Bai na kontenido

Bai na kontenido

Sigui e Guia di e Dios Bibu

Sigui e Guia di e Dios Bibu

Sigui e Guia di e Dios Bibu

“Kombertí na e Dios bibu, kende a traha shelu i tera i laman, i tur loke tin den nan.”—ECHONAN 14:15.

1, 2. Pakiko ta na su lugá pa rekonosé Yehova komo “e Dios bibu”?

DESPUES ku apòstel Pablo i Barnabas a kura un hòmber na Listra, Pablo a garantisá e hendenan ku a wak e suseso: “Nos tambe ta hende di e mesun naturalesa ku boso, i ta prediká evangelio na boso, pa boso laga e kosnan bano aki i kombertí na e Dios bibu, kende a traha shelu i tera i laman, i tur loke tin den nan.”—Echonan 14:15.

2 Yehova en bèrdat ta “e Dios bibu,” no un ídolo sin bida! (Jeremias 10:10; 1 Tesalonisensenan 1:9, 10) Ademas di ku e mes ta na bida, Yehova ta e Fuente di nos bida. “E mes ta duna tur hende bida i rosea i tur kos.” (Echonan 17:25) E ke pa nos disfrutá tantu di nos bida aktual komo di nos futuro bida. Pablo a agregá ku Dios “no a laga su mes sin testimonio, dor ku el a hasi bon i a manda áwaseru for di shelu i tempu di bon kosecha pa boso, i a satisfasé boso kurason ku kuminda i alegria.”—Echonan 14:17.

3. Pakiko nos por konfia e guia ku Dios ta duna?

3 E interes ku Dios tin den nos bida ta duna nos motibu pa konfia su guia. (Salmo 147:8; Mateo 5:45) Podisé tin hende ta reakshoná otro manera, foral ora nan haña un mandamentu di Beibel ku nan no ta komprondé òf ku aparentemente ta limitá nan den sierto asuntu. Sin embargo, semper ta sabí pa konfia den e guia di Yehova. Por ehèmpel, asta si un israelita no a komprondé e lei ku ta prohibí hende di mishi ku kadaver, a kumbinié p’e obedes’é. Na promé lugá, su obedensia lo a hal’é mas serka e Dios bibu; na di dos lugá, esei lo a proteh’é kontra malesa.—Levítiko 5:2; 11:24.

4, 5. (a) Promé ku e era kristian, ki mandamentu tokante sanger Yehova a duna? (b) Kon nos por sa ku e mandamentu di Dios tokante sanger ta konta pa kristiannan tambe?

4 Ta meskos ku e mandamentu di Dios tokante sanger. Dios a bisa Noe ku hende no mag kome sanger. Despues den e Lei, Dios a revelá ku e úniko kaminda ku el a permití uso di sanger tabata riba altar—pa pordon di piká. Ku e instrukshonnan aki Dios a pone e fundeshi p’e uso supremo di sanger; esta, pa salba bida mediante e reskate di Hesus. (Hebreonan 9:14) Sí, ta ku nos bida i bienestar na mente Dios a duna e mandamentu ei. Den un komentario ku Adam Clarke, un eksperto di Beibel di siglo 19, a duna riba Génesis 9:4, el a skirbi: “E kristiannan oriental te ainda ta obedesé e mandamentu aki [duná na Noe] kuidadosamente . . . E lei a taha hende di kome sanger, pasobra el a señalá n’e sanger ku mester a wòrdu dramá pa piká di mundu; i e Evangelio ta prohibié pasobra ta pa semper mester keda mira sanger komo algu ku ta representá e sanger ku a ser dramá pa pordon di piká.”

5 Kisas e eksperto aki tabata refiriendo n’e evangelio òf bon nobo básiko, ku a enfoká riba Hesus. Esei ta inkluí e echo ku Dios a manda su Yu pa bin muri pa nos, pa drama su sanger pa asina nos por haña bida eterno. (Mateo 20:28; Juan 3:16; Romanonan 5:8, 9) E komentario a inkluí tambe e mandamentu ku a sigui despues di ku siguidónan di Kristu mester a apstené di sanger.

6. Ki mandamentu tokante sanger e kristiannan a haña, