Bai na kontenido

Bai na kontenido

‘Nada e No A Papia ku Nan sin Usa Komparashon’

‘Nada e No A Papia ku Nan sin Usa Komparashon’

‘Nada e No A Papia ku Nan sin Usa Komparashon’

“Hesus a papia ku e multitut den komparashon, i nada e no a papia ku nan sin komparashon.”—MATEO 13:34, Testament Nobo.

1, 2. (a) Pakiko bo no ta lubidá un bon komparashon asina fásil? (b) Ki forma di komparashon Hesus a usa, i ki pregunta ta surgi tokante su uso di komparashon? (Mira tambe nota na pia di página.)

BO POR kòrda un komparashon ku bo a tende, kisas den un diskurso públiko, hopi aña pasá? Bo no ta lubidá un bon komparashon lihé. Un outor a remarká ku un komparashon ta “pone bo mira loke bo ta tende i ta yuda bo haña un kuadro mental.” Dor ku hopi bes un kuadro mental ta yuda nos komprendé un asuntu mihó, un komparashon ta yuda nos kapta kos mas lihé. Komparashonnan por duna bida na palabra i siña lèsnan ku ta keda bon grabá den nos memoria.

2 No tin niun maestro riba tera ku por para banda di Hesukristu den uso di komparashon. Nos por kòrda hopi di Hesus su komparashonnan òf ilustrashonnan fásilmente kasi dos mil aña despues ku el a papia nan. * Pakiko Hesus a rekurí tantu asina n’e método partikular di siñansa aki? I kiko a hasi su komparashonnan asina efikas?

Pakiko Hesus A Siña Hende Usando Komparashon

3. (a) Segun Mateo 13:34 i 35, kiko ta un dje motibunan pakiko Hesus a usa komparashon? (b) Kiko ta indiká ku pa Yehova e método di siñansa aki lo mester tin hopi balor?

3 Beibel ta duna dos motibu notabel pakiko Hesus a usa komparashon. Na promé lugá, pa el a kumpli ku profesia. Apòstel Mateo a skirbi: “Hesus a papia ku e multitut den komparashon, i nada e no a papia ku nan sin usa komparashon, pa wòrdu kumplí loke ta bisá pa e profeta, ku a bisa: Lo mi habri mi boka den komparashon.” (Mateo 13:34, 35, TN) “E profeta” ku Mateo a sita tabata esun ku a komponé Salmo 78:2. E salmista ei a skirbi bou di inspirashon dje spiritu di Dios hopi siglo promé ku Hesus a nase. No ta remarkabel ku sentenáres di aña delantá, Yehova a determiná ku su Yu lo siña ku komparashon? E método di siñansa aki lo mester tin hopi balor pa Yehova!

4. Kon Hesus a splika pakiko el a usa komparashon?

4 Na di dos lugá, Hesus mes a splika ku el a usa ilustrashon pa kore ku esnan ku no tabatin un kurason reseptivo. Despues ku el a konta “multitutnan grandi” e komparashon dje sembradó, su disipelnan a puntr’é: “Pakiko bo ta papia ku nan na komparashon?” Hesus a kontestá nan: “Na boso ta duná di sabi e sekretonan di reino di shelu, ma na nan no ta duná. P’esei mi ta papia ku nan den komparashon, pasobra mirando, nan no ta mira, i tendiendo nan no ta tende, ni tampoko komprendé. I den nan ta wòrdu kumplí e profesia di Isaias, ku ta bisa: Ku orea boso lo tende, i di ningun manera boso lo komprendé, i mirando boso lo mira, i di ningun manera boso lo ripará. Pasobra kurason dje pueblo aki a bira diki.”—Mateo 13:2, 10, 11, 13-15, TN; Isaías 6:9, 10.

5. Den ki manera Hesus su komparashon a distinguí su oyentenan humilde for di esnan orguyoso di kurason?

5 Kon e komparashonnan di Hesus a saka na kla e aktitut di su oyentenan? Den algun kaso, nan tabatin ku investigá mas aleu pa por a komprendé su palabranan mihó. Hende humilde a sinti nan motivá pa buska mas informashon. (Mateo 13:36; Marko 4:34) Hesus su komparashonnan a revelá e bèrdat na personanan ku a anhelá di kurason pa tende esei; na mesun tempu, su komparashonnan a skonde e bèrdat for di esnan ku tabatin kurason orguyoso. Hesus sí tabata un maestro remarkabel! Awor laga nos analisá algun dje faktornan ku a hasi su komparashonnan asina efikas.

