Bai na kontenido

Bai na kontenido

Weganan Olímpiko Ta Bai Bèk Kaminda Nan A Originá

Weganan Olímpiko Ta Bai Bèk Kaminda Nan A Originá

Weganan Olímpiko Ta Bai Bèk Kaminda Nan A Originá

PIKI ku skòp di arkeólogonan a habri e kaminda pa rebibá e Weganan Olímpiko di tempu moderno. Deskubrimentunan arkeológiko na e antiguo Olimpia, Gresia, a impulsá e baron franses Pierre de Coubertin pa bini ku e idea di kuminsá ku e weganan atrobe. Komo resultado di esei, na 1896 a tene e promé Weganan Olímpiko di tempu moderno na Atenas.

Den e añanan djis promé ku 2004, buldozer i martin di kòmprèser a yuda prepará e kaminda pa e weganan bolbe bèk kaminda nan a originá. Segun ku tabata modernisando e kapital di Gresia en preparashon pa e Weganan Olímpiko, e stat tabata parse un sitio di konstrukshon grandísimo.

E di XXVIII Olimpiada, manera e Weganan Olímpiko pa 2004 ta ser yamá ofisialmente, ta programá pa tuma lugá na Atenas for di 13 pa 29 di ougùstùs. Rònt di 10.000 atleta, for di un kantidat rèkòrt di 201 pais, lo kompetí den 28 deporte. Lo tene eventonan deportivo na 38 sitio i nan lo kulminá den mas ku 300 seremonia di partimentu di medaya n’e ganadónan. E mas o ménos 21.500 representantenan di medionan di komunikashon ku lo ta presente no ta nada na komparashon ku e rònt di 55.000 miembronan diligente di personal di siguridat.

Un Kareda Yen di Opstákulo

Pa hopi tempu kaba Atenas a purba atraé e Weganan Olímpiko pa bini bèk kaminda nan a originá. Aña 1996, e di shen aña di e weganan moderno, a parse e momentu mas apropiá pa e Olimpiada regresá su pais di orígen.

Sin embargo, e oferta ku Atenas a hasi pa haña e weganan di 1996 no a duna resultado, pasobra e stat no tabatin e infrastruktura nesesario pa e dos simannan hopi eksigente di e weganan.

Dor di e rechaso ei Gresia i su kapital a haña nan ta pone man na obra. Atenas a primintí di korigí e situashon. Na 1997, ku e mihó intenshonnan i algun plan bon hinká den otro, e stat a bolbe hasi un oferta pa e Weganan Olímpiko di 2004. E biaha aki sí el a logra.

Atenas a prepará su mes pa un transformashon total. E deseo pa ta anfitrion di e weganan a generá bastante aktividat i un desaroyo nunka bisto. Tur kaminda ekipo pisá tabata koba pa pone fundeshi pa drecha e infrastruktura i tambe pa traha kaya i lokalidatnan pa e weganan. Asta durante e wikèntnan sumamente kayente meimei di zomer, tur kaminda bo por a mira katapila, kran i hende ta traha duru.

Na mart 2001 e promé avion a aterisá na e aeropuerto internashonal nobo-nobo di Atenas, klasifiká komo un di e aeropuertonan mas prinsipal den su kategoria na mundu. Tambe nan a plania pa konstruí un total di 120 kilometer di kaya nobo i drecha 90 kilometer di kayanan eksistente. Pa fasilitá e tráfiko, den e struktura nobo di kaya nan a inkluí rònt di 40 viadukto i brùg. Tambe nan a krea pistanan nobo di metro, ku e posibilidat pa agregá 24 kilometer di pista pa tram. Huntu ku tur esei, nan a diseñá un sistema di trein di 32 kilometer pa kore den e stat, i hopi stashon di trein moderno, spesialmente pa desviá tráfiko i redusí polushon di atmósfera.

Ku poko palabra, Atenas a purba pa den un par di aña transformá su mes den un stat nobo, ku mas área bèrdè, un medio ambiente mas limpi i un sistema di transporte nobo. Jacques Rogge, presidente di e Komité Olímpiko Internashonal, a remarká: “Hende ku tabata konosé Atenas promé ku e Weganan i ku lo mira Atenas despues di e Weganan lo no rekonosé e stat.”

Un Máratòn di Preparashon

Segun ku e fecha pa e seremonianan di apertura di e weganan ta aserkando, e trabounan a drenta un fase aselerá. E presidente di e Komité Olímpiko Internashonal, Rogge, a kompará e progreso di konstrukshon i preparashon ku syrtaki, e baile tradishonal di Gresia. Den forma di chansa, el a bisa: “Ami lo deskribié komo un piesa musikal, manera e syrtaki. E ta kuminsá masha slow, ta aselerá konstantemente, i na final, e ta bai asina lihé ku bo no por wanta e ritmo mas.”

Esei ta bèrdat pasobra e Vila Olímpiko—“wes’i lomba di henter e esfuersonan pa prepará pa Weganan Olímpiko”—a sprùit for di nada pa bira un di e suburbionan nort di Atenas. E kompleho aki, den kua rònt di 16.000 atleta i ofisial di tim lo hospedá durante e Weganan Olímpiko, ta e mayor proyekto di akomodashon ku a yega di ser realisá na Gresia. Despues di e weganan lo e bira bibienda pa mas o ménos 10.000 habitante di e stat.

