Bai na kontenido

Bai na kontenido

Publicacion di Literatura Bíblica Durante Prohibicion

Publicacion di Literatura Bíblica Durante Prohibicion

Publicacion di Literatura Bíblica Durante Prohibicion

SEGUN CU MALCOLM G. VALE A CONTÉ

“Publica e buki Hijos.” Mi a recibi tal instruccion sorprendiente for dje superintendente dje oficina di sucursal di Testigo di Jehova den Australia durante Gera Mundial II, un poco tempo despues di introduccion dje buki na asamblea di San Luís, Misuri, EUA, dia 10 di Augustus di 1941. Pakico e instruccion tabata sorprendiente?

WEL, nos trabao di predicá tabata prohibí den Januari di 1941, di manera cu pa sigi publicá asta na moda limitá lo ser un desafío. Además, e buki Hijos tabata un buki di 384 bladji cu plachi na plena color. Nos mashín di druk tabatin mester di mehoramento, papel tabata scars, i trahador no tabatin entrenamento pa produci buki cu capa duro.

Promé cu mi ta splica con nos a logra haci drukmento durante un prohibicion, lagámi conta con mi a yega di sirbi en relacion cu e oficina di sucursal di Australia como superintendente di publicacion.

E principio di mi sirbishi

Mi tata tabata doño di un negoshi di druk den e stad próspero di Ballarat, Victoria, unda mi a nace na 1914. Pues, mi a siña e trabao di druk den e drukkerij di mi tata. Mi també tabata enbolbí den e actividad dje religion anglicano, cantando den coro i batiendo klok di misa. Mi asta tabatin e oportunidad di siña zondag scol, pero mi e keda inketu tocante esei.

E motibo tabata cu mi tabatin pregunta serio tocante cierto siñanza dje religion. Eseinan a inclui e trinidad, candela di fiernu, i e inmortalidad di alma humano, i ningun hende a dunámi contesta satisfactorio. També a confundími cu de bez en cuando e pastor a papia rabiá tocante un grupo religioso chikito yamá Testigo di Jehova. Mi a puntra pakico un grupo asina chikito mester preocupa un stad di 40.000 hende.

Un diadomingo, mi tabata para den curá despues di misa djatardi ora un grupo di mucha muher a pasa biniendo di misa metodista cerca nos. Mi a cuminza un amistad cu uno di nan. Su nomber tabata Lucy, i despues el a invitámi na su cas pa conoce su mayornan. Imaginábo mi sorpresa ora mi a tende cu su mama, Vera Clogan tabata un Testigo di Jehova. Nos a papia riba e Bijbel hopi i loke el a bisámi realmente a parce razonabel.

Un poco tempo despues, Lucy i mi a casa, i na 1939 nos tabata biba den Melbourne, capital di Victoria di Australia. Aunque Lucy a bira un Testigo di Jehova, mi no a tuma decision ainda. Pero, ora Gera Mundial II a cuminza den September di 1939, mi a cuminza pensa seriamente tocante loke mi a siña for di Scritura. Prohibicion dje trabao di Testigo di Jehova den Januari di 1941, realmente a yudámi tuma mi decision. Mi a dedica mi bida na Jehova Dios i tabata bautizá pronto despues.

Cambio dramático den nos bida

Ne tempo ei nos tabata huur un apartamento cómodo den Melbourne. Sin embargo, mashá pronto nos tabata invitá pa bai biba den un cas cu varios otro Testigo di Jehova. Nos a bende tur nos muebel menos esei di camber i a bai biba den loke tabata yamá cas di pionero. Mi a sigi traha como drukker i asina por a contribui na pagamento di gasto pa mantene e cas. Otro esposo a haci mescos. Nos esposa, como resultado, por a participa den e trabao di predica di tempo completo, i nos por a traha hunto cu nan den e trabao di evangelizá i den reunion cristian durante anochi i na fin di siman.

Un poco despues, nos a recibi un carta dje oficina di sucursal dje Sociedad Watch Tower invitando nos pa bini na Sydney. Nos a bende nos muebel di camber i a paga algun debe cu nos tabatin, pero pa cumpra pasashi di trein pa Sydney, nos tabatin cu bende e rinchi di matrimonio di Lucy!

Pa motibo di restriccion di gera i e prohibicion recientemente poní na vigor, ningun Bijbel ni literatura bíblico por a bini di stranhería. P’sei e oficina di sucursal di Australia a decidi di establece publicacion clandestino di literatura pa mantene abastecimento di alimento spiritual, i mi tabata invitá pa supervisá e trabao. Mi tabatin e privilegio di traha hunto cu un escosés yamá George Gibb, cu a sirbi den e drukkerij dje sucursal di Australia pa mas cu 60 aña. * Esei tabata e tempo cu mi a recibi e instruccion: “Publica e buki Hijos.”

Recobrando mashín di druk

Nos tabatin hopi experencia excitante i aveces spantoso durante aña memorable di gera. Por ehempel, pa nos cuminza e trabao di druk, nos tabatin mester di mashín. Autoridad di gobierno a hiba loke nos a usa pa drukmento limitá promé cu e gera, i awor e drukkerij chikito dje Sociedad tabata cerá i wardá. Con nos por a hiba e mashín te na un sitio apropiado pa drukmento clandestino?

Wardador armá, trahando warda, a patruyá e propiedad dje Sociedad 24 ora pa dia. Sin embargo, un muraya dje parti patrás tabata cant’i un camina segundario di trein poco usá. Pues, anochi, trahando manera Ezekiel 12:​5-7 ta bisa, algun trahador balente di Betel a drenta door dje muraya kitando algun ladriyo. Despues di a drenta, nan a bolbe cera e burracu den e muraya pa hende no miré. Haciendo tal invasion den anochi pa rond di dos siman, nan cuidadosamente a desmantelá un mashín chikito di druk, un mashín Linotype, i algun otro mashín. Anto mashá ketu nan a saca e pídanan afó bao di wowo di wardador patruyando!

Cu tempo nos a obtene mas mashín for di otro fuente, i pronto nos tabatin un drukkerij clandestino trahando vigorosamente den varios sitio den tur Sydney. Asina nos por a druk i fura no solamente e buki Hijos sino també buki grandi na inglés E Mundo Nobo, “E berdad lo haci boso liber,” i E reino di cielo ta cerca, i també Anuario di Testigo di Jehova di 1942, 1943, 1944, i 1945. Además, durante e prohibicion di añanan di gera, Testigo di Jehova den tur Australia nunca a falta ni sikiera un número di E Toren di Vigilancia na inglés. Esei a dúnanos e siguranza na moda mashá personal cu e man di Jehova nunca ta flau.​—⁠Isaías 59:⁠1.

Enfrentando bishita inesperá

Durante e tempo di censura estricto di gera, oficial di gobierno hopi bez a bishita drukkerij comercial inesperadamente i a inspecciona loke nan a druk. P’sei, un drukkerij clandestino cu nos tabatin tabata armá cu un alarma, un botón riba floer cu tabata conbeniente pe recepcionista. Ora hende cu e no a conoce of cu el a sospecha di ser inspector a subi e trapi, el a primi e botón.

Ora el a primi e botón, tabata excitante pa mira rumanan bulando bentana den tur direccion! Trahador cu tabata registrá como empleado a keda padén pa tapa lihé cualkier bladji dje revista Toren di Vigilancia of otro literatura bíblica cu nan tabata produci. Pa haci esei, nan a usa papel gedruk dje mesun tamaño di otro publicacion cu nan tabata prepara pa cliente comercial.

Durante un bishita asina, dos inspector a sinta riba comics gedruk riba papel grandi, pero bao di nan tabata bladji di Toren di Vigilancia cu nan a druk e anochi promé. Den un drukkerij den un otro parti dje stad, nos a haci drukmento comercial den dia i a druk E Toren di Vigilancia anochi i na fin di siman.

Satisfaciendo nos necesidad pa papel

Tabata un problema grandi pa obtene papel pa druk. Sin embargo, drukkerij grandi, cu no tabatin mester di tur e cuota di papel cu nan a recibi debí ne reduccion di trabao durante e gera, a keda dispuesto pa bende loke a sobra​—⁠pero, semper pa un prijs halto. Ma, na un ocasion, nos a recibi papel di un otro fuente.

Un barcu di carga cu a yega Australia tabatin un gran cantidad di papel bruin na bordo, pero e barcu a haya daño riba lamá i awa a muha hopi dje papel. Nan a ofrece di bende tur e carga na findishi, i pa nos sorpresa nos tabata e único cumprador. Esei a haci posibel pa nos cumpré lo mas barata posibel. Nos a seca e papel den solo, i asina a salba e mayor parti di dje, anto nos a corté na bladji cu nos mashín di druk por a usa.

Con nos por a usa papel bruin? Nos a calcula, i correctamente asina, cu lezador di comics por gózanan ainda riba papel di color. Pues, nos a usa papel blancu cu nos tabatin asigná na comics pa traha E Toren di Vigilancia i otro literatura dje Sociedad.

E papel importante di hende muher

Durante e añanan di gera, hopi hende muher cristian di Australia a siña fura buki. Un atardi mashá cayente den tempo di calor, algun di nan tabata traha so den un garashi chikito cu nos a huur na un cayehón na rand di Sydney. Pa motibo di siguridad, tur bentana i porta tabata cerá. Wea di lijm a saca huma cayente i cu holor fuerte, i e calor tabata casi insoportable. P’sei nan tabata traha den nan bistí djabao.

Di ripiente, un hende a bati e porta. E ruman muhernan cristian a puntra ken tabatei, i un oficial di departamento di labor di gobierno a responde. El a bini di un oficina cu tabatin e poder durante e gera pa dirigi hende na cualkier parti cu tabatin mester di yudanza. E rumanan a contesta na boz halto cu nan no por lagué drenta e ora ei pasobra nan tabata traha den nan bistí djabao debí ne calor.

E oficial a para ketu un rato; anto el a bisa cu e tabatin un otro cita den e becindario. El a bisa cu lo e bolbe mañan pa haci su inspeccion. E ruman muhernan cristian a yámanos na telefón un bez, i nos a manda un truck den anochi pa coge tur buki cu nan tabata fura, i a híbanan na otro sitio.

E mayor parti dje rumanan trahando den drukkerij clandestino di nos no tabatin experencia promé den drukmento, pues loke nan a logra no a laga duda den mi mente cu e spiritu di Jehova Dios a duna e yudanza i guiamento necesario. Tabata un privilegio grandi pa mi i mi esposa, Lucy, cu a traha na furamento, ser un parti di tur esei.

Con nos trabao tabata dirigí durante tal tempo dificultoso? E superintendente temporal dje sucursal di Testigo di Jehova a recibi un ordu di restriccion dje gobierno, cu a exigi pe biba den un pueblo rond di 100 km for di Sydney. E ordu a tahé di sali mas cu ocho km for di centro dje pueblo. Gasolín tabata na cuota di 4 liter pa auto pa luna. Pero e rumanan a inventa un aparato complicá yamá productor di gas​—⁠un tanki cu a pisa 500 kilo, montá riba e parti patrás dje auto. El a kima carbón, produciendo koolmonoxide como combustible. Pa varios anochi tur siman otro ruman responsabel i ami a corre auto asina pa contra cu e superintendente den un rio secu cerca e pueblo di su restriccion. Asina, nos por a trata cu hopi asunto promé cu nos a pega candela den e fornu di gas i a bolbe pa Sydney madrugá.

Finalmente, e caso dje prohibicion di Testigo di Jehova a yega dilanti dje Corte Supremo di Australia. E huez a declara e prohibicion “arbitrario, caprichoso, i opresivo” i a declara Testigo di Jehova completamente inocente di cualkier actividad rebelioso. Tur huez dje Corte Supremo a apoya e decision, di manera cu nos a haya libertad pa sigi nos actividad legal dje Reino.

Mas asignacion i bendicion

Despues dje gera hopi ruman cu a traha den drukkerij clandestino a drenta den e sirbishi di pionero. Algun di nan despues a bai ne Scol Bíblico di Galad dje Watchtower den New York. Lucy i mi també tabatin tal meta na bista, pero e ora ei un yiu muher a yega i mi a decidi di bolbe ne ofishi di drukmento. Nos a pidi Jehova Dios yúdanos semper pone interés di Reino promé, i el a hacié. Mi a bira enbolbí den un otro asignacion ministerial segun lo sigiente.

Lloyd Barry, cu awor ta sirbi como miembro dje Cuerpo Gobernante di Testigo di Jehova, na Brooklyn, New York, a yamámi na telefón. Ne tempo ei e tabata superintendente biahero den Sydney. El a puntra si mi tabata sa e fecha di nos sigiente asamblea. Ora cu mi a contestá cu sí, el a bisa: “Nos kier pa bo atende ne preparacion di cuminda.”

Pa un momento mi no por a contestá, anto mi a duna un contesta basta swak: “Pero mi nunca a haci un cos asina den mi bida.”

“Wel, ruman,” el a contesta na moda di chanza, “ta ora pa bo siña!” I mi a siña, i a sigi tene e privilegio di supervisa preparacion di cuminda, asta na asamblea grandi, pa mas cu 40 aña.

Através dje añanan, nos compañía di drukmento comercial a crece, i esei a haci necesario varios biahe na stranhería. Mi semper a haci esei cuadra cu asamblea internacional celebrá ne stad di New York i na otro parti di América. Esei a dunámi oportunidad di pasa tempo cu rumanan cu tabatin supervision di varios departamento di asamblea, i specialmente e preparacion di cuminda. Asina, ora mi a bolbe na Australia, mi tabata mas capaz pa atende na necesidad di nos asamblea.

Ya cu nos edad ta mas avanzá, tin bez cu Lucy i mi ta puntra si nos por a logra mas si nos a nace mas despues. En cambio, ya cu nos a nace na 1916 i 1914 respectivamente, nos ta considera cu tabata un experencia maraviyoso pa mira cumplimento di profecía bíblica dilanti nos wowo. I nos ta agradici Jehova Dios pe bendicion cu nos tabatin pa studia cu hopi hende i yúdanan siña e berdad anto míranan awor sirbié como evangelizador bautizá. Nos oracion tá cu nos por sigi sirbié te na eternidad, i reconocé pa semper como e gran Gobernante Soberano di universo.

[Footnotes]

^ Mira The Watchtower di 15 di September di 1978, bladji 24-27.

[Plachi na página 29]

Drukkerij di Betel na Strathfield, for di 1929 te 1973

George Gibb pará banda di un mashín di druk cu nos a saca for di burracu dje drukkerij parti patrás