Bai na kontenido

Bai na kontenido

Tasiano—Un Defensor di Fe òf Hereje?

Tasiano—Un Defensor di Fe òf Hereje?

TasianoUn Defensor di Fe òf Hereje?

NA FIN di su terser biahe komo misionero, apòstel Pablo a reuní ku e ansianonan di e kongregashon di Efeso. El a bisa nan: “Mi sa ku despues ku mi bai, lobo brabu lo drenta meimei di boso, ku lo no tin miserikòrdia di e tou; i for di meimei di boso mes lo lanta hòmbernan ku ta papia kosnan pèrvèrso, pa desviá e disipelnan i hasi nan bai nan tras.”—Echonan 20:29, 30.

Manera Pablo a bisa bèrdat, siglo 2 di nos era a resultá di ta un tempu di kambio i tambe di e apostasia profetisá. Gnostisismo tabata desaroyando. Esaki tabata un movementu religioso i filosófiko hopi plamá ku a kontaminá fe di algun kreyente. Gnóstikonan tabata kere ku ta kosnan spiritual so ta bon i ku tur kos físiko òf material ta malu. Komo ku nan a rasoná ku tur karni tin algu malu kuné, nan a rechasá matrimonio i prokreashon, pretendiendo ku ta Satanas a originá e kosnan aki. Algun gnóstiko tabata kere ku komo ku solamente loke ta pertenesé na e parti spiritual di hende ta bon, no ta importá kiko un hende hasi ku su kurpa karnal. E puntonan di bista ei a fomentá estilonan di bida ku a bai den ekstremo: sea priva bo mes di tur plaser i luho (asetismo) òf satisfasé tur deseo karnal. Nan kreensia ku salbashon tabata posibel solamente dor di konosementu místiko, òf konosementu di bo mes, no a laga lugá pa e bèrdat di e Palabra di Dios.

Kon personanan ku a bisa di ta kristian a reakshoná riba e peliger di gnostisismo? Algun hòmber eduká a protestá kontra su doktrina falsu, miéntras ku otronan a ser influensiá dor di dje. Ireneo, por ehèmpel, a kuminsá un lucha tenas kontra siñansanan apóstata, un lucha ku a dura henter su bida. El a ser eduká dor di Polikarpo, un hòmber ku tabata kontemporáneo di e apòstelnan. Polikarpo a rekomendá pa pega firmemente na e siñansanan di Hesukristu i su apòstelnan. Apesar ku Florino, amigu di Ireneo, a risibí e mesun instrukshon kuné, Florino a desviá bai pa e siñansanan di Valentin, e lider mas prominente di e movementu gnóstiko. Di bèrdat esei tabata un tempu turbulento.

E obranan skirbí di Tasiano, un eskritor prominente di siglo 2, ta yuda nos komprondé ku mayor klaridat e pensamentunan religioso di e periodo ei. Ki tipo di hende Tasiano tabata? Kon el a bira un persona ku ta yama su mes kristian? I kon a bai ku Tasiano bou di e influensia di e siñansanan gnóstiko ku a desviá for di e bèrdat? Su kontestanan fasinante i su propio ehèmpel ta kontené lèsnan balioso pa esnan ku awe ta interesá den e bèrdat.

Den Kontakto ku “Sierto Obranan un Poko Primitivo”

Tasiano tabata un nativo di Siria. Komo ku el a biaha i lesa hopi, e tabatin un bon komprondementu di e kultura griego-romano di su tempu. Tasiano a yega Roma komo un oradó públiko ambulante. Pero miéntras e tabata na Roma, kristianismo a kapta su atenshon. El a kuminsá asosiá ku Justino Mártir, i kisas a bira su alumno.

Segun Tasiano, den un relato ku ta revelá kon el a kombertí na e kristianismo di su tempu: “Mi tabata buska pa wak si mi por a deskubrí e bèrdat.” Komentando riba su eksperensia personal ora ku el a haña chèns di lesa e Skritura, el a bisa: “Pa kasualidat mi a bin den kontakto ku sierto obranan un poko primitivo. Nan tabata muchu bieu pa kompará nan ku e obranan griego, i muchu elevá pa kompará nan ku nan erornan; i mi a ser konvensí pa pone fe den e obranan aki dor di e lenguahe simpel, e sinseridat di e eskritornan, e konosementu adelantá di susesonan di futuro, e ekselente kalidat di e leinan i dor di e deklarashon ku gobernashon di universo ta sentralisá den un solo Ser.”

Tasiano no a vasilá pa invitá su kontemporáneonan pa analisá e kristianismo di su tempu i pa opservá su simplesa i klaridat na kontraste ku e konfushon di paganismo. Kiko nos por siña di su obranan ku el a skirbí?

Kiko e Obranan Ku El A Skirbi Ta Revelá?

Tasiano su obranan ta present’é komo un eskritor kende ku kurashi ta papia na fabor di su kreensianan religioso, ku ta defendé su fe. E tabata masha kontra di filosofia paganu. Den su obra Diskurso na e Griegonan, Tasiano ta enfatisá kon inútil paganismo ta i kon rasonabel kristianismo di su tempu ta. Na un manera masha severo i brutu e ta ekspresá su despresio pa e kustumbernan di e griegonan. Por ehèmpel, relashoná ku e filósofo Heráklito, el a deklará: “Sin embargo, morto a demostrá kon estúpido e hòmber aki ta; pasobra ora el a haña dewater [waterzucht], komo ku el a studia tantu e arte di medisina komo filosofia, el a hunta henter su kurpa ku sushi di baka, i segun ku esaki tabata seka el a pone henter e kueru di su kurpa kremp, di manera ku su kueru a sker na pida-pida, i asina el a muri.”

