Bai na kontenido

Bai na kontenido

Uso di Altar—Kiko Ta Su Lugá den Adorashon?

Uso di Altar—Kiko Ta Su Lugá den Adorashon?

Uso di Altar—Kiko Ta Su Lugá den Adorashon?

BO TA konsiderá altar komo un parti fundamental di bo adorashon? Pa hopi hende ku ta bai e misanan di kristiandat, tur kos ta drei rònt di altar. Abo a yega di analisá kiko Beibel ta revelá tokante uso di altar den adorashon?

E promé altar menshoná den Beibel ta esun ku Noe a traha pa ofresé sakrifisio di bestia ora ku el a sali for di e arka despues di a sobrebibí e Diluvio. *Génesis 8:20.

Despues ku hende su idioma a wòrdu konfundí na Babel, humanidat a plama riba henter e superfisie di tera. (Génesis 11:1-9) Komo ku hende tabatin un inklinashon natural pa adorá, nan a buska manera pa hala serka Dios, kende kasi nan no tabata konosé mas. Manera hende siegu nan a ‘fula’ pa haña Dios. (Echonan 17:27; Romanonan 2:14, 15) For di tempu di Noe en adelante, hopi pueblo a traha altar pa nan diosnan. Religionnan i pueblonan a usa altar den adorashon falsu. Siendo ku nan tabata separá for di e Dios berdadero, algun di nan a usa altar pa tene ritonan teribel kaminda nan a ofresé sakrifisionan humano, asta mucha. Ora algun rei di Israel a bandoná Yehova, nan a traha altar pa diosnan paganu, manera Baal. (1 Reinan 16:29-32) Pero kiko di e uso di altar den adorashon berdadero?

Altarnan i Adorashon Berdadero den Israel

Despues di Noe, tabatin otro hòmbernan fiel ku a traha altar pa usa den nan adorashon di e Dios berdadero, Yehova. Abraham a traha altar na Sikem, tambe na un lugá serka di Bèt-èl, na Hebròn i riba Seru Moria, kaminda el a sakrifiká un chubatu di karné ku Dios a perkurá, en bes di ofresé Isak. Mas despues, Isak, Yakòb i Moises di nan propio boluntat a traha altar pa usa den nan adorashon na Dios.—Génesis 12:6-8; 13:3, 18; 22:9-13; 26:23-25; 33:18-20; 35:1, 3, 7; Éksodo 17:15, 16; 24:4-8.

Ora Dios a duna e pueblo di Israel su Lei, el a manda nan traha e tabernakel—un tènt portátil, ku a ser yamá tambe “e tènt di reunion”—komo e rasgo prinsipal di e areglo pa aserk’é. (Éksodo 39:32, 40) E tabernakel, òf tènt, tabatin dos altar. Esun pa ofrenda kimá, trahá di palu di akasia i furá ku bròns, nan a pone dilanti di e entrada i a wòrdu usá pa ofresé sakrifisio di bestia. (Éksodo 27:1-8; 39:39; 40:6, 29) E altar di sensia, tambe trahá di palu di akasia pero furá ku oro, a ser poné paden di e tabernakel, dilanti di e kortina di e Santísimo. (Éksodo 30:1-6; 39:38; 40:5, 26, 27) Dos biaha pa dia nan a kima sensia spesial riba dje, mainta i anochi. (Éksodo 30:7-9) E tèmpel permanente ku Rei Sálomon a traha tabata segun e diseño di e tabernakel i e tambe tabatin dos altar.

“E Tabernakel Berdadero” i e Altar Simbóliko

Ora Yehova a duna Israel e Lei, el a duna hopi mas ku simplemente regla pa dirigí bida di su pueblo i nan manera di aserk’é den sakrifisio i orashon. Hopi di e areglonan di e Lei a forma loke apòstel Pablo a yama “un kopia,” “un símbolo” òf “sombra di e kosnan selestial.” (Hebreonan 8:3-5; 9:9; 10:1; Kolosensenan 2:17) Ku otro palabra, hopi aspekto di e Lei no solamente a guia e israelitanan te na e binida di Kristu, sino tambe a duna un idea adelantá di e propósitonan di Dios ku lo mester a kumpli mediante Hesukristu. (Galationan 3:24) Sí, sierto aspektonan di e Lei tabatin balor profétiko. Por ehèmpel, e lamchi di Pasku, kua su sanger a ser usá komo un señal di salbashon pa e israelitanan, a prefigurá Hesukristu. E ta “e Lamchi di Dios ku ta kita piká di mundu,” kende su sanger a ser dramá pa libra nos di piká.—Huan 1:29; Efesionan 1:7.

Hopi kos relashoná ku e tabernakel i sirbishi di tèmpel a representá realidatnan spiritual. (Hebreonan 8:5; 9:23) De echo, Pablo a skirbi tokante “e tabernakel berdadero, kual Señor a lanta, i no hende.” Anto el a sigui bisa: “Ma Kristu a paresé komo un sumo saserdote di e kosnan bon ku mester bin, el a drenta pa medio di e tabernakel mas grandi i mas perfekto, no trahá ku man, esei kier men, no di e kreashon aki.” (Hebreonan 8:2; 9:11) “E tabernakel mas grandi i mas perfekto” tabata Yehova su gran tèmpel spiritual. E forma di ekspresá di e Skritura ta indiká ku e gran tèmpel spiritual ta e areglo mediante kua hende por aserká Yehova a base di Hesukristu su sakrifisio di rekonsiliashon.—Hebreonan 9:2-10, 23-28.

Ora nos siña for di e Palabra di Dios ku algun di e stipulashonnan i normanan di e Lei ta representá realidatnan spiritual mas grandi i mas signifikativo, esei sigur ta konvensé nos mas ainda ku Beibel ta inspirá pa Dios. Tambe esei ta profundisá nos apresio pa e sabiduria di Dios ku na un manera úniko ta bini dilanti den e Skritura.—Romanonan 11:33; 2 Timoteo 3:16.

E altar pa ofrenda kimá tambe tin balor profétiko. Aparentemente e ta representá e “boluntat” di Dios, es desir, su buena boluntat di aseptá e sakrifisio humano perfekto di Hesus.—Hebreonan 10:1-10.

Mas despues den e buki di Hebreonan, Pablo ta hasi e komentario interesante aki: “Nos tin un altar, for di kual esnan ku ta sirbi e tabernakel no tin derecho di kome.” (Hebreonan 13:10) Na kua altar e tabata referí, esun literal òf simbóliko?

Hopi komentarista katóliko ta bisa ku e altar menshoná na Hebreonan 13:10 ta esun ku ta ser usá pa e Eukaristia, e “sakramento” mediante kua e sakrifisio di Kristu supuestamente ta ser renobá durante santu sakrifisio di misa. Pero bo por saka for di e konteksto ku loke Pablo tabata papia di dje ta simbóliko. Vários eksperto ta bisa ku e palabra “altar” den e teksto aki ta den sentido simbóliko. Segun Giuseppe Bonsirven, un hesuita, “esaki ta kuadra perfektamente ku tur e simbolismonan den e karta [na e Hebreonan].” El a sigui bisa: “Den lenguahe kristian, e palabra ‘altar’ na prinsipio ta ser usá den sentido spiritual i ta te despues di Ireneo numa, i foral despues di Tertuliano i San Sipriano, e ta ser apliká na e eukaristia i spesífikamente na e mesa di eukaristia.”

Manera un revista katóliko a deklará, uso di altar a plama den e “époka di Konstantino” ku e “konstrukshon di basílikanan.” E revista italiano Rivista di Archeologia Cristiana a remarká: “Ta sigur ku durante e promé dos siglonan [di nos era], no por papia di un lugá fiho di adorashon sino mas bien di reunionnan litúrgiko tené den sala di kasnan privá . . . , salanan ku despues di e seremonia, mesora a bolbe ser usá pa nan propósito original.”

