Bai na kontenido

Bai na kontenido

E Retonan Ku Mamanan Ta Konfrontá

E Retonan Ku Mamanan Ta Konfrontá

E Retonan Ku Mamanan Ta Konfrontá

“E tareanan konektá ku e hogar ta e tareanan fundamental di humanidat. . . . Si e mama no kumpli ku su deber, lo no tin un siguiente generashon, òf lo tin un siguiente generashon ku ta pió ku si no tabatin ningun.”—Theodore Roosevelt, e di 26 presidente di Merka.

KLARAMENTE, un mama ta esensial pa bida humano, pero su papel ta enserá mas ku djis haña yu. Relashoná ku e papel di mamanan den mayoria parti di e mundu djawe, un eskritor a komentá: “E ta e protektor prinsipal di kada yu su salú, edukashon, intelekto, personalidat, karakter i stabilidat emoshonal.”

Un di e hopi funshonnan di mama ta su papel komo edukadó di su yunan. Por lo general un yu ta siña su promé palabranan i su manera di papia for di su mama. P’esei hopi bes nan ta referí na un persona su promé idioma komo su lenga materno òf lenga di mama. Kompará ku e tata, mama normalmente ta esun ku tur dia ta pasa mas tempu ku e muchanan, i p’esei kisas ta mama ta esun prinsipal ku ta eduká nan i tambe disipliná nan. Pues, e proverbio mèksikano “la educación se mama” (edukashon bo ta haña na pechu) ta duna onor na e papel importante di mamanan.

Nos Kreadó, Yehova Dios, tambe ta onra mamanan. De echo un di e Dies Mandamentunan, skirbí ku e “dede di Dios” riba tablanan di piedra, ta urgi yunan: “Onra bo tata i bo mama.” (Eksodo 20:12; 31:18; Deuteronomio 9:10) Ademas, un proverbio bíbliko ta referí na “e siñansa di bo mama.” (Proverbionan 1:8) E importansia di siña yu durante e promé tres añanan di bida—ora ku mayoria di nan ta prinsipalmente bou di e kuido di nan mama—ta ser rekonosé awor tur kaminda.

Kiko Ta Algun di e Retonan?

Loke ta hasi difísil pa hopi mama siña nan yunan durante e añanan krusial di nan formashon ta e preshon ku nan mester traha pa yuda mantené e famia. Estadístikanan kompilá dor di Nashonnan Uní ta mustra ku den hopi pais desaroyá, mas ku mitar di e mamanan ku tin yu bou di tres aña tin un empleo.

Ademas, hopi mama tin e karga di kria nan yunan nan so pasobra nan kasá a bai buska trabou den un otro stat òf pais. Por ehèmpel, segun informe, den algun region di Armenia kasi un tersera parti di e hòmbernan a muda pa eksterior en buska di trabou. Otro mamanan tin ku kria nan yunan nan so pasobra nan kasá a bandoná nan òf a muri.

Un otro reto pa hopi mama den algun pais ta e echo ku nan no tin formashon eskolar. E Departamentu di Asuntunan Sosial i Ekonómiko di Nashonnan Uní ta kalkulá ku dos tersera parti di e 876 mion analfabetanan ku tin na mundu ta hende muhé. De echo segun UNESCO, na Afrika, na e estadonan arabir i na parti ost i zùit di Asia, mas ku 60 porshento di hende muhé ta analfabeta. Ademas tin kantidatnan grandi di hende hòmber ta pensa ku no ta nesesario pa eduká hende muhé i ku edukashon asta ta hasi hende muhé inadekuá pa kumpli ku nan papel di haña yu.

E revista Outlook ta bisa ku den un distrito di e estado di Kerala (na India) kaminda mucha muhé normalmente ta bira mama rònt di 15 aña, ningun hòmber no ke kasa ku un mucha muhé eduká. Den e pais bisiña, Pakistan, hende ta duna prioridat na yu hòmber. E kriansa ku yu hòmber ta risibí ta prepará nan pa haña trabou mihó pagá pa asina nan por mantené nan mayornan den nan behes. Di otro banda, segun e buki Women’s Education in Developing Countries (Edukashon di Hende Muhé den Paisnan den Desaroyo), “mayornan no ta invertí den edukashon di nan yu muhénan pasobra nan no ta ferwagt ku e yunan ei lo por kontribuí finansieramente na e famia.”

Tambe mamanan tin e reto di trata ku kustumbernan lokal. Por ehèmpel, den algun pais nan ta ferwagt di mama ku e ta apoyá kustumbernan manera bende su yu muhénan yòn den matrimonio i mutilashon genital femenino. Tambe ta tabú pa mama siña yu hòmber i disipliná nan. Akaso un mama ta obligá di sigui tal kustumber i laga otro hende eduká su yu hòmbernan?

Den e siguiente artíkulonan nos lo mira kon algun mama ta trata ku e retonan ei ku éksito. Tambe nos lo purba haña mas apresio pa mama i pa nan posishon komo mama i optené un punto di bista balansá di un mama su papel komo edukadó di su yunan.

[Kuadro/Plachi na página 4]

“Pa loke ta trata stimulashon di e inteligensia i kuriosidat di un mucha, i tambe desaroyo di su kreatividat, e papel di mama ta esensial.”—Kumbre Regional Riba Derechonan di Mucha, na Burkina Faso, 1997.

[Plachinan na página 3]

Mamanan tin hopi di haber ku kada yu su salú, edukashon, personalidat i stabilidat emoshonal