Bai na kontenido

Bai na kontenido

Cíniconan A Influenciá Bo?

Cíniconan A Influenciá Bo?

Cíniconan A Influenciá Bo?

“UN PERSONA cínico ta un persona cu nunca ta mira un bon cualidad den otro hende, i nunca ta keda sin mira un mal cualidad. E ta un palabrua humano cu ta vigilá den scuridad, e ta ciegu pa lus, e ta busca bestia chikitu, i nunca ta yag riba bestia noble.” Nan a atribuí e palabranan aki n’e pastor di siglo 19, Henry Ward Beecher. Kisas hopi hende ta pensa cu e ta un bon descripcion dje actitud di un persona cínico di tempu moderno. Pero e palabra “cínico” a originá den antiguo Grecia caminda e no a nificá djis un persona cu ta desplegá un actitud asina. Pa siglonan, el a referí na un scol di filósofo.

Con e filosofia dje cíniconan a desaroyá? Kico nan a siña? E característicanan di un cínico ta deseabel pa un cristian?

Cíniconan di Antigwedad—Nan Orígen i Creencianan

Grecia di antigwedad, tabata un tera fértil pa discusion i debate. Durante e siglonan promé cu nos Era Comun, hombernan manera Sócrates, Plato i Aristóteles a lansa filosofianan cu a haci nan famoso. Nan siñansanan tabatin un efecto profundo riba hende, i ainda bo por haña e ideanan ei den e cultura occidental.

Sócrates (aña 470-399 P.E.C.) a argumentá cu hende no ta haña felicidad duradero dor di sigui tras di cosnan material of dor di disfrutá di placernan sensual. El a enfatisá cu berdadero felicidad ta resultá di un bida dedicá n’e búskeda pa birtud. Sócrates a considerá birtud e culminacion di loke ta bon. Pa alcansá e meta aki, el a rechasá cos di luho i actividad innecesario, pasobra e tabata haña cu e cosnan ei lo ta un distraicion p’e. El a boga pa ta moderá i nenga bo mes, i a hiba un bida simpel i económico.

Sócrates a desaroyá un estilo di siña, conocí como e método di Sócrates. Mayoria filósofo tabata presentá un idea i a percurá argumentonan cu a apoyá esaki, pero Sócrates a haci lo contrario. El a scucha e teorianan di otro filósofo i a trata na exponé fayo den e teorianan aki. E forma di proceder aki a fomentá un actitud crítico i di menosprecio contra otronan.

Entre e siguidónan di Sócrates tabatin un filósofo cu yama Antisthenes (rond di aña 445-365 P.E.C.). E i un cantidad di otro filósofo a hiba e siñansa básico di Sócrates un stap mas leu dor di bisa cu birtud ta e único cos bon. Den nan opinion, sigui tras di placer no tabata djis un distraicion, sino un forma di maldad. Nan a bira personanan extremadamente antisocial, i a desplegá un gran menosprecio pa otro hende. Nan a bira conocí como e cíniconan. Kisas a derivá e nomber cínico for di un palabra griego (ky·ni·kós) cu a describí nan conducta pesimista i arogante. E ta nificá “manera cachó.” *

Efecto Riba Nan Manera di Biba

Aunke cierto elementonan di filosofia cínico, manera oposicion contra materialismo i complacencia propio, riba nan mes por a ser considerá como cosnan encomendabel, e cíniconan a bai te den extremo cu nan ideanan. Esaki ta bisto den bida dje famoso cínico, e filósofo Diógenes.

Diógenes a nace na aña 421 P.E.C. na Sinope, un stad cantu di laman Pretu. Huntu cu su tata el a bai biba na Aténas, caminda el a bin den contacto cu siñansa dje cíniconan. Diógenes a haña les cerca Antisthenes i el a keda obsesioná cu filosofia cínico. Sócrates a hiba un bida simpel, i Antisthenes a hiba un bida casi sin placer. Pero Diógenes a hiba un bida asético, esta, di abnegacion total. Pa enfatisá cu e ta rechasá comodidad material, nan di cu Diógenes a biba pa un tempu corticu den un barí!

