Bai na kontenido

Bai na kontenido

Fiel i sin Miedu Meimei di Opresion Nazi

Fiel i sin Miedu Meimei di Opresion Nazi

Fiel i sin Miedu Meimei di Opresion Nazi

Dia 17 di juni 1946, reina Wilhelmina di Hulanda a manda un mensahe di condolencia pa un famia Testigo di Jehova na Amsterdam. E propósito dje mensahe tabata pa expresá admiracion pa e yu homber dje famia, Jacob van Bennekom, cu a ser ehecutá dor di nazi durante Guera Mundial II. Algun aña pasá, e ‘gemeenteraad’ dje stad Doetinchem, un stad den oost di Hulanda, a dicidí di duna un caya e nomber di Bernard Polman, un otro Testigo di Jehova ehecutá durante guera.

DI CON e nazinan a bai contra Jacob, Bernard i otro Testigonan di Jehova na Hulanda durante Guera Mundial II? I kico a yuda e Testigonan aki keda fiel durante añanan di persecucion cruel i al final gana e respet i admiracion di nan paisanonan i di lareina? Pa haña sa, laga nos repasá algun suceso cu a hiba na un confrontacion parecido na esun di David i Góliat. Un confrontacion entre un grupo chikitu di Testigo di Jehova i e nazinan su makinaria gigantesco di guera.

Prohibí—Pero Mas Activo Cu Nunca

Dia 10 di mei 1940, e ehército nazi a invadí Hulanda. Como cu e literatura cu Testigonan di Jehova tabata distribuí a exponé e accionnan malbado di nazismo i a boga p’e Reino di Dios, mesora e nazinan a purba para e actividad dje Testigonan. Ménos cu tres siman despues cu e nazinan a invadí Hulanda, nan a saca un decreto secreto cu a prohibí Testigonan di Jehova. Dia 10 di mart 1941, un informe di prensa a publicá e prohibicion, acusando e Testigonan di ta hiba un campaña “contra tur institucion di estado i di iglesia.” Como resultado, e búskeda di Testigonan a intensificá.

Ta interesante pa nota cu aunke e notorio Gestapo (polis secreto) a vigilá tur iglesia, ta un organisacion cristian so el a persiguí severamente. E historiadó hulandes, dr. Louis de Jong, ta señalá cu “persecucion te na morto, a toca solamente un grupo religioso: e Testigonan di Jehova.”—Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog.

Polis hulandes a cooperá cu Gestapo pa localisá i arestá e Testigonan. Ademas, un superintendente biahero cu a cobardiá i a bira apóstata, a duna e nazinan informacion tocante su ex-compañeronan di creencia. Pa fin di april 1941, tabatin 113 Testigo arestá. E atake aki a para e actividad di predicá?

Nos ta haña e contesta den Meldungen aus den Niederlanden (Informenan for di Hulanda), un documento clasificá cu e Sicherheitspolizei (Polis di Siguridad) aleman a prepará na april 1941. E raport ta bisa di Testigonan di Jehova: “E secta prohibí aki ta efectuá un actividad enérgico den henter e pais, teniendo reunionnan ilegal i pegando pamfleta cu lemanan manera ‘Persiguí Dios su Testigonan ta un crímen’ i ‘Jehova lo castigá persiguidónan cu destruccion eterno.’” Dos siman despues, e mésun fuente ta informá cu “apesar cu Polis di Siguridad a intensificá e medidanan severo contra e actividadnan di Studiantenan di Bijbel, nan actividad ta sigui aumentá.” Sí, apesar dje peliger di aresto, e Testigonan a sigui cu nan trabou, lagando mas cu 350.000 literatura cu público durante 1941 so!

Kico a capacitá e grupo chikitu pero creciente aki di un par di shen Testigo pa por tin e curashi di enfrentá nan enemigunan spantoso? Mescos cu fiel profeta Isaías di antigwedad, e Testigonan a teme Dios i no hende. Di con? Pasobra nan tabatin pleno confiansa den Jehova su palabranan trankilisante na Isaías: “Ami—ami mes ta Esun cu ta consolá boso. Ken bo ta cu bo tin miedu di un hende mortal?”—Isaías 51:12.

Curashi Ta Exigí Respet

Pa fin di 1941, e cantidad di Testigo cu a ser arestá a subi te na 241. Sin embargo, poco a entregá na miedu di hende. Hende a cita Willy Lages, un miembro notorio di polis secreto aleman, cu a bisa cu “90 porciento dje Testigonan di Jehova a nenga di divulgá algu, miéntras cu solamente un porcentahe masha chikitu di otro gruponan religioso tabatin e fortalesa pa keda ketu.” Un observacion di Johannes J. Buskes, un miembro di clero hulandes, ta confirmá e declaracion di Lages. Buskes tabata den prizon huntu cu algun Testigo, i na 1951 el a skirbi:

“Den e tempu ei, mi a desaroyá gran respet pa nan debí na nan confiansa den Dios i e poder di nan fe. Nunca lo mi lubidá e yoncuman—e no por tabata mas bieu cu 19 aña—cu a parti pamfleta cu a predicí e caida di Hitler i dje Tercer Reich. . . . E por a sali liber den mitar aña si el a primintí di stop cu e actividad ei. Pero el a nenga redondamente di haci esei, i a ser sentenciá na trabou forsá pa tempu indefiní na Alemania. Nos tabata sa bon kico esei a nificá. Su manisé ora nan tabata bai cuné i nos a despedí di dje, mi di cuné cu lo mi corda riba dje i resa p’e. Su único contesta tabata: ‘No wori pa mi. E Reino di Dios lo bin sigur.’ Un cos asina bo no ta lubidá, ni maske bo tin tur posibel obhecion contra e siñansanan dje Testigonan di Jehova aki.”

Apesar dje oposicion cruel, e cantidad di Testigo a sigui crece. Miéntras cu djis promé cu e di dos guera mundial tabatin rond di 300 Testigo, e cantidad a subi te na 1.379 na 1943. Lamentablemente, pa fin dje aña ei, 54 dje mas cu 350 Testigonan cu a ser arestá, a muri den diferente campo di concentracion. Na 1944, tabatin 141 Testigo di Jehova di Hulanda cu ainda tabata cerá den vários campo di concentracion.

E Ultimo Aña di Persecucion Nazi

Despues di ‘D day’, 6 di juni 1944, dia cu e aliadonan a baha na Francia, e persecucion dje Testigonan a drenta su último aña. Militarmente, e nazinan i nan colaboradónan tabata lomba contra muraya. Un hende lo a pensa cu den e situacion ei e nazinan lo a stop di yag riba cristiannan inocente. Sin embargo, durante e aña ei, nan a arestá 48 Testigo mas, i 68 dje Testigonan encarcelá a muri. Un di nan tabata Jacob van Bennekom, mencioná na principio.

Jacob di 18 aña tabata entre e 580 personanan cu a ser bautisá como Testigo di Jehova na 1941. Djis despues di esei el a kita for di un bon trabou pasobra e trabou a exigí p’e comprometé su neutralidad cristian. El a bai traha como bode i a cuminsá sirbi como minister di tempu completo. Nan a gar’é un biaha cu e tabata transportá literatura bíblico i a arest’é. Na augustus 1944, Jacob di 21 aña a skirbi su famia for di un prizon na Rotterdam:

“Mi ta hopi bon i yen di goso. . . . Nan a interogá mi cuater biaha caba. E promé dos biahanan tabata basta pisá, i nan a bati mi mal batí, pero mediante e fortalesa i bondad inmerecí di Señor, mi a logra keda ketu te awor i no a divulgá nada. . . . Ya caba mi a duna vários discurso aki, seis na tur, cu un total di 102 oyente. Tin di nan a mustra bon interes i a primintí cu asina cu nan sali liber, nan lo sigui.”

Dia 14 di september 1944, nan a hiba Jacob na un campo di concentracion na e stad hulandes, Amersfoort. Asta einan el a sigui predicá. Con? Un compañero di prizon ta corda: “E prezunan tabata piki e cabitunan di sigaria cu e bewakernan a tira abou i a usa e páginanan di un Bijbel pa lora sigaria. Tin biaha Jacob tabata logra lesa un par di palabra for dje página di Bijbel promé cu nan us’é pa lora sigaria. Mesora, e tabata usa e palabranan aki como base pa predicá na nos. No a tarda hopi cu nos a dun’é e bijnaam Jacob ‘e Homber di Bijbel.’”

Na october 1944, Jacob tabata entre un grupo grandi di prezu cu nan a manda coba trampa pa tanki di guera. Jacob a nenga di haci e trabou debí cu su concenshi no a permitié apoyá e guera. Aunke e bewakernan tabata menas’é constantemente, e no a entregá. Dia 13 di october un oficial a sak’é for di encarcelacion solitario i a hib’é bek n’e sitio di trabou. Atrobe, Jacob a para firme. Finalmente, nan a manda Jacob coba su mes graf i nan a tir’é mata.

E Búskeda di Testigonan Ta Sigui

E posicion di curashi di Jacob i otronan a haci e nazinan razu i a pone nan bolbe cuminsá busca Testigo pa arestá. Un di nan blanconan tabata Evert Kettelarij di 18 aña. Na principio, Evert a logra scapa i a biba scondí, pero despues nan a gar’é i a batié malamente pa obligu’é duna informacion tocante otro Testigonan. El a nenga i nan a mand’é Alemania pa haci trabou forsá.

