabel p’e mal komportashon di e mucha hòmber i ta sufri den silensio ku e speransa ku kosnan lo kambia. Pero esei no ta sosodé. Awor su frei ta kuminsá grita tambe. Durante un atake di rabia, e ta pusha e mucha muhé violentamente! E mucha muhé tin miedu ku e siguiente bes e mucha hòmber por dal e. *

Hóbennan ku tin un relashon romántiko den kua maltrato físiko i insulto ta dominá, lo por haña nan konstantemente ku un avalancha di krítika, abla ofensivo i rabia. Bo ta den un situashon asina? (Wak e kuadro “Algun Señal di Spièrtamentu.”) Si esei ta e kaso, podisé bo ta asina tristu i yen di bèrgwensa ku gewon bo no sa kiko pa hasi.

Bo situashon no ta úniko. Investigadónan ta kalkulá ku 1 di kada 5 persona a eksperensiá violensia na man di e persona ku e ta sali kuné. Ora ta konsiderá insulto komo un forma di violensia, e kálkulo ta oumentá bira 4 di kada 5 persona. Kontrario na loke hende en general ta pensa, no ta tur e víktimanan ta hende muhé. Di akuerdo ku un estudio britániko di violensia entre personanan ku ta sali ku otro, ‘e porsentahe di hende ku a informá ku nan a bira víktima di nan partner, ta kasi igual pa tantu hende hòmber komo hende muhé.’ *

Dikon un persona lo komportá su mes malu durante su namorashon? Kiko bo tin ku hasi si bo ta den un situashon asina?

Buska Dios Su Punto di Bista

Promé, bo tin ku komprondé kon serio e asuntu ei ta den bista di Dios. Ta bèrdat ku hende imperfekto tin e tendensia di bisa i hasi kosnan ku ta ofendé otro hende. (Santiago 3:2) Ta bèrdat tambe ku asta hende ku ta stima i konfia otro sa tin desakuerdo de bes en kuando. Apòstel Pablo ku Barnabas, por ehèmpel, tabata kristiannan madurá. Tòg na un okashon nan tabatin ‘un desakuerdo grandi.’ (Echonan 15:39) Pues si bo ta saliendo ku un persona, por sosodé ku de bes en kuando tin un poko frikshon.

Ademas, lo ta irealístiko pa spera ku nunka bo frei lo no mustra bo riba algu ku e no ta haña ta bon. Al fin i al kabo boso ta kontemplando pa kasa ku otro. I si bo tin sierto karakterístika òf hábito ku ta molesti’é, lo no ta amoroso di su parti pa papia tokante e asuntu? Sí, krítika por hasi doló. (Hebreonan 12:11) Pero si ta amor ta motiv’é i e ta papia na un manera lif, su abla no ta ofensivo.—Proverbionan 27:6.

Sin embargo, gritamentu, dalmentu di wanta i moketa òf zundramentu ta henteramente un otro asuntu. Beibel ta kondená “rabia, furia, malisia, kalumnia [“abla ofensivo,” NW].” (Kolosensenan 3:8) Yehova ta rabia ora un persona ta abusá di su “poder” pa humiá, intimidá òf oprimí otro hende. (Eklesiastés 4:1; 8:9) De echo, e Palabra di Dios ta manda esposonan pa “stima nan esposa manera nan mes kurpa . . . ; pasobra nunka ni un hende no a odia su mes karni, ma ta aliment’é i ta kuid’é.” (Efesionan 5:28, 29) Un hòmber ku ta insultá òf maltratá e persona ku e ta enamorá, ta mustra ku e no ta apto pa kasa. Na mesun tempu, e ta pèrdè Yehova su aprobashon!

No Ta Bo Falta!

Tòg hopi bes e abusadónan ta tira falta riba nan víktimanan. Pues, podisé bo sa sinti ku ta bo falta ku bo frei a rabia asina tantu. Pero kisas su rabia no tin masha òf nada di haber mes ku bo. Hopi bes hòmbernan abusadó a lanta den famianan kaminda uso di violensia òf abla ofensivo ta ser konsiderá komo algu normal. * Den algun pais hòmbernan hóben ta ser influensiá dor di e kultura popular den kua hende ta spera p’e hòmber ta un persona dominante. Preshon di pareu tambe ta preshoná mucha hòmbernan pa nan ta machu. Debí ku e mucha hòmber no tin konfiansa den su mes, e por sintié menasá dor di kualke kos ku bo bisa òf hasi.

Sea kual sea e situashon, bo no ta responsabel pa un otro persona su eksploshon emoshonal. No tin niun èksküs pa abla ofensivo ni violensia.

Kambia Bo Manera di Pensa

Asina mes, kisas abo tambe tin ku ahustá bo manera di mira kosnan. Kon asina? Wèl, si un mucha muhé a lanta den un ambiente di violensia i insulto, un kondukta abusivo lo por parse normal p’e. En bes di mustra su disgustu pa e kondukta no-kristian ei, lo e por toler’é i podisé asta gust’é. Sí, tin víktima di maltrato ta atmití ku hòmbernan ku bon manera, ta laf. Otro mucha muhénan hóben ta biba ku e ilushon ku nan por kambia nan frei.

Si bo ta den un dje situashonnan aki, bo tin ku ‘transformá dor di renobá bo mente’ relashoná ku e asuntu aki. (Romanonan 12:2) Mediante orashon, studio i meditashon, bo tin ku konsiderá seriamente e punto di bista di Yehova tokante maltrato i insulto, i mir’é komo algu repugnante. Bo tin ku realisá ku bo no ta meresé maltrato. Si bo kultivá modestia, esta, ser konsiente di bo limitashonnan, esei por yuda bo realisá ku bo no tin e abilidat pa kambia un frei ku ta gusta rabia. Ta e tin e responsabilidat di kambia!—Galationan 6:5.