Kristiandat Su Uso di Altar

E revista katóliko La Civiltà Cattolica ta bisa: “E altar ta e punto sentral no solamente di e edifisio di iglesia sino tambe di e Iglesia bibu.” Sin embargo, Hesukristu mes no a instituí ni un solo seremonia religioso ku mester a tuma lugá na un altar; ni e no a manda su disipelnan hasi seremonianan riba nan. Ora Hesus a menshoná altar na Mateo 5:23 i 24, i den otro tekstonan, el a referí na práktikanan religioso ku tabata reina bou di e hudiunan, pero e no a indiká ku su siguidónan mester a adorá Dios hasiendo uso di un altar.

E historiadó merikano George Foot Moore (ku a biba di 1851 pa 1931), a skirbi: “E rasgonan prinsipal di adorashon kristian semper tabata meskos, pero ku tempu e ritonan simpel ku Hustino a deskribí meimei di siglo 2 a ser kombertí den formalidatnan di adorashon masha impreshonante.” Katolisismo su ritonan i seremonianan públiko religioso ta asina hopi i kompliká ku nan ta forma un materia separá—ku yama liturgia—den seminarionan katóliko. Moore a sigui bisa: “E tendensia aki [di kombertí ritonan simpel den kosnan kompliká], ku ta algu natural den tur ritual, a ser promové mas ainda dor di e influensia di e Tèstamènt Bieu ora ku hende a kuminsá mira klero kristian komo susesor di e saserdosio di e sistema religioso ku Dios a ordená anteriormente. E bistí impaktante di e sumo saserdote, e pañanan seremonial di e otro saserdotenan, e proseshonnan solèm, e kornan di kantante levítiko ku tabata kanta salmo, e huma di sensia ku tabata sali for di e weanan di sensia ku tabata zuai bai-bin, tur e kosnan ei a parse un modelo ku Dios a duna pa adorashon religioso, lokual a hustifiká e intento ku iglesia a hasi pa igualá òf surpasá e splendor i espektákulo di religionnan di e mundu antiguo.”

Kisas lo bo keda asombrá pa sa ku hopi rito, seremonia, bistí i otro artíkulo ku vários iglesia ta usa den adorashon no ta kuadra ku e siñansanan kristian di e Evangelionan, sino ku e kustumbernan i ritonan di hudiu i paganu. E Enciclopedia Cattolica ta bisa ku katolisismo “a heredá e uso di altar for di hudaismo i pa un parti for di paganismo.” Minucius Felix, un defensor di e fe kristian di siglo 3, a skirbi ku kristiannan no tabatin ‘ni tèmpel ni altar.’ E dikshonario ensiklopédiko Religioni e Miti (Religion i Mito) tambe ta deklará: “E promé kristiannan a rechasá e uso di altar pa distinguí nan mes for di adorashon hudiu i paganu.”

Kristianismo ta basá prinsipalmente riba prinsipionan ku hende mester aseptá i apliká den bida diario i den tur pais. P’esei ya no tin nodi mas di un stat santu riba tera, ni di un tèmpel literal ku altar ni di saserdotenan humano di rango spesial ku ta bisti pañanan di klase aparte pa distinguí nan. Hesus a bisa: “E ora lo yega ku ni riba e seru aki, ni na Yerúsalèm boso lo no adorá e Tata. . . . E adoradónan berdadero lo adorá e Tata den spiritu i bèrdat.” (Huan 4:21, 23) E hopi iglesianan ku tin ritonan kompliká i ku ta usa altar, ta pasa por haltu di loke Hesus a bisa tokante e manera ku mester adorá e Dios berdadero.

[Nota]

^ par. 3 Mas promé, ta posibel ku Kain ku Abel a usa altar pa hasi nan ofrendanan na Yehova.—Génesis 4:3, 4.