Bai na kontenido

Bai na kontenido

Pakico Tin Asina Tantu Corupcion?

Pakico Tin Asina Tantu Corupcion?

Pakico Tin Asina Tantu Corupcion?

“Bo no mester acepta un soborno, pasobra e soborno ta ciega hende di bista cla i por troce e palabranan di hende hustu.”—Exodo 23:8.

TRES mil cincushen aña pasá, e Ley di Moises a condená soborno. Den transcurso di siglonan desde e tempu ei, hende a producí hopi ley contra corupcion. Tog, leynan no a logra frena corupcion. Tur dia miyones di soborno ta pasa di un man pa otro, i miles di miyones di hende ta sufri dje consecuencianan.

Corupcion a plama asina tantu i a bira asina sofisticá cu e ta menasá di mina e structura mes di sociedad. Den algun pais hende no ta logra casi nada sin pone algu den man di un persona. Un soborno n’e persona corecto lo permití hende slag pa un examen, saca un rijbewijs, logra un contract of gana un caso den corte. “Corupcion ta manera contaminacion diki cu ta kibra spiritu di hende,” Arnaud Montebourg, un abogado di Paris, a lamentá.

Foral den e mundu di comercio soborno ta na ordu di dia. Algun compania ta alocá un tercer parti di tur nan ganashi djis pa soborná funcionarionan corupto cu tin puesto clave den gobiernu. Segun e revista británico The Economist, den careda di 10 porciento dje 25 mil miyon dollar gastá tur aña den negoshi internacional di arma ta sirbi pa soborná posibel clientenan. Segun cu e nivel dje corupcion aki a aumentá, e consecuencianan a bira catastrófico. Segun informe, durante e último década, capitalismo di “compinchi”—prácticanan comercial corupto cu ta faborecé e poco privilegiadonan cu tin bon coneccion—a ruiná economia di paisnan completo.

Inevitablemente, esnan cu mas ta sufri di corupcion i e ruina económico cu e ta producí ta hende pober—esnan cu rara bes ta den un posicion pa soborná cualkier hende. Manera The Economist ta bisa cu poco palabra: “Corupcion ta simplemente un forma di opresion.” Por vence e tipo di opresion aki, of corupcion ta inevitabel? Pa contestá e pregunta ei, nos tin cu identificá na promé lugá algun dje causanan básico di corupcion.

Kico Ta e Causanan di Corupcion?

Pakico hende ta scoge pa ta corupto en bes di onesto? Pa algun, corupcion kisas ta e manera mas fácil—of en berdad e único manera—pa haña loke nan kier. Tin bes, un soborno por ta un manera cumbiniente pa evitá castigu. Hopi hende cu ta mira con político, polis i hues ta parce di ignorá corupcion of asta ta practik’é nan mes, ta djis imitá nan ehempel.

Segun cu corupcion ta sigui aumentá, e ta bira mas aceptabel te ora e para bira e norma. Hende cu tin un salario miserabel ta sinti cu nan no tin otro opcion. Nan tin cu exigí soborno pa nan por haña un entrada razonabel. I ora esnan cu ta exigí soborno of ta paga nan pa saca un probecho inhustu no ricibí castigu, masha poco hende ta dispuesto pa combatí corupcion. “Pa motibu cu sentencia contra un malecho no a ser ehecutá lihé, p’esei mes e curason dje yunan di hende a keda plenamente determiná den nan pa haci malu,” rey Sálomon a remarcá.—Eclesiástes 8:11.

Dos forsa poderoso ta sigui pusha palu bou dje candela di corupcion: egoismo i golosidad. Pa motibu di egoismo, hende corupto ta cera wowo p’e sufrimentu cu nan corupcion ta causa otronan, i nan ta hustificá soborno simplemente pasobra nan ta saca beneficio for di dje. Mas beneficio material practicantenan di corupcion acumulá, mas golos nan bira. “Un simpel stimadó di plata lo no ta satisfecho cu plata,” Sálomon a remarcá, “ni ningun stimadó di rikesa cu entrada.” (Eclesiástes 5:10) Ta berdad cu golosidad por ta bon pa traha placa, pero casi semper e ta cera wowo pa corupcion i ilegalidad.

Un otro factor cu nos no mag pasa por haltu ta e papel cu e gobernante invisibel dje mundu aki ta hunga. Bijbel ta identifik’é como Satanas e Diabel. (1 Juan 5:19; Revelacion 12:9) Satanas ta promové corupcion activamente. E mayor soborno den historia ta esun cu Satanas a ofrecé Cristo. ‘Lo mi duna bo tur e reinonan di mundu si bo cai abou i haci un acto di adoracion na mi.’—Mateo 4:8, 9.

Pero Jesus tabata incoruptibel, i el a siña su siguidónan pa comportá nan mes den e mésun manera. Cristo su siñansanan lo por ta un instrumento eficas pa bringa corupcion awe? E siguiente artículo lo analisá e pregunta aki.