Tasiano tabatin masha rèspèt pa e kreensia di un solo Dios, e Kreadó di tur kos. (Hebreonan 3:4) Den su Diskurso na e Griegonan, el a referí na Dios komo “un Spiritu” i a bisa: “Ta E so no tin prinsipio, i E Mes ta e prinsipio di tur kos.” (Juan 4:24; 1 Timoteo 1:17) Rechasando uso di imágen den adorashon, Tasiano a skirbi: “Kon mi por yama palu i piedra dios?” (1 Korintionan 10:14) E tabata kere ku e Palabra, òf Lógos, a bini na eksistensia komo e primogénito di e obranan selestial di e Tata i despues di esei a ser usá pa krea e universo material. (Juan 1:1-3; Kolosensenan 1:13-17) Enkuanto e resurekshon na e tempu señalá, Tasiano a deklará: “Nos ta kere ku lo tin un resurekshon di kurpa despues di e fin di tur kos.” Relashoná ku e motibu pakiko nos ta muri, Tasiano a skirbi: “Nos no a ser kreá pa muri, mas bien ta nos mes falta ku nos ta muri. Nos boluntat liber a destruí nos; nos ku tabata liber a bira katibu; nos a ser bendí pa motibu di piká.”

E splikashon ku Tasiano a duna di alma ta konfuso. El a bisa: “Alma riba su mes no ta inmortal, o griegonan, sino mortal. Sin embargo, tin e posibilidat pa e no muri. Si realmente e no sa e bèrdat, e ta muri, i ta desintegrá huntu ku e kurpa, pero e ta lanta atrobe na fin di mundu, i lo risibí e huisio di morto dor di ser kastigá pa semper.” Kiko presis Tasiano tabata kier men ku e deklarashonnan aki no ta masha kla. Akaso el a purba di agradá su kontemporáneonan i p’esei a meskla bèrdatnan bíbliko ku filosofia paganu, maske el a pega na sierto siñansanan bíbliko?

Un otro obra famoso di Tasiano ta e Diatessaron, òf Armonia di e Kuater Evangelionan. Tasiano tabata e promé persona ku a duna e kongregashonnan na Siria e Evangelionan skirbí den nan propio idioma. Esaki tabata un obra hopi respetá, ku a kombiná e kuater Evangelionan den un solo relato. E Iglesia Sirio tabata us’é.

Un Kristian òf un Hereje?

Un análisis kuidadoso di e obranan skirbí di Tasiano ta revelá ku e tabata konosé e Skritura bon i tabatin hopi rèspèt p’e. El a skirbi relashoná ku e influensia ku e Skritura tabatin riba dje: “Mi no ta ansioso pa bira riku; mi no kier outoridat militar; mi ta odia fornikashon; mi no ta ser motivá pa subi laman debí na un amor insasiabel pa rikesa; . . . mi no ta opseshoná ku fama . . . E mesun solo ta sali pa tur hende, i un morto tin pa tur, sea ku nan a biba den plaser òf den miseria.” Tasiano a konsehá: “Muri pa ku mundu, repudiá e lokura ku tin den dje. Biba pa Dios, i pone bo karakter bieu un banda dor di siña komprond’é.”—Mateo 5:45; 1 Korintionan 6:18; 1 Timoteo 6:10.

Sin embargo, konsiderá e obra di Tasiano titulá Tokante Perfekshon Segun e Doktrina di e Salbadó. Den e obra aki e ta bisa ku matrimonio ta di Diabel. Tasiano a kondená matrimonio fuertemente, bisando ku dor di kasa hende ta mara nan karni na e mundu ku lo kaba na nada.

Ta parse ku alrededor di aña 166 di nos era, despues di e morto di Justino Mártir, Tasiano a sea funda òf kuminsá asosiá ku un sekta asétiko ku yama enkratita. Siguidónan di e sekta aki a pone masha énfasis riba dominio propio estrikto i pleno kontròl di bo kurpa. Nan a práktika un forma di asetismo ku a eksigí apstinensia di biña, matrimonio i pertinensianan.

Un Lès Ku Nos Por Siña

Dikon Tasiano a desviá asina tantu for di e Skritura? Akaso el a bira un “tendedó lubidadó”? (Santiago 1:23-25) Òf e no a rechasá kuentanan falsu, fábulanan, i dor di esei a bira víktima di filosofia humano? (Kolosensenan 2:8; 1 Timoteo 4:7) Komo ku e erornan ku el a apoyá tabata asina grandi, lo e por tabata sufriendo di un desviashon mental temporal?

Sea kual sea e kaso, e obranan skirbí di Tasiano i su ehèmpel ta duna nos un idea di e klima religioso di su tempu. Nan ta demostrá kon perhudisial e influensia di filosofia mundano por ta. Laga nos tuma na pechu e spièrtamentu di apòstel Pablo pa kita for di “papiamentu profano i bano, i e argumentunan kontradiktorio ku ta bin di loke falsamente ta wòrdu yamá ‘konosementu.’”—1 Timoteo 6:20.