Bai na kontenido

Bai na kontenido

Superstishon Ta Kontrolá Bo Bida?

Superstishon Ta Kontrolá Bo Bida?

Superstishon Ta Kontrolá Bo Bida?

TIN superstishon tur kaminda na mundu. Tin hende ta asta konsiderá nan parti di nan herensia kultural. Òf kisas otronan ta haña ku nan ta djis un kos chikitu ku ta yuda hasi bida interesante. Den mundu oksidental, mayoria bes hende no ta tuma superstishon muchu na serio. Pero tin kaminda, na Áfrika por ehèmpel, ku superstishon por afektá bida di hende seriamente.

Kultura afrikano ta hopi basá riba superstishon. Hopi pelíkula, programa na radio i literatura produsí na Áfrika ta presentá superstishon i temanan místiko manera magia, adorashon di antepasado, i talisman. Dikon superstishon ta afektá hende asina tantu, anto ta di unda superstishon ta bini?

Kiko Tin Tras di Superstishon?

Hopi superstishon ta basá riba miedu di spiritu di hende morto, òf kualkier otro tipo di spiritu. Hende ta kere ku sierto susesonan ta un intento di parti di e spiritunan aki pa komuniká ku hende bibu, sea pa transmití un menasa, un atvertensia òf un bendishon.

Superstishon tin hopi di haber ku kuramentu i medisina tambe. Medisina moderno ta hopi karu, i tin bes simplemente impagabel pa hopi hende den paisnan den desaroyo. Dor di esei hopi di nan ta buska moda di kura òf prevení enfermedat dor di akudí na kustumber di nan grandinan, spiritismo i superstishon. Ademas, nan ta sinti nan mas kómodo serka un kurandero ku konosé nan kustumbernan i ku sa papia nan dialekto, na komparashon ku serka un dòkter di medisina moderno. Asina superstishon ta sigui floresé.

Segun tradishonnan superstisioso, enfermedat i aksidente no ta sosodé di nan mes: Ta forsanan spiritual ta kousa nan. Tin bes kuranderonan ta pretendé ku ta un sierto antepasado morto ta malkontentu tokante un asuntu. Òf un spiritista lo por bisa ku kisas ta un hende a hasi brua pa e víktima via un otro kurandero, i ku ta p’esei e enfermedat òf e aksidente a tuma lugá.

Superstishon ta varia mashá di un lugá pa otro den mundu, i ta e folklor, leyendanan i sirkunstansianan lokal ta yuda determiná kon nan ta plama. Pero un kos ku nan tur tin en komun ta e kreensia ku bo mester kalma algu òf un sierto persona invisibel den mundu di spiritu.

Sin Peliger òf Peligroso?

Mayoria famia ta keda masha kontentu ora yu ohochi nase, ya ku ta trata di algu eksepshonal. Pero pa hende superstisioso, e suseso ei por ta un señal. Na algun region di Wèst Áfrika, hopi hende ta mir’é komo nasimentu di diosnan, i nan ta adorá e yunan ohochi, literalmente. Si un dje ohochinan òf tur dos muri, nan ta traha imágen chikitu dje ohochinan, i e famia tin ku ofresé e ídolonan aki kuminda. Otro kaminda hende ta mira nasementu di yu ohochi komo un maldishon, i tin bes e mayornan ta bai asina leu di asta mata por lo ménos un di nan. Pakiko? Dor ku nan ta kere ku si tur dos yu keda na bida, un dia nan lo mata nan mayornan.

E ehèmpelnan aki ta mustra ku maske algun superstishon por parse prèt i inofensivo, otronan por ta peligroso i asta mortal. Hende por tuma un simpel suseso i interpret’é di tal manera ku e ta bira un asuntu peligroso.

Sí, echo ta ku superstishon ta un kreensia, un forma di religion. Awor, si nos tuma na kuenta kon peligroso superstishon por ta, ta na su lugá pa nos puntra: Ta ken ta saka ganashi for di kreensia i práktika di superstishon?

E Fuente di Superstishon

Apesar di tur evidensia, awendia tin hende ta nenga ku Satanas òf spiritu malu ta eksistí. Pero si den tempu di guera bo keda sin aseptá eksistensia di un enemigu poderoso, esei lo hiba bo na desaster. Meskos por sosodé den un lucha kontra kriaturanan spiritual sobrehumano, pasobra apòstel Pablo a skirbi: ‘Nos lucha ta kontra e forsanan spiritual di maldat.’—Efesionan 6:12.

Kriaturanan spiritual malbado ta eksistí, maske nos no por mira nan. Beibel ta konta kon un persona spiritual invisibel a usa un kolebra, mas o ménos manera un ‘buikspreker’ lo usa un pòpchi, p’e komuniká ku e promé hende muhé, Eva, anto a instig’é pa rebeldiá kontra Dios. (Génesis 3:1-5) Beibel ta identifiká e spiritu ei komo “e kolebra di antiguedat, kende ta wòrdu yamá Diabel i Satanas, kende ta gaña henter mundu.” (Revelashon 12:9) E mes, Satanas, a logra tenta mas angel pa bira rebelde huntu kuné. (Hudas 6) E angelnan malbado aki a bira demoño, enemigu di Dios.

