Bai na kontenido

Bai na kontenido

E Único Manera pa Caba cu Odio

E Único Manera pa Caba cu Odio

E Único Manera pa Caba cu Odio

“No tin odio sin miedu. . . . Nos ta odia loke nos tin miedu di dje, pues, caminda tin odio, miedu ta loer scondí.”—Cyril Connolly, Crítico Literario I Redactor.

HOPI sociólogo ta kere cu odio ta profundamente ankrá den e subconciencia di ser humano. Segun un experto den ciencia político, “gran parti di dje por ta asta programá den nos funcionnan celebral,” esta, parti integral di naturalesa humano.

Ta di comprendé cu esnan cu ta studia naturalesa humano ta yega na conclusionnan manera esei. Tur loke nan tin disponibel pa observá ta homber i muhernan cu a nace “den eror” i “den picá,” segun e registro inspirá di Bijbel. (Salmo 51:5) Asta e Creador mes, den un evaluacion di hende imperfecto miles di aña pasá, “a mira cu e maldad di hende tabata abundante riba tera i tur inclinacion dje pensamentunan di su curason tabata solamente malu tur ora.”—Génesis 6:5.

Prehuicio, discriminacion i e odio cu nan ta trecé cuné, ta resultado di hende su imperfeccion i egoismo inherente. (Deuteronomio 32:5) Lamentablemente, ningun entidad of gobiernu humano, sea cual sea e política cu el a hiba, por a efectuá un cambio den curason di hende den asuntunan asina. Johanna McGeary, un coresponsal di noticia di estranheria, a remarcá: “Ningun globocop [polis mundial], con poderoso cu e por ta, por cai aden i kita e odio cu a pone asina tantu sanger core na Bosnia, Somalia, Liberia, Kashmir i e region di Caucasus.”

Pero, promé cu nos cuminsá busca solucion, nos mester haña un comprendimentu básico di loke tin tras di manifestacionnan di odio.

Odio Alimentá dor di Miedu

Odio ta presentá den tur sorto di variacion i forma. E escritor Andrew Sullivan a resumí e asuntu bon: “Tin odio cu ta sinti miedu, i odio cu ta djis sinti desprecio; tin odio cu ta expresá poder, i odio cu ta bin di impotencia; tin vengansa, i tin odio cu ta bin di envidia. . . . Tin e odio dje opresor, i e odio dje víctima. Tin odio cu ta kima tiki-tiki, i odio cu ta fria. Tambe tin odio cu ta explotá, i odio cu nunca ta pega candela.”

Sin duda, algun dje factornan principal cu ta generá conflicto motivá pa odio den nos tempu ta factornan social i económico. Hopi bes bo ta topa prehuicio fuerte i explosionnan di odio den áreanan caminda e grupo mihó pará económicamente ta un minoria. Ademas, hopi bes odio ta existí tambe caminda cu e nivel di bida di un seccion di comunidad ta ser menasá dor di un fluho di stranhero.

Kisas algun hende ta sinti cu e hendenan aki cu ta bini djafó lo competí pa cuponan di trabou, trahando pa ménos cen, of cu nan lo pone casnan den un bario perde balor dor di bin biba einan. E punto no ta cu si e miedunan aki ta hustificá of no. Miedu di daño económico i miedu di cu e nivel of estilo di bida di un comunidad lo bai atras, ta factornan poderoso cu ta motivá prehuicio i odio.

Kico lo mester ta e promé paso pa caba cu odio? Un cambio di actitud.

Cambia Actitud

“Berdadero cambio por sosodé solamente a base dje boluntad di esnan enbolbí,” segun McGeary. Anto con por cambia boluntad di hende? Experencia a mustra cu e influencia mas poderoso, mas motivador i mas duradero contra desaroyo di odio ta bini dje Palabra di Dios, Bijbel. Esei ta dor cu “e palabra di Dios ta bibu i ta ehercé poder i ta mas skerpi cu cualkier spada di dos fila i ta penetrá asta pa separá alma i spiritu, i djoint i nan tuti, i por dicerní pensamentunan i intencionnan di e curason.”—Hebreonan 4:12.

Ta berdad cu eliminacion di prehuicio i odio no ta algu cu ta sosodé automáticamente, ni djawe pa mañan. Pero por elimin’é sí. Jesucristo, e gran motivador di curason i maestro den haci concenshi sensibel, a logra motivá hende pa cambia. Miyones di hende a logra sigui e conseho sabí aki di Jesucristo: “Sigui stima boso enemigunan i haci oracion pa esnan cu ta persiguí boso.”—Mateo 5:44.

Fiel na su siñansa, Jesus a hinca Mateo den e grupo di su amigunan mas confiá. Mateo tabata un ex-cobradó di belasting, un hende cu tabata un paria odiá den sociedad hudiu. (Mateo 9:9; 11:19) Ademas, Jesus a instituí un forma di adoracion puru cu despues di tempu, lo a aceptá miles di hende no-hudiu cu ántes tabata odiá i excluí. (Galationan 3:28) Hende for di tur parti di mundu conocí e tempu ei, a bira siguidó di Jesucristo. (Echonan 10:34, 35) E individuonan aki a bira conocí pa nan amor sobresaliente. (Juan 13:35) Ora hende yen di odio a piedra Esteban, un disipel di Jesus, te mat’é, su último palabranan tabata: “Jehova, no acusá nan dje picá aki.” Esteban tabata kier lo mihó pa e hendenan cu a odi’é.— Echonan 6:8-14; 7:54-60.

Asina tambe cristiannan berdadero di tempu moderno a respondé na Jesus su conseho pa haci bon, no na nan rumannan cristian so, sino asta na hende cu ta odia nan. (Galationan 6:10) Nan ta traha duru pa eliminá odio malicioso for di nan bida. Dor cu nan ta reconocé cu tin forsanan poderoso cu lo por producí odio den nan, nan ta tuma accion tambe pa remplasá odio cu amor. Sí, ta manera un sabio di antigwedad a yega di bisa: “Odio ta loke ta instigá contencion, pero amor ta tapa asta tur delitu.”—Proverbionan 10:12.

Apostel Juan a bisa: “Tur cu ta odia su ruman ta un matadó, i boso sa cu ningun matadó tin bida eterno permanentemente den dje.” (1 Juan 3:15) Testigonan di Jehova ta kere esei. Como resultado, nan ta ser integrá awor mes den un comunidad uní i liber di odio, un berdadero hermandad mundial, for di tur antecedente étnico, cultural, religioso i político.—Mira e cuadronan adhunto.

Lo Caba cu Odio!

‘Pero,’ lo bo por bisa, ‘tur esei ta masha bunita pa e hendenan enbolbí. Pero esaki lo no haci odio disparcé completamente for di nos tera.’ Ta berdad. Asta si bo no tin odio den bo curason, tog bo por bira víctima di dje. P’esei nos tin cu recurí na Dios p’e berdadero solucion pa e problema mundial aki.

Dios su propósito ta pa pronto eliminá tur rastro di odio for di riba tera. Esei lo tuma lugá bou di mando dje gobiernu celestial cu Jesus a siña nos pidi p’e dje manera aki: “Nos Tata cu ta den shelu, laga bo nomber sea santificá. Laga bo reino bini. Laga bo boluntad sosodé, mescos cu den shelu, tambe riba tera.”—Mateo 6:9, 10.

Ora cu e oracion ei ser contestá completamente, lo no tin circunstancia cu ta fomentá odio mas. Lo a eliminá situacionnan cu ta probechá di odio. Iluminacion mental, berdad i husticia lo remplasá propaganda perhudicial, ignorancia i prehuicio. N’e tempu ei di berdad Dios ‘lo a seca tur lágrima di nan wowo, i lo no tin morto mas, ni lo no tin lamento ni sclamacion ni dolor mas.’—Revelacion 21:1-4.

I awor, un noticia asta mas mihó! Tin evidencia indiscutibel di cu nos ta bibando den “e último dianan.” Pues, nos por confia cu pronto nos lo mira odio malicioso disparcé for di riba tera. (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:3-14) Den e mundu nobo cu Dios a primintí, lo tin un spiritu di berdadero hermandad, pasobra humanidad lo ser restorá na perfeccion.—Lucas 23:43; 2 Pedro 3:13.

Pero bo no tin nodi spera te n’e tempu ei pa bo disfrutá di un berdadero hermandad. De echo, manera e relatonan adhunto ta mustra, amor cristian a cuminsá biba caba den miyones di curason cu, di otro manera, lo por tabata yen di odio. Abo tambe ta keda invitá pa bira parti dje hermandad amoroso ei!

[Kuadro na página 5]

“Kico Jesus Lo A Haci?”

Na juni 1998, tres homber blancu di cunucu na Texas, Merca, a atacá James Byrd Jr., un homber color scur. Nan a bai cuné na un lugá leu i solitario, batié anto mara su pianan na cadena. E ora ei nan a mar’é na un pikop anto lastr’é 5 kilometer riba caminda te ora su curpa a dal den e muraya di beton di un rooi. Nan a yama e acto aki e crímen motivá dor di odio mas horibel dje década (añanan 1990).

Tres ruman muher di James Byrd ta Testigo di Jehova. Kico nan ta sinti pa esnan cu a cometé e crímen horibel aki? Den un declaracion na nomber di famia, nan a bisa: “E echo cu nan a torturá i mata un stimá di nos a producí un sintimentu inimaginabel di pérdida i dolor. Con un hende mester reaccioná riba un acto asina brutal? Niun ora so vengansa, expresion di rabia of promocion di campaña di odio, no a pasa den nos mente. Nos a pensa: ‘Kico Jesus lo a haci? Con é lo a reaccioná?’ E contesta tabata cla manera di dia. Su mensahe lo tabata di pas i speransa.”

Un di e textonan bíblico cu a yuda nan evitá pa odio desaroyá den nan curason tabata Romanonan 12:​17-19. Apostel Pablo a skirbi: “No paga malu cu malu na ningun hende. . . . Si ta posibel, cuantu cu ta dependé di boso, sea pacífico cu tur hende. No venga boso mes, stimánan, sino duna lugá na rabia; pasobra ta pará skirbí: ‘Vengansa ta di mi; ami lo paga, Jehova ta bisa.’”

Nan a sigui bisando: “Nos ta corda riba e declaracionnan realista den nos publicacionnan, cu ta bisa cu algun inhusticia of crímen ta asina horibel cu no ta dje fácil ei pa bisa: ‘Mi ta pordoná bo,’ anto lubidá e asuntu. Den e tipo di casonan ei, pordon por kier men djis pone rencor un banda pa bo por sigui cu bo bida sin bira malu físicamente of mentalmente dor di ta carga rencor.” Esta un testimonio elocuente dje poder di Bijbel pa prevení odio profundo di saca rais!

[Kuadro na página 6]

Rivalidad Transformá den Amistad

Den añanan recien, miles di imigrante a basha drenta Grecia en busca di trabou. Pero deterioro dje situacion económico a reducí cuponan di trabou, i dor di esei e lucha pa haña trabou a bira mas intenso. Como resultado, tin un rivalidad fuerte entre vários grupo étnico. Un ehempel típico ta e rivalidad cu tin entre imigrantenan di Albania i esnan di Bulgaria. Den hopi área na Grecia tin competencia intenso ta tuma lugá entre hende dje dos gruponan aki.

Den e pueblo Kiato, den nortoost di Peloponnisos, un famia búlgaro i un homber albanes a cuminsá studia Bijbel cu Testigonan di Jehova i a bin conocé otro. Dor di aplicá principionan di Bijbel, e rivalidad cu a existí entre hopi hende dje dos gruponan étnico aki a disparcé. Tambe e principionan aki a yuda e individuonan aki desaroyá un amistad genuino, manera di ruman. Ivan, un búlgaro, a asta yuda Loulis, e homber albanes, p’e haña un lugá di biba net banda di Ivan su cas. Hopi bes e dos famianan ta compartí nan cuminda i e poco cosnan material cu nan tin. Awor tur dos ta Testigo di Jehova bautisá i ta cooperá estrechamente cu otro den predicá e bon nobo. Di mes, nan amistad cristian no ta keda sin hala atencion di nan bisiñanan.

[Plachi na página 7]

Bou dje Reino di Dios tur rastro di odio lo keda eliminá for di riba tera