E mésun luna ei, october 1944, polis a bai en busca di Evert su sua, Bernard Luimes. Ora nan a hañ’é, e tabata den compania di dos otro Testigo, Antonie Rehmeijer i Albertus Bos. Albertus ya a pasa 14 luna den un campo di concentracion. Tog, despues cu el a sali liber, el a reanudá e trabou di predicá celosamente. Promé e nazinan a bati e tres hombernan sin misericordia, i despues nan a tira nan mata. Ta te despues di guera numa a haña nan cadaver i a dera nan di nobo. Djis despues dje guera, vários korant local a informá dje ehecucion aki. Un dje korantnan a skirbi cu e tres Testigonan a nenga consistentemente di rindi e nazinan cualkier servicio cu tabata contra ley di Dios, i a agregá cu “nan mester a paga pa esaki cu nan bida.”

Miéntras tantu, dia 10 di november 1944, Bernard Polman, mencioná anteriormente, a ser arestá i mandá pa traha riba un proyecto militar. E tabata e único Testigo entre e trahadónan di trabou forsá, i e único cu a nenga di haci e trabou aki. E bewakernan a purba diferente táctica pa pon’é comprometé. Nan no tabata dun’é cuminda. Tambe nan a batié cruelmente cu palu, cu un skop i cu e cabu di un rifle. Ademas, nan a fors’é pasa den awa friu te na su rudia, i despues a cer’é den un bodega húmedo, caminda e mester a pasa anochi den su pañanan muhá. Tog, Bernard no a entregá.

Durante e tempu ei, nan a permití dos ruman muher di Bernard, cu no tabata Testigo di Jehova, bishit’é. Nan a urgié pa cambia di opinion, pero niun ora so esei no a influenci’é. Ora nan a puntra Bernard si nan por a haci algu p’e, el a sugerí pa nan bai cas i studia Bijbel. Su persiguidónan e ora ei a laga su casá na estado bishit’é, cu e speransa cu e casá lo kibra su resistencia. Pero su presencia i palabranan di curashi a sirbi solamente pa fortalecé Bernard su determinacion di keda fiel na Dios. Dia 17 di november 1944, cincu di esnan cu a tormentá Bernard a tir’é mata, miéntras cu tur otro trahadó di trabou forsá a para wak. Asta despues cu Bernard a muri, cu su curpa yen di bala, e oficial encargá a bira asina razu cu el a saca su revolver i a tira Bernard den tur dos su wowonan.

Aunke e trato brutal aki a shok e Testigonan cu a haña sa dje ehecucion, nan a keda fiel i sin miedu i a sigui cu nan actividad cristian. Un congregacion chikitu di Testigonan di Jehova, situá cerca dje área caminda a mata Bernard, a informá djis despues dje ehecucion: “E luna aki, apesar di hopi mal weer i e dificultadnan cu Satanas a pone riba nos caminda, nos a logra aumentá nos actividad. E cantidad di ora dedicá den sirbishi di veld a subi di 429 pa 765. . . . Predicando, un ruman a topa un homber cu e por a duna un bon testimonio. E homber a puntra si esaki tabata e mésun religion cu esun dje homber cu nan a tira mata. Ora el a tende cu ta asina, e homber a sclama: ‘Esta un homber, esta un fe! Esei ta loke mi ta yama un héroe di fe!’”

Jehova Ta Corda Nan

Na mei 1945 e nazinan a ser derotá i sacá for di Hulanda. Apesar dje persecucion implacabel durante guera, e cantidad di Testigo di Jehova a aumentá for di un par di shen te na mas cu 2.000. Papiando dje Testigonan aki dje tempu di guera, historiadó dr. de Jong ta reconocé: “E gran mayoria di nan a nenga di rechasá nan fe apesar di menasa i tortura.”

P’esei, ta cu bon motibu algun autoridad seglar a corda riba Testigonan di Jehova pa nan posicion di curashi cu nan a tuma ora nan a haña nan confrontá cu dominacion nazi. Sin embargo, mas importante ainda ta cu Jehova i Jesus lo corda e registro sobresaliente dje Testigonan aki di tempu di guera. (Hebreonan 6:10) Durante e binidero Reinado di Mil Aña di Jesucristo, e Testigonan fiel i sin miedu aki cu a duna nan bida pa sirbi Dios, lo lanta for dje grafnan conmemorativo, cu e prospecto di bida eterno riba un tera paradísico!—Juan 5:28, 29.

[Plachi na página 24]

Jacob van Bennekom

[Plachi na página 26]

Pida dje korant cu e decreto cu ta prohibí Testigonan di Jehova

[Plachi na página 27]

Man drechi: Bernard Luimes; abou: Albertus Bos (man robes) i Antonie Rehmeijer; te abou: oficina di Sociedad na Heemstede