Den su búskeda dje culminacion di loke ta bon, nan ta bisa cu Diógenes a cana rond Aténas den pleno lus di dia cu un lampi cendí ta busca un persona birtuoso! E comportacion ei a hala atencion i tabata un medio cu Diógenes i otro cíniconan a usa pa siña hende. Nan di cu un biaha Alexander e Grandi a puntra Diógenes kico tabata e cos cu mas el a deseá. Segun informe, Diógenes a contestá cu e único cos cu e kier ta pa Alexander hala un banda pa asina e no stroba lus di solo!

Diógenes i e otro cíniconan a hiba un bida di limosnero. Nan no tabatin tempu pa relacionnan normal, i nan a rechasá responsabilidadnan civil. Tal bes bou di influencia dje método di argumentá di Sócrates, nan a bira hendenan cu no tabatin respet pa otronan. Diógenes a bira conocí pa su sarcasmo skerpi. E cíniconan a merecé nan reputacion di ta “manera cachó,” pero Diógenes tabatin e bijnaam: E Cachó. El a muri rond di aña 320 P.E.C., cu mas o ménos 90 aña di edad. Nan a traha un monumento di marmer den forma di un cachó riba su graf.

Otro scolnan intelectual a adoptá algun aspecto di filosofia cínico. Sin embargo, cu tempu e comportacion straño cu hende a asociá cu Diógenes i cu e siguidónan mas despues, a daña e reputacion dje scol cínico. A lo largu e scol a disparcé por completo.

Bo Mester Manifestá e Característicanan di Hende Cínico Djawe?

The Oxford English Dictionary ta describí e persona cínico djawendia como “un persona cu ta cla pa zundra of piki pieu. . . . Un persona cu ta mustra un spiritu di no ta kere den e sinceridad of bondad di motibu i accionnan humano, i cu tin custumber di expresá esaki mediante mofa i sarcasmo; un mofadó cu ta piki pieu.” E mundu rond di nos ta manifestá e cualidadnan aki, pero ta claro cu nan no ta pas cu e personalidad cristian. Considerá e siguiente siñansa i principionan di Bijbel.

“Jehova ta misericordioso i compasivo, ta tarda pa rabia i abundante den bondad amoroso. Lo e no sigui señalá na falta pa semper, ni keda ofendí pa tempu indefiní.” (Salmo 103:8, 9) Bijbel ta manda cristiannan “bira imitadónan di Dios, manera yunan stimá.” (Efesionan 5:1) Si Dios Todopoderoso mes ta scoge pa mustra misericordia i abundancia di bondad amoroso en bes di ta un persona “cla pa zundra of piki pieu,” no tin duda cu cristiannan mester purba haci mescos.

Jesucristo, e representacion exacto di Jehova, ‘a laga un modelo pa nos sigui su pasonan cu sumo cuidou i atencion.’ (1 Pedro 2:21; Hebreonan 1:3) Tabatin biaha cu Jesus a saca falsedad religioso na cla i a duna testimonio tocante e obranan malbado dje mundu. (Juan 7:7) Sin embargo, el a papia bon di hende sincero. Por ehempel, el bisa di Natanael: “Mira, un israelita di berdad, den ken no tin engaño.” (Juan 1:47) Tabatin biaha cu ora Jesus a haci milager, el a enfocá riba fe di esun cu a ricibí e milager. (Mateo 9:22) I ora algun hende a pensa cu e regalo di aprecio di un muher tabata exagerá, Jesus sí no tabata cínico tocante e motibunan dje muher, pero mas bien el a bisa: “Unda cu e bon nobo aki ser predicá den henter e mundu, loke e muher aki a haci tambe lo ser contá como un recuerdo di dje.” (Mateo 26:6-13) Jesus tabata un amigu confiabel i un compañero amoroso pa su siguidónan, i el “a stima nan te na fin.”—Juan 13:1.

Ya cu Jesus tabata un homber perfecto, tabata fácil p’e haña falta den hende imperfecto. Sin embargo, en bes di manifestá un spiritu di no ta kere i di piki pieu, el a busca manera pa refrescá hende.—Mateo 11:29, 30.