Tantu Hesus komo su disipelnan a saka demoño for di hende. (Marko 1:34; Echonan 16:18) E spiritunan aki no por ta antepasado ku a muri, pasobra hende morto “no sa nada.” (Eklesiástes 9:5) Mas bien nan ta angel rebelde ku Satanas a desviá. Drenta den kontakto ku nan, òf permití nan kontrolá bo no ta kos di hasi wega kuné, pasobra meskos ku nan lider Satanas e Diabel, nan tin gana di devorá nos. (1 Pedro 5:8) Nan meta ta pa alehá nos for dje úniko speransa di humanidat: E Reino di Dios.

Beibel ta revelá un dje métodonan ku Satanas i su demoñonan ta usa: “Satanas mes ta disfrasá su mes komo un angel di lus.” (2 Korintionan 11:14) Satanas tin gana di laga nos kere ku e por ofresé nos un mihó manera di biba. P’esei, lo por parse ku bo ta saka algun benefisio temporal dor di akudí na spiritu malu. Pero nan no por ofresé bo ningun solushon duradero. (2 Pedro 2:4) Nan ta kompletamente inkapas pa duna hende bida eterno, i pronto nan lo bai destruí. (Romanonan 16:20) Nos Kreadó ta e úniko fuente di bida eterno i felisidat berdadero, i e ta e mihó protekshon posibel kontra forsanan spiritual malbado.—Santiago 4:7.

Dios ta bisa ku ta malu pa buska yudansa via spiritismo. (Deuteronomio 18:10-12; 2 Reinan 21:6) Esun ku hasi asina ta tumando parti pa e enemigu, i formando un aliansa ku esnan ku a traishoná Dios! Lesa horoskop, akudí na kurandero di tribu, òf mòrs ku kualkier práktika di superstishon lo nifiká ku bo ta laga spiritu malu kontrolá e desishonnan ku bo ta tuma den bida, i esei ta enserá ku bo tambe ta djòin nan den nan rebeldia kontra Dios.

Ta Eksistí Protekshon Kontra Kos Malu?

Ade * ta un hòmber bibá na Niger ku a studia Beibel ku un predikadó di tempu kompleto di Testigunan di Yehova. Ade a splika e Testigu pakiko e tabatin un talisman den su tienda. E di: “Tin hopi enemigu.” Esun ku tabata studia Beibel ku Ade a mustr’é ku ta den Yehova so bo por konfia p’e protehá bo di bèrdat. El a lesa Salmo 34:7 pa Ade, ku ta bisa: “E angel di SEÑOR ta kampa rònt di esnan ku ta tem’é, i ta reskatá nan.” Ade a saka su konklushon: “Si Yehova por protehá mi di bèrdat, anto mi ta deshasí dje talisman.” Awe, hopi aña despues, e ta sirbi komo ansiano i minister di tempu kompleto. Niun di su enemigunan no a hasié daño.

Beibel ta mustra ku tempu i kos imprevisto ta sosodé ku nos tur, sea ku nos ta superstisioso òf nò. (Eklesiástes 9:11) Pero nunka Yehova ta pone nos na prueba ku kos malu. (Santiago 1:13) Nos ta sufri morto i imperfekshon debí ku nos a heredá piká for di Adam. (Romanonan 5:12) P’e motibu aki tur hende ta bira malu de bes en kuando, i sa hasi fout ku por hiba na konsekuensia tristu. P’esei, no ta korekto pa bisa ku tur malesa i tur problema ku bini riba nos ta obra di spiritu malu. Si nos tin e pensamentu ei, nos lo sinti nos inkliná pa buska moda di komplasé spiritu di un manera òf otro. * Si nos ta malu, ta atenshon médiko apropiado nos mester buska, no konseho serka “un gañadó i e tata di mentira,” Satanás e Diabel. (Huan 8:44) Sifranan ta mustra ku hende ku ta biba den paisnan kaminda tin hopi práktika di superstishon tradishonal no ta biba mas tantu ni mas mihó ku hende den otro pais. Pues anto, ta bisto ku bo no ta hiba bo salú dilanti dor di bai tras di superstishon.

Dios tin mas poder ku kualkier spiritu malu, i e tin interes den nos bienestar. “E wowonan di SEÑOR ta riba e hustunan, i su oreanan ta atento pa skucha nan orashon.” (1 Pedro 3:12) Resa pidié protekshon i sabiduria. (Proverbionan 15:29; 18:10) Hasi un esfuerso pa komprendé Beibel, Dios su Santu Palabra. Konosementu eksakto di Beibel ta e mihó protekshon ku nos por tin. E ta yuda nos komprendé dikon tin kos malu ta pasa, i kon nos por logra haña e aprobashon di Dios Todopoderoso.

Benefisionan di Konosé Dios

Konosementu eksakto di Yehova i di su propósitonan ta e klave pa nos haña berdadero protekshon, i e konosimentu aki ta nèt kontrali ku ignoransia i superstishon. E kaso di Jean, un hòmber di Benin, ta ilustrá esaki. Jean su famia tabata kere firmemente den superstishon. Kustumber di Jean su tribu ta bisa ku ora un hende muhé haña yu hòmber, e tin ku keda nuebe dia den un kasita trahá spesial pa e okashon. Si ta yu muhé e haña, e mester keda shete dia den e kasita.

Na 1975 Jean su kasá a duna lus na un bunita yu hòmber. Nan a yam’é Marc. Dor ku nan tabatin konosementu di Beibel, nan no tabata kier tin nada di haber ku spiritu malu. Pero miedu i preshon lo a pone nan sukumbí i bai tras dje superstishon anto laga e mama keda den e kasita? Nò, nan a rechasá e superstishon di nan tribu.—Romanonan 6:16; 2 Korintionan 6:14, 15.

Algu malu a pasa Jean su famia? Hopi aña a pasa, i awendia Marc ta un sirbidó ministerial den e kongregashon lokal di Testigunan di Yehova. Henter e famia ta kontentu ku nan no a laga superstishon influensiá nan bida i pone nan bienestar spiritual na peliger.—1 Korintionan 10:21, 22.

Kristiannan berdadero tin ku keda liber di práktikanan malbado relashoná ku superstishon, i nan tin ku aseptá e lus spiritual ku nan Kreadó Yehova, i su Yu Hesukristu, ta ofresé nan. Asina nan por tin berdadero pas mental dor ku nan sa ku nan ta hasiendo loke ta korekto den Dios su bista.—Huan 8:32.

[Nota]

^ par. 20 A kambia e nòmbernan.

^ par. 21 Mira e artíkulo “Ta Diabel ta Hasi Nos Enfermo?” den E Toren di Vigilansia di 1 di sèptèmber 1999.

[Kuadro/Plachi na página 5]

Un Par di Idea Superstisioso Komun di Diferente Parti di Mundu

•Chopstick hinká stret vertikal den un kònchi di aros ta señal di morto

•Mira un palabrua di dia kla ta trese mala suerte

•Si un bela paga durante un seremonia, kier men ku tin spiritu malu den besindario

•Si un hende laga un paraplü kai abou den kas, kier men ku lo tin un asesinato den e kas ei

•Sombré poné riba kama ta trese mala suerte

•Zonido di bèl ta kore ku demoño

•Si bo logra paga tur bela riba un bolo di hasimentu di aña den un solo suplá, un deseo di bo lo kumpli

•Si bo lèn un basora kontra un kama, un mal spiritu den e basora por hasi bruha ku e kama

•Un pushi pretu ku krusa bo kaminda kier men mala suerte

•Si bo laga un fòrki kai, kier men ku un hende hòmber lo bini di bishita

•Potrèt di olefante ta trese suerte si e ta kara pa porta

•Un pata di kabai riba porta ta trese suerte

•Mata di ivy ku krese kontra muraya di kas ta sirbi komo protekshon kontra kos malu

•Kana pasa bou di un trapi ta trese mala suerte

•Si bo kibra un spil lo bo tin shete aña di mala suerte

•Si bo laga peper basha, esei kier men ku lo bo pleita ku bo mihó amigu

•Laga salu basha ta trese mala suerte, a ménos ku bo tira un tiki mas ofer di bo skouder banda robes

•Si bo laga un stul di zoya move sin niun hende sintá den dje, bo ta invitá demoño pa bin sinta den dje

•Sapatu poné kabes abou ta trese mala suerte

•Ora un hende muri, mester habri bentana pa laga su alma sali

[Kuadro na página 6]

Librá for dje Garanan di Superstishon

Testigunan di Yehova tabata prediká den un área di Suráfrika. Despues ku nan a yama na un kas, e porta a habri i nan a haña nan ku un señora bistí tur na paña di Sangoma (kurandero). Nan kier a sigui nan kaminda, pero e señora a insistí pa nan bisa loke nan a bin bisa. Un dje Testigunan a lesa Deuteronomio 18:10-12 pa mustr’é kiko Dios ta bisa tokante práktika di spiritismo. E kurandero a aseptá e mensahe i a bai di akuerdo pa nan studia Beibel. El a bisa nan ku si su studio di Beibel konvens’é ku traha komo Sangoma ta bai kontra Yehova su boluntat, lo e stòp.

Despues di studia kapítulo 10 dje buki Bo por biba pa semper den Paradijs riba tera huntu ku su Beibel, el a kima tur su artíkulonan ku tin di haber ku brua, i el a kuminsá bai reunion na Salon di Reino. Ademas el a regla su estado marital legalmente, despues ku e tabatin 17 aña separá for di su kasá. Awor tur dos ta Testigu di Yehova dediká i batisá.

[Plachi na página 6]

Un “Sangoma” ta tira wesu pa mira kiko ta kousa e problemanan di su pashènt

[Plachinan na página 7]

Konosementu eksakto di Dios ta duna berdadero protekshon i felisidat