Bai na kontenido

Bai na kontenido

Ta Forsanan Malbado Ta na Mando?

Ta Forsanan Malbado Ta na Mando?

Ta Forsanan Malbado Ta na Mando?

“Ta reina un konfushon total na mundu, komo si fuera podernan sobrenatural ta trata konsientemente di blòkia tur salida di emergensia.”—Jean-Claude Souléry, periodista.

‘E echo ku hende ta sinti ku nan no por hasi mashá ku e situashon sa lanta e idea serka nan ku un poder masha malbado ta aktivo.’—Josef Barton, historiadó.

E KONSTERNASHON total ku e atakenan terorista di 11 di sèptèmber 2001 a kousa, a pone hopi hende para ketu i pensa profundamente. Michael Prowse a skirbi den Financial Times di Inglatera: “Ni bestia lo no a kometé—ni por a kometé—e barbaridatnan ei kontra otro.” Un editorial di New York Times a remarká ku ademas di e planeamentu ku e atake a rekerí, “ta importante tambe pa pensa riba e odio inmenso ku mester a eksistí pa por a realisá e atake ei. Ta un odio ku ta surpasá loke ta komun den guera, ku no konosé límite, ku no ta respetá niun kombenio.”

Hende di vários kreensia ta pensa ku posiblemente tin un poder sumamente maligno tras di tur maldat. Un komersiante di Sarajevo ku tabata testigu di e horornan dje odio étniko na Bosnia a deklará: “Despues di un aña di e guera di Bosnia mi ta kere ku ta Satanas ta dirigí kosnan. Ta un lokura total.”

Ora a puntra e historiadó Jean Delumeau si e ta kere den Diabel, el a kontestá: “Kon mi por nenga e poder di maldat ora mi mira tur loke ta sosodiendo i loke a sosodé for di dia ku mi a nase: Segundo guera mundial ku mas di 40 mion víktima; Auschwitz i kamponan di morto; e genosidio na Kambodia; e tirania sangriento dje régimen di Ceauşescu; tortura komo un forma di gobernashon den hopi lugá na mundu. E lista di horornan ta interminabel. . . . Pues mi ta kere ku nos tin rason ora nos yama e aktonan ei ‘diabóliko.’ Ta un Diabel, ku ta e símbolo di e spiritu i poder di maldat ku ta aktivo den mundu, a inspirá e aktonan ei; no un Diabel ku kachu i pata di kabritu.”

Meskos ku Jean Delumeau, pa hopi hende e kosnan horibel ku ta tumando lugá awe den sosiedat humano, for di den seno di famia te riba esena internashonal, ta “diabóliko.” Pero kiko esaki ta nifiká? Mester atribuí e horornan ei na podernan impersonal di maldat, òf tin sierto forsanan den forma di personanan maligno ku ta influensiá hende pa kometé krímennan kruel ku ta pió ku e maldat humano di semper? Akaso e forsanan malbado ei ta wòrdu organisá i dirigí dor di un prens di maldat—Satanas e Diabel?

[Rekonosementu pa Potrèt na página 3]

Muchanan: Potrèt di U.S. Coast Guard