Solamente Detaye Relevante

6-8. (a) Ki bentaha Hesus su oyentenan di promé siglo no tabatin ainda? (b) Ki ehèmpelnan ta mustra ku Hesus a papia di solamente loke ta al kaso?

6 Bo a yega di puntra bo mes kon e disipelnan di promé siglo lo mester a sinti ora nan a tende Hesus mes siña nan? Ounke nan tabatin e privilegio di tende e bos di Hesus, ainda nan no tabatin e bentaha di por a konsultá algu skirbí pa nan kòrda riba e kosnan ku el a bisa. Na lugá di esei, nan tabatin ku ‘skirbi’ e palabranan di Hesus den nan mente i kurason. Dor ku Hesus tabata bon den usa komparashon, tabata mas fásil pa nan kòrda loke el a siña nan. Kon asina?

7 Hesus a menshoná solamente loke tabata al kaso. Ora sierto detayenan spesífiko tabata relevante pa un kuenta òf nesesario pa énfasis, el a hasi sigur di inkluí eseinan. Di manera ku el a bisa eksaktamente kuantu karné e doño a laga atras pa el a bai buska esun pèrdí, kuantu ora e trahadónan a traha den e kunuku di wendrùif i kuantu talento kada un a haña pa warda.—Mateo 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.

8 Na mesun tempu, Hesus a laga afó detayenan ménos esensial ku lo por stroba nos di kapta e nifikashon dje komparashonnan. Por ehèmpel den e komparashon dje esklabo sin heful, e no a splika kon bin e esklabo por a akumulá un debe di 60.000.000 denario. Hesus tabata enfatisá e nesesidat pa pordoná. E kos importante no tabata kon e esklabo a kai den debe, sino kon otronan a pordoná su debe i kon e, na su turno, a trata un otro katibu ku na komparashon a deb’é tiki plaka. (Mateo 18:23-35) Meskos tambe, den e komparashon dje yu pèrdí, Hesus no a duna un splikashon pakiko e yu mas yòn a bira eksigí su herensia ni pakiko el a dispidié. Pero sí Hesus a deskribí en detaye kon e tata a sinti i kon el a reakshoná ora e kurason dje yu a kambia i el a regresá kas. E detayenan ei relashoná ku e kontesta dje tata tabata esensial den loke Hesus tabata splika, esta ku Yehova ta pordoná “abundantemente.”—Isaías 55:7; Lukas 15:11-32.

9, 10. (a) Ora Hesus a deskribí e personahenan den su komparashonnan, riba kiko el a enfoká? (b) Kon Hesus a hasi su ilustrashonnan mas fásil pa su oyentenan i otro hende kòrda?

9 Tambe Hesus tabata diskreto den e manera ku el a pinta e personahenan den su komparashonnan. En bes di duna un deskripshon elaborá dje aparensia dje personahenan, hopi bes Hesus a enfoká riba loke nan a hasi òf kon nan a aktua bou dje sirkunstansianan ku el a konta di dje. P’esei, en bes di deskribí ki aspekto e bon samaritano tabatin, Hesus a konta algu muchu mas importante: kon e samaritano a mustra kompashon i yuda un hudiu heridá bentá riba kaminda. Hesus a duna nèt e detayenan ku tabata nesesario pa siña nos ku nos mester mustra amor pa próhimo na hende ku no ta di nos mes rasa òf nashonalidat tambe.—Lukas 10:29, 33-37.

10 E manera kuidadoso ku Hesus a presentá detayenan a mantené su komparashonnan simpel i al kaso. Dje manera ei tabata mas fásil pa su disipelnan di promé siglo, i tur e otro hendenan ku lo a lesa e Evangelionan inspirá despues, por a kòrda su komparashonnan i e lèsnan balioso ku nan ta kontené.

Basá Riba e Kosnan di Tur Dia

11. Duna ehèmpel di kon Hesus su komparashonnan a reflehá kosnan ku sin duda el a opservá tempu ku el a lanta na Galilea.