E organisadónan di e Weganan Olímpiko no a lubidá e konekshon entre historia antiguo i e herensia di e weganan moderno. Algun di e seremonianan lo tuma lugá den Olimpia di antigwedat. Otro sitionan arkeólogo prinsipal tambe lo haña atenshon spesial durante eventonan kultural ku lo tuma lugá na mesun tempu den e dianan di e Olimpiada. Nan a traha un sentro nobo di remamentu banda di e sitio di e famoso bataya di Máratòn. I e koredónan di máratòn por bisa ku nan a kore e trayekto original. Pakiko? Pasobra e organisadónan di e weganan a skohe eksaktamente e mesun ruta ku—segun leyenda—e sòldá di Atenas a sigui na aña 490 promé ku nos era, dia el a kore e 42 kilometernan for di Máratòn pa Atenas, pa anunsiá e derota di Pèrsia.

I e Medaya di Oro Ta Bai pa . . .

Ora sende e vürwèrk n’e seremonia di apertura di e weganan, e Stadion Olímpiko, ku kapasidat pa 75.000 hende, lo ta e sentro di atrakshon. Pa hopi hende, e stadion renobá aki ta e “hoya di korona” di e fasilidatnan Olímpiko di Atenas. Loke ta hasi e stadion aki úniko ta su dak, inventá i diseñá pa e famoso arkitekto spañó Santiago Calatrava.

E dak ta un maravia di ingenieria. E ta trahá di pènel di glas ku ta pisa un total di 16.000 tòn i ta diseñá pa kubri un área di 10.000 meter kuadrá. Dos bog enorme, ku ta 304 meter largu i 80 meter haltu, ta wanta e dak. Kada un di e tubunan di stal ku ta forma e bognan ta pisa entre 9.000 pa 10.000 tòn i nan ta “asina hanchu ku un bùs por pasa dor di nan,” segun un eksperto di konstrukshon. Nan ta kalkulá ku e peso total di e dak lo por ta dos biaha e peso di Eiffel Toren na Paris.

Pakiko mester di un dak asina enorme? Pensa riba e kalor ku e higra di solo di ougùstùs ta produsí na Atenas! E pènelnan di glas tin un kapa spesial ku ta reflehá 60 porshento di lus di solo. Tin otro motibunan tambe. E diseño di e dak lo mester bira e ‘marka’ históriko di e weganan. Manera e eks-minister di kultura di Gresia, Evangelos Venizelos, a bisa, “e ta e gran marka arkitektóniko i e símbolo di e Weganan Olímpiko di Atenas.”

Despues di e seremonianan di klousura, e markanan ei lo keda komo rekuerdo di tur e trabou i esfuerso ku tabata nesesario pa sirbi komo anfitrion di un evento monumental asina. E atenonan ta spera ku henter e infrastruktura prepará p’e Weganan Olímpiko lo yuda mehorá e kalidat di bida den nan stat. I manera semper, nan lo sigui trata ku nan retonan den bida sin preokupá nan kabes mashá.

[Kuadro na página 23]

Idealnan Poní na Prueba

E organisadónan di Weganan Olímpiko ta gusta enfatisá e idealnan asosiá ku e weganan, kuanan ta: “kompetensia noble, deporte, pas, kultura i edukashon.” Pero e otro banda di medaya ta inkluí polítika, nashonalismo, komersio i korupshon.

Tradishonalmente, e Weganan Olímpiko a atraé miónes i miónes di televidente i a generá kontratonan lukrativo di propaganda. Dor di esei e patrosinio rònt di e weganan ta brinda un tremendo oportunidat pa hasi propaganda komersial. E investigadó oustraliano Murray Phillips a bisa ku “aworakí Weganan Olímpiko ta un negoshi grandi, i hopi desishon ku ta ser tumá ta basá riba motibunan komersial stratégiko.”

Otro hende ta kritiká e nashonalismo flagrante ku ta ser manifestá den e weganan. Tin esfuersonan pa introdusí un tregua olímpiko, un paro n’e hostilidatnan i guera den e temporada di e weganan. Sin embargo, fuera di su nifikashon simbóliko, un medida asina lo no duna resultado a ménos ku eliminá e motibunan di e konfliktonan. “E Weganan ta un arena pa poder polítiko,” segun e profèser di siensia Brian Martin. El a agregá: “Den Olimpiada, kompetensia entre atletanan a para bira un kompetensia entre estado. Atletanan no por partisipá si nan nashon no ta partisipá. Viktoria di individuonan i timnan ta ser tratá komo viktoria nashonal, simbolisá pa bandera i himno . . . [E Weganan Olímpiko] a simplemente perkurá un otro arena p’e kontinuashon di violensia entre individuonan den eventonan deportivo i entre estadonan den e lucha pa poder i prestigio. . . . E movementu olímpiko no tin poder pa realisá su meta original di promové pas.”

[Plachinan na página 23]

Kompleho deportivo di e Olimpiada na Atenas

Diseño di medaya pa 2004

[Rekonosementu]

Potrèt di ariba: AP Photo/Thanassis Stavrakis; diseño di medaya: © ATHOC

[Plachinan na página 24]

Metro di Atenas

Aeropuerto internashonal di Atenas

[Rekonosementu]

© ATHOC

[Plachinan na página 25]

Vila Olímpiko den konstrukshon

Sentro di deporte akuátiko Agios Kosmas

[Rekonosementu]

© ATHOC/Potrèt: K. Vergas

[Plachi na página 24, 25]

Dak di e Stadion Olímpiko den konstrukshon

[Plachi na página 25]

Un modelo miniatura di e dak kompletá

[Rekonosementu]

© ATHOC

[Rekonosementu pa Potrèt na página 22]

© ATHOC