Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kon Mi Por Evitá Sèks Promé Ku Kasa?

Kon Mi Por Evitá Sèks Promé Ku Kasa?

Hóbennan Sa Puntra . . .

Kon Mi Por Evitá Sèks Promé Ku Kasa?

“Ku 19 aña, mi a tene relashon seksual ku un mucha hòmber ku mi a konosé na skol. Mi no por kaba di splika kon malu i indigno mi a sinti mi despues.”—Laci. *

BEIBEL ta bisa bo pa bo “hui for di inmoralidat.” (1 Korintionan 6:18) Pero aparentemente masha poko hóben djawe ta dispuesto pa obedesé e instrukshon ei i apstené di sèks te ora nan kasa. Algun di nan, manera Laci, a entregá na nan deseonan i a sufri pa esei i a keda ku un konsenshi molestiá.

Nos tin ku atmití ku no ta fásil pa dominá bo impulsonan seksual. Manera e buki Adolescent Development (Desaroyo di Adolesente) ta remarká, e kambionan hormonal di pubertat inevitablemente ta bai “kompañá ku un oumento di impulsonan seksual.” Paul ta rekonosé: “Tin biaha, sin ningun aparente motibu, pensamentu tokante sèks ta bin den mi mente.”

Sin embargo, profèser di pediatria Howard Kulin ta remarká: “Pa bisa ku ta hormonnan so ta responsabel p’e komportashon [di adolesente] ta un splikashon demasiado simpel.” E ta splika ku faktornan sosial tambe ta hunga un ròl. En bèrdat, faktornan sosial—foral influensia di amigu—por ta masha fuerte.

Den su buki A Tribe Apart (Un Tribu Separá), e eskritora Patricia Hersch ta bisa ku “hóbennan a krea nan mes komunidat. . . . No ta trata aki di djis un grupo di amigu, ma el a bira un sosiedat isolá [for di hende grandi] ku su mes norma- i balornan, i reglanan.” Sin embargo, e “norma- i balornan” i “reglanan” di hopi hóben awe ta mas bien animá nan pa duna rienda liber na nan impulsonan seksual en bes di dominá nan. Dor di esei hopi di nan ta sinti nan bou di preshon pa eksperimentá ku sèks promé ku nan kasa.

No opstante, hóbennan kristian sí ta mas sabí; nan ta determiná pa evitá tur forma di inmoralidat seksual òf fornikashon, sabiendo ku Dios ta konden’é komo un di “e obranan di karni.” * (Galationan 5:19) Pero kon bo por keda moralmente limpi ora bo haña bo konfrontá ku preshon grandi?

Buska Amigunan Sabí

Ta interesante pa nota ku ounke preshon sosial por tin un influensia negativo riba bo, e bon tipo di amigu por tin un influensia positivo riba bo. Ta manera Beibel ta bisa: “Esun ku anda ku hende sabí lo ta sabí.” (Proverbionan 13:20; 1 Korintionan 15:33) Un informe di e Organisashon Mundial di Salú (OMS) a komentá ku “adolesentenan ku tin un bon relashon ku nan mayornan, ku otro adultonan amoroso i ku amigunan” i “kendenan tin un bida di famia stabil i ku límitenan bon kla definí . . . tin ménos chèns di kuminsá ku aktividat seksual.”

Un bon relashon ku bo mayornan por ta masha benefisioso. Joseph ta kòrda: “Mi mayornan definitivamente a yuda mi resistí e preshonnan pa eksperimentá ku sèks.” Sí, mayornan ku ke agradá Dios por perkurá stabilidat i límitenan pa bo ku ta basá riba e Palabra di Dios. (Efesionan 6:2, 3) Nan por apoyá bo den bo esfuersonan pa keda moralmente limpi.