11 Hesus tabata un eksperto den usa komparashon ku tabatin di haber ku bida di hende. Hopi di su ilustrashonnan a reflehá kosnan ku probablemente e mes a lanta mira na Galilea. Pensa un ratu riba tempu e tabata mucha. Kuantu biaha e no a mira su mama prepará pan ku zuurdeeg dor di kohe pida mansa fermentá ku el a sobra i us’é pa pone pan reis? (Mateo 13:33) Kuantu biaha e no a mira piskadó baha nan redanan den e awanan blou kla di Laman di Galilea? (Mateo 13:47) Kuantu biaha e no a mira mucha ta hunga riba plasa? (Mateo 11:16) Probablemente Hesus a tuma nota di otro kosnan komun riba kua el a basa su komparashonnan: sembramentu di simia, fiesta di kasamentu yen di alegria i hechamentu di kunuku di grano den solo.—Mateo 13:3-8; 25:1-12; Marko 4:26-29.

12, 13. Kon e komparashon dje trigu i mal yerba ta mustra ku Hesus tabata bon na altura dje situashon lokal?

12 Nada straño anto ku hopi dje komparashonnan di Hesus tabata basá riba e sirkunstansia- i situashonnan di tur dia. P’esei, pa komprendé mihó kon ábil Hesus tabata den e método di siñansa aki, ta bon pa konsiderá kiko su palabranan a nifiká pa su oyentenan hudiu. Laga nos wak dos ehèmpel.

13 E promé ta un komparashon dje trigu i mal yerba. Hesus a konta di un hòmber ku a sembra bon trigu den su kunuku pero “un enemigu” a invadí e kunuku i a sembra yerba shimaron den e trigu. Pakiko Hesus a skohe nèt e delitu ei? Wèl, kòrda ku el a konta e komparashon banda di Laman di Galilea, i te asina leu ku nos sa e galileonan tabata dediká nan mes prinsipalmente na agrikultura. Kiko lo por a perhudiká un kunukero mas tantu ku ora un enemigu drenta su kunuku den sekreto i sembra mal yerba den dje? E leinan dje tempu ei ta mustra ku en bèrdat e tipo di atakenan ei a sosodé. No ta opvio ku Hesus a usa un ilustrashon ku su oyentenan por a komprendé fásilmente?—Mateo 13:1, 2, 24-30.

14. Den e komparashon dje bon samaritano, pakiko ta interesante pa nota ku Hesus a usa e kaminda ku tabata “baha di Yerúsalèm bai Yériko” pa splika su punto?

14 E di dos ta tokante e komparashon dje bon samaritano. Hesus a kuminsá bisa: “Un hòmber tabata baha di Yerúsalèm bai Yériko, i el a kai den man di ladron; i nan a kita tur kos for di dje i a batié, i a bai lag’é mitar morto.” (Lukas 10:30) Ta interesante pa nota ku Hesus a usa e kaminda ku tabata “baha di Yerúsalèm bai Yériko” pa splika su punto. Ora el a konta e komparashon aki, e tabata na Hudea, no muchu leu for di Yerúsalèm; pues probablemente su oyentenan tabata konosé e kaminda en kuestion. E kaminda en partikular ei tabatin e fama di ta peligroso, spesialmente pa un persona ku tabata biaha su so. E tabata lora pasa dor di terenonan bandoná, i esei a duna hopi lugá di skonde pa ladron.

15. Pakiko niun hende por a hustifiká e indiferensia dje saserdote i e levita den e ilustrashon tokante e bon samaritano?

15 Tin mas kos notabel tokante Hesus su menshon dje kaminda ku a “baha di Yerúsalèm bai Yériko.” Segun e komparashon, promé un saserdote i despues un levita tambe tabata biaha riba e kaminda ei—ounke niun di nan dos a para pa yuda e víktima. (Lukas 10:31, 32) E saserdotenan tabata sirbi den e tèmpel na Yerúsalèm, i e levitanan a asistí nan. Hopi saserdote i levita tabata keda na Yériko ora nan no tabata traha den tèmpel, pasobra Yériko tabata keda apénas 23 kilometer for di Yerúsalèm. P’esei, sin duda nan lo a pasa basta biaha riba e kaminda ei. Ripará tambe ku tantu e saserdote komo e levita tabata ‘bahando di Yerúsalèm,’ pues saliendo for di e tèmpel. * Pues ningun hende por a hustifiká e indiferensia dje hòmbernan aki dor di bisa ku ‘nan a evitá e hòmber heridá pasobra e tabata parse morto; i si nan a mishi ku un kadaver, pa un par di tempu nan lo no por a sirbi den e tèmpel.’ (Levítiko 21:1; Numbernan 19:11, 16) Bo ta mira mesora ku Hesus su ilustrashon a toka kosnan ku su oyentenan por a komprendé bon.