“[Amor] ta kere tur cos.” (1 Corintionan 13:7) E declaracion ei ta un contraste directo cu e disposicion di un persona cínico cu ta cuestioná e motibu i accionnan di otro hende. Claro cu mundu ta yen di hende cu motibunan scondí; pues ta necesario pa ta cauteloso. (Proverbionan 14:15) Sin embargo, amor ta cla pa kere pasobra e ta confia, e no ta indebidamente sospechoso.

Dios ta stima i confia su sirbidónan. E conocé nan limitacionnan asta mihó cu nan mes. Sin embargo, nunca Jehova ta trata hende cu sospecho, i e no ta verwagt mas di loke razonablemente nan por haci. (Salmo 103:13, 14) Ademas, Dios ta busca e bon den hende, i cu confiansa e ta duna privilegio i autoridad na su sirbidónan leal aunke nan ta imperfecto.—1 Reynan 14:13; Salmo 82:6.

“Ami, Jehova, ta scudriñá e curason, ta examiná e nirnan, sí, pa duna cada un di acuerdo cu su camindanan, di acuerdo cu e fruta di su tratonan.” (Jeremías 17:10) Jehova por lesa precis kico tin den curason di un persona. Nos no por. P’esei, nos mester tene cuidou cu atribuí cierto motibunan na otronan.

Permitiendo un spiritu cínico saca rais den nos i cu tempu dominá nos manera di pensa tin e potencial di crea division entre nos i compañeronan creyente. E por perturbá e pas dje congregacion cristian. P’esei, laga nos sigui e ehempel di Jesus, kende tabata realístico i tog positivo den su trato cu su disipelnan. El a bira nan amigu di confiansa.—Juan 15:11-15.

“Manera boso kier pa hende haci cu boso, boso haci mescos cu nan.” (Lucas 6:31) Tin hopi manera pa aplicá e conseho aki di Jesucristo. Por ehempel, nos tur ta preferá pa hende papia cu nos cu bondad i respet. P’esei anto, nos sigur tin cu expresá nos mes den un manera bondadoso i respetuoso na otronan. Asta ora Jesus a hañ’é obligá di saca na cla e siñansanan falsu dje lidernan religioso, e no a haci esaki nunca den un manera cínico.—Mateo 23:13-36.

Maneranan pa Combatí un Actitud Cínico

Si nos a haña nos cu vários desapunte, kisas ta fácil pa laga un actitud cínico influenciá nos. Nos por combatí e tendencia aki dor di apreciá cu Jehova ta trata su pueblo imperfecto cu confiansa. Esaki por yuda nos aceptá otro adoradónan di Dios manera nan ta, esta, hende imperfecto cu ta purba haci loke ta bon.

Por ta cu experencianan doloroso por pone algun haña desconfiansa den hende. Ta cierto cu ta un bobedad pa pone tur nos confiansa den hende imperfecto. (Salmo 146:3, 4) Sin embargo, den e congregacion cristian, mayoria hende sinceramente kier ta un fuente di animacion. Djis pensa riba e miles di personanan cu ta manera mama, tata, ruman muher, ruman homber i yu pa esnan cu a perde nan propio famia. (Marco 10:30) Pensa riba cuantu di nan a duna prueba di ta berdadero amigu den tempu di angustia. *Proverbionan 18:24.

No ta un actitud cínico, sino amor fraternal ta identificá e siguidónan di Jesus, pasobra el a bisa: “Dor di esaki tur lo sa cu boso ta mi disipelnan, si boso tin amor entre boso.” (Juan 13:35) P’esei, laga nos mustra amor, i laga nos enfocá riba e bon cualidadnan di nos compañeronan cristian. Esei lo yuda nos evitá e característicanan di un persona cínico.

[Nota]

^ par. 8 Un otro posibilidad ta cu e nomber cínico ta bini for Ky·nó·sar·ges, un gimnasio na Aténas caminda Antisthenes a duna les.

^ par. 27 Mira e artículo titulá “E Congregacion Cristian—Un Fuente di Fortalesa” den E Toren di Vigilancia di 15 di mei 1999.

[Plachi na página 21]

E famoso cínico, Diógenes

[Rekonosementu]

For dje buki Great Men and Famous Women