Den algun kaso mucha muhénan hóben ta soportá maltrato pasobra nan no tin masha balor propio. Kathrin ku nos a menshoná na prinsipio a bisa: “Mi no por imaginá mi biba sin dje. I mi no ta kere ku mi por haña un persona mihó kuné.” Un otro mucha muhé ku yama Helga a bisa kasi meskos di su frei: “Mi ta lag’é dal mi pasobra esei ta mihó ku ora hende no sa mes ku bo t’ei.”

E puntonan di bista ei ta parse un bon fundeshi pa un relashon eksitoso? Bon mirá, kon bo por stima un persona di bèrdat si bo no por stima ni bo mes? (Mateo 19:19) Hasi esfuerso pa bo kultivá un rèspèt propio balansá. * Soportá maltrato lo no yuda bo hasi esei. Manera un mucha muhé ku yama Irena por a bisa di eksperensia, ora bo ta tolerá insulto i maltrato, esaki por “pone bo pensa ku bo no tin ningun balor.”

Aseptá e Bèrdat

Pa algun hende kisas ta difísil pa nan atmití ku nan tin un relashon ku no ta sano, foral si tin sintimentunan romántiko den e wega. Pero no sera bo wowo pa e bèrdat. Tin un proverbio bíbliko ku ta bisa: “Un hende prudente ta mira maldat i ta skonde, ma e simpelnan ta sigui bai, i ta haña kastigu pa esei.” (Proverbionan 22:3) Un hóben ku yama Hanna ta kòrda: “Ora bo namorá di un mucha hòmber, ta komo si fuera bo ta bira siegu i ta su kualidatnan bon so bo ta mira.” Sin embargo, si e mucha hòmber ta maltratá bo, ta importante pa bo mir’é manera e ta realmente. I si bo frei ta laga bo sinti bo menasá i ku bo no tin balor, tin algu ku ta hopi robes. No purba ignorá bo sintimentunan, hustifiká bo frei, ni tira e falta riba bo mes. Eksperensia ta mustra ku si bo no hasi nada kontra maltrato òf insulto, ta pió so e por bira. Bo siguridat lo por ta den peliger serio!

Klaru ku ta mihó pa bo no kuminsá un relashon ku un persona ku no tin dominio propio. (Proverbionan 22:24) P’esei, si un persona ke traha afsprak pa sali ku bo, ta bon pa bo buska pa sa ki tipo di persona e ta. Pakiko no sugerí pa na prinsipio, boso kuminsá asosiá ku otro den grupo? Esaki por yuda bo siña konos’é sin ku mesora tin sintimentunan romántiko enbolbí. Hasi bo mes preguntanan signifikativo manera: Ken ta su amigunan? Ki tipo di muzik, pelíkula, wega di kòmpiuter i deporte e ta gusta? Su kòmbersashonnan ta indiká ku e ta interesá den kosnan spiritual? Papia ku hendenan ku konos’é, manera e ansianonan di su kongregashon. Nan lo laga bo sa si otronan ta “duna bon testimonio di dje” debí na su madures i kondukta deboto.—Echonan 16:2.

Pero kiko bo por hasi si ya kaba bo tin un relashon ku un persona ku ta abusá di bo? Un artíkulo den e siguiente revista lo kontestá e pregunta aki.

[Nota]

^ par. 3 A kambia algun nòmber.

^ par. 5 E artíkulo aki ta dirigí na personanan ku ta wòrdu maltratá físikamente i ku palabra. Tabatin konseho pa esnan ku ta kometé e aktonan aki den e artíkulonan “Di Palabranan Ku Ta Ofendé pa Palabranan Ku Ta Kura,” den e edishon di Spièrta! (na spañó) di 22 di òktober 1996 i “Ser Abusadó—Ki Malu Tin den Esei?” den e edishon di 8 di aprel 1997.

^ par. 7 Pero pa hasi e presentashon simpel, nos lo menshoná hende muhé ora nos ta papia di víktima di abusu. I e prinsipionan ku e artíkulo ta trata ta apliká na tantu hende muhé komo hòmber.

^ par. 14 Wak e artíkulo “E Kousanan di Abla Ofensivo,” den Spièrta! (na spañó) di 22 di òktober 1996.

^ par. 20 Wak kapítulo 12 den e buki Loke hovenan sa puntra—Contesta práctica, publiká dor di Testigunan di Yehova.

[Kuadro na página 21]

Algun Señal di Spièrtamentu

▪ Hopi bes e ta hasi remarkenan ku ta mustra menospresio di bo, bo famia òf bo amigunan ora boso ta so òf huntu ku otro hende

▪ Por lo general e no ta tene kuenta ku bo deseonan ni bo sintimentunan

▪ E ta purba kontrolá tur aspekto di bo bida, e ta insistí pa sa unda bo ta tur momentu i e ta tuma tur desishon pa bo

▪ E ta grita bo, pusha bo, òf menasá bo

▪ E ta purba konvensé bo pa duna muestranan di kariño ku no ta apropiá

▪ Bo no por hasi nada sin preokupá ku si loke bo ta hasi lo molesti’é di un òf otro manera

[Plachi na página 20]

Krítika i insulto konstantemente lo por ta un indikashon ku un relashon no ta sano