Basá Riba Obranan di Kreashon

16. Pakiko no ta nada straño ku Hesus tabata konosé e kreashon asina bon?

16 Vários di Hesus su ilustrashon- i komparashonnan ta revelá kon bon e tabata konosé mata, animal i kondishonnan di tempu. (Mateo 6:26, 28-30; 16:2, 3) Unda el a siña konosé e kosnan ei? Tempu ku el a lanta na Galilea, sin duda el a haña oportunidat amplio pa studia e kreashon di Yehova. Mas ku esei, Hesus ta “e primogénito di henter kreashon,” i Yehova a us’é komo e “obrero maestro” pa krea tur kos. (Kolosensenan 1:15, 16; Proverbionan 8:30, 31) Ta straño antó ku Hesus tabata konosé e kreashon asina bon? Laga nos mira kon el a usa e konosementu aki ábilmente den su siñansa.

17, 18. (a) Kon Hesus su palabranan skirbí na Huan kapítulo 10 ta revelá ku e tabata konosé karakterístikanan di karné hopi bon? (b) Kiko hendenan ku a bishitá teranan di Beibel a opservá tokante e laso ku ta eksistí entre wardadó di karné i nan bestianan?

17 Un di e ilustrashonnan mas afektuoso di Hesus ta esun skirbí na Huan kapítulo 10, kaminda e ta kompará su relashon íntimo ku su siguidónan ku esun di un wardadó ku su karnénan. Hesus su palabranan ta revelá ku e tabata bon na altura dje karakterístikanan di karné doméstiko. El a mustra ku un karné ta laga su mes ser dirigí i ku e ta sigui su wardadó fielmente. (Huan 10:2-4) Hende ku a bishitá e teranan ku Beibel ta papia di dje a ripará e laso úniko ku tin entre un wardadó i su karnénan. Den siglo 19, e naturalista H. B. Tristram a remarká: “Un biaha mi a wak un wardadó hunga ku su karnénan. E tabata hasi manera e ta kore bai; e karnénan ta kore su tras i rondon’é. . . . Finalmente henter e tou ta forma un sírkulo i ta kuminsá bula kontentu rònt di dje.”

18 Pakiko karné ta sigui nan wardadó? “Pasobra nan konosé su bos,” Hesus a bisa. (Huan 10:4) Di bèrdat karné konosé e bos di nan wardadó? Di loke George A. Smith mes a opservá, el a skirbi den su buki The Historical Geography of the Holy Land: “Tin biaha nos tabata disfrutá di nos sosiegu di mèrdia banda di un dje posnan di Hudea na kua tres òf kuater wardadó di karné ta bini ku nan tounan. E bestianan ta meskla den otro, i nos tabata puntra nos mes kon kada wardadó por a haña esnan di dje atrobe. Pero despues ku e tounan a kaba di bebe awa i hunga ku otro, bùrt pa bùrt kada un dje wardadónan a kue un otro direkshon dje vaye, i kada un a dal su gritu spesial; i e karnénan di kada un a retirá for dje grupo grandi pa bai serka nan wardadó, i e tounan a bai mes ordená ku nan a bini.” Hesus lo no por a haña un mihó manera pa ilustrá su punto. Si nos rekonosé i obedesé su siñansa i si nos sigui su guia, e ora ei nos tambe por bini bou di e kuido tierno i amoroso di “e bon wardadó.”—Huan 10:11.