Na promé instante, podisé bo no ta sinti bo kómodo pa papia ku nan tokante asuntunan seksual. Pero lo bo keda sorprendí kon bon nan ta komprondé bo sintimentunan. Kon ku bai bin, un tempu nan tambe tabata yòn. P’esei, Sonja ta konsehá otro hóbennan: “Bai serka bo mayornan, i no tene bèrgwensa di papia tokante sèks.”

Kiko si bo mayornan no ta siguiendo e normanan di Beibel? Wèl, esei no ta kita bo di onra nan, ma kisas bo tin ku buska algun guia pafó di bo famia. Paul, sitá anteriormente, ta bisa: “Riba e tereno aki mi ta hañando hopi yudansa di parehanan kasá kristian ku ta maduro.” Kenji, un hobensita kende su mama no ta un kreyente, tambe ta bisa: “Semper mi ta buska konseho serka e personanan maduro ku ta spiritualmente edifikante.” Pero e ta atvertí: “Mi ta evitá hende ku no tin normanan moral fuerte, asta esnan ku ta bisa ku nan tin e mesun kreensianan religioso ku mi.”

Tin biaha, kisas ta nesesario pa vigilá bo asosiashon den e kongregashon kristian. Beibel ta rekordá nos ku den kualke grupo grandi, semper sa tin algun persona ku no ta komportá nan mes na un manera onorabel. (2 Timoteo 2:20) Kiko bo mester hasi si bo ripará ku algun di e hóbennan den bo kongregashon, en realidat, “ta skonde loke nan ta”? (Salmo 26:4, NW) Evitá di asosiá muchu ku e personanan aki, i buska amigu ku lo apoyá bo determinashon pa keda moralmente limpi.

Rechasá Ideanan Perhudisial

Tambe bo tin ku dal paso pa protehá bo mes kontra e avalancha di esenanan erótiko i insinuashonnan seksual ku ta sali den buki, revista, videoclip, wega di vidio, pelíkula i Internet. Medionan di komunikashon ta pinta sèks entre hende no kasá komo algu fasinante, dushi i liber di riesgo. Kiko ta e efekto di esaki? Kenji, sitá anteriormente, ta atmití: “Mi tabatin kustumber di wak un show den kua nan a trata asuntunan seksual na un manera gewon, i ku asta tabatin konotashon homoseksual. Dor di esei, mi a kuminsá lubidá kon serio Yehova ta mira e kosnan aki.”

Echo ta ku hopi bes entretenimentu popular ta tapa na un manera ingenioso e realidatnan desagradabel di sèks promé ku matrimonio, manera embaraso indeseá, matrimonio prematuro i malesa kontagiá seksualmente. Pues no kai den e engaño di esnan “ku ta yama loke ta malu, bon, i loke ta bon, malu.”—Isaias 5:20.

Kòrda e palabranan di Proverbionan 14:15 (BPK): “Hende sin eksperensia ta kere tur kos ku bis’é, hende sabí mes ta pensa.” Si ora bo ta lesa, sùrf riba Internet òf wak televishon, bo topa esenanan provokativo òf erótiko, tuma akshon mesora! Sera e buki ei, paga bo kòmpiuter òf kambia kanal! Anto pensa riba algu otro, algu sano. (Filipensenan 4:8) Esei lo yuda bo dominá un mal deseo promé ku e haña chèns di bira mas fuerte.—Santiago 1:14, 15.

Tene Kuidou ku Situashonnan Komprometedor

Bo ta saliendo ku un persona di otro sekso? Si ta asina, bo tin ku vigilá. Beibel ta spièrta nos: “E kurason ta mas engañoso ku tur kos i ta totalmente korupto.” (Jeremias 17:9) Ta fásil pa laga muestra di kariño bira mal komportashon seksual. Tuma prekoushonnan rasonabel, manera sali ku un shaperon adekuá òf sali ku bo pareha den un grupo di amistat sano. Evitá di ta bo so den situashonnan ku por pone bo kai den tentashon.

Pero tal bes bo ta komprometí pa kasa i bo ta haña ku sierto manifestashonnan físiko di kariño ta na su lugá. Sin embargo, un informe di OMS ta spièrta: “Ora e dia di kasa ta yegando, ta parse ku mayoria hende muhé, asta den e kulturanan mas konservativo, ta tene relashon seksual promé ku nan kasa.” * P’esei, fiha límitenan pa bo ekspreshonnan di kariño i protehá bo mes asina di doló di kurason innesesario.

Pa repudiabel ku e por ta parse, hopi hóben—spesialmente hobensitanan—ta ser fòrsá pa hasi sèks. Segun un estudio, “60 porshento di mucha muhénan adolesente di Merka ku a tene relashon seksual promé ku nan a kumpli 15 aña a hasi esei kontra nan boluntat.” Hopi bes e hòmbernan ta usa forsa pa dominá nan víktimanan. (Eklesiastés 4:1) Por ehèmpel, Beibel ta bisa nos ku Amnon, yu di Rei David, a “namorá” di su mitar ruman muhé Tamar i mediante un triki a fòrs’é drumi kuné.—2 Samuel 13:1, 10-16.

Esaki no ta nifiká ku ta imposibel pa prevení un violashon seksual òf sèks fòrsá. Dor di ta alerto p’e peliger, dor di evitá sirkunstansianan komprometedor, i tuma akshon rápido ora tin un menasa, bo por protehá bo mes. *

“Uni” Bo Kurason

Nos ta spera ku e sugerensianan ku nos a trata aki lo yuda bo den bo lucha pa keda moralmente limpi. Pero al fin i al kabo, ta loke bo tin den bo kurason lo determiná bo kondukta. Hesus a bisa ku “for di kurason ta sali . . . fornikashon.” (Mateo 15:19) P’esei bo tin ku resistí e tendensia di ta “indesiso” (lou) òf di desaroyá un “kurason dòbel” (hipókrita) riba e asuntu sumamente importante aki.—Salmo 12:2; 119:113.

Si un dia bo sinti ku bo ta birando débil òf ku tin un konflikto den bo kurason, resa pidi Dios manera David a rog’é: “Uni mi kurason pa teme bo nòmber.” (Salmo 86:11) Despues di esei, aktua na armonia ku bo orashon dor di studia Beibel i e publikashonnan basá riba Beibel i apliká loke bo siña. (Santiago 1:22) Lydia ta bisa: “Mi ta ser motivá pa resistí tentashon seksual dor di semper kòrda ku ‘ningun fornikadó ni persona impuru lo no heredá e reino di Dios.’”—Efesionan 5:5.

Kisas no ta fásil pa evitá sèks promé ku kasa. Pero ku yudansa di Yehova, bo por mantené bo mes moralmente limpi i spar bo mes i otro hende di hopi doló i sufrimentu.—Proverbionan 5:8-12.

[Nota]

^ par. 3 A kambia e nòmbernan.

^ par. 8 Wak e artíkulo “Hóbennan Sa Puntra . . . Kiko Tin di Malu den Sèks Promé Ku Bo Kasa?” den nos edishon di 8 di ougùstùs 2004.

^ par. 21 Mira kapítulo 29 di e buki Loke hovenan sa puntra—Contesta práctica, publiká dor di Testigunan di Yehova.

^ par. 23 Bo por haña sugerensia riba e puntonan aki den e artíkulonan di “Hóbennan Sa Puntra . . . ,” “Kon Mi Por Protehá Mi Mes Kontra Intimidashon Seksual?” i “Kon Mi Por Stòp Mi Frei di Maltratá Mi?” den e edishon spañó di 22 di ougùstùs 1995 i e edishon papiamentu di 8 di yüli 2004 respektivamente.

[Plachi na página 19]

Papia ku bo mayornan tokante bo sintimentunan; esei por yuda bo keda moralmente limpi

[Plachi na página 20]

Sali ku bo pareha den un grupo di amistat sano por ta un protekshon