Basá Riba Susesonan Konosí pa Su Oyentenan

19. Kon Hesus a referí efikasmente na un tragedia lokal pa rechasá un idea inkorekto?

19 Un komparashon efikas por enserá eksperensianan òf ehèmpelnan for di kua nos por saka un lès. Na un okashon, Hesus a usa un suseso resien pa rechasá e idea inkorekto di ku tragedia ta bini riba esnan ku meresé esei. El a bisa: “Boso ta kere ku e diesochonan ei, riba kendenan e toren den Síloam a kai i a mata nan, tabata mas kulpabel [pekadó] ku tur e hendenan ku ta biba na Yerúsalèm?” (Lukas 13:4) Na un manera maestral Hesus a kontradisí e idea ku hende ta predestiná pa muri den sierto forma. E 18 almanan ei no a muri pa motibu di un piká ku a provoká e rabia di Dios riba nan. Mas bien, nan morto trágiko tabata e resultado di tempu i kosnan ku nan no por a antisipá. (Eklesiástes 9:11) Asina el a refutá un siñansa falsu dor di referí na un suseso ku su oyentenan tabata bon na altura di dje.

20, 21. (a) Pakiko e fariseonan a kondená e disipelnan di Hesus? (b) Ki relato bíbliko Hesus a usa pa ilustrá ku nunka tabata e propósito di Yehova pa bini ku un aplikashon asina rígido di su lei tokante sábat? (c) Kiko nos lo trata den e siguiente artíkulo?

20 Tambe Hesus a usa ehèmpelnan di Beibel ora el a siña otro hende. Kòrda e okashon ora e fariseonan a kondená su disipelnan dor ku nan a piki grano i kome esaki riba sábat. Loke e disipelnan a violá no ta e Lei di Dios, sino e interpretashon estrikto dje fariseonan di loke tabata trabou prohibí riba sábat. Pa ilustrá ku nunka tabata e propósito di Dios pa bini ku un aplikashon asina estrikto di su lei tokante sábat, Hesus a referí na un insidente skirbí na 1 Samuel 21:3-6. Ora David ku su hòmbernan tabatin hamber, nan a para n’e tabernakel i a kome e pan di presentashon ku ya nan a kaba di usa. Normalmente nan tabata warda e pan bieu p’e saserdotenan kome. Pero den e sirkunstansianan ei, Dios no a kondená David ku su hòmbernan pa motibu ku nan a kome e pannan ei. Ta masha remarkabel ku e relato ei ta e úniko okashon ku Beibel ta menshoná ku hende ku no tabata saserdote a kome pan ku a ser remplasá. Hesus tabata sa eksaktamente kua relato e mester a usa, i sin duda su oyentenan hudiu tabata konosé e relato.—Mateo 12:1-8.

21 En bèrdat Hesus tabata un Gran Maestro! Su abilidat inkomparabel pa transmití bèrdatnan importante na un manera ku a alkansá su oyentenan ta laga nos keda berdaderamente asombrá. Pero kon nos por imit’é den nos manera di siña otro hende? Nos lo trata esaki den e siguiente artíkulo.

[Nota]

^ par. 2 Hesus a usa vários tipo di ilustrashon, entre otro ehèmpel, komparashon i metáfora. Su parabelnan a hasié famoso; un parabel ta “un kuenta kòrtiku, generalmente fiktisio for di kua bo por saka un bèrdat moral òf spiritual.”

^ par. 15 Yerúsalèm tabata situá mas haltu ku Yériko. P’esei, ora di biaha for di “Yerúsalèm pa Yériko,” manera e komparashon ta menshoná, un biahero lo tabata ‘bahando.’

Bo Ta Kòrda?

• Pakiko Hesus a siña hende pa medio di komparashon?

• Ki ehèmpel ta mustra ku Hesus a usa komparashon ku su oyentenan di promé siglo por a komprendé fásilmente?

• Kon Hesus a hasi uso ábil di su konosementu di kreashon den su komparashonnan?

• Den ki maneranan Hesus a hasi uso di susesonan ku su oyentenan tabata konosé?

[Preguntanan di Estudio]

[Plachinan na página 15]

Hesus a konta di un esklabo ku a nenga di pordoná un debe relativamente chikí i di un tata ku a pordoná un yu ku a dispidí henter su herensia

[Plachi na página 16]

Kiko Hesus kier a splika ku e komparashon dje bon samaritano?

[Plachi na página 17]

Di bèrdat karné konosé e bos di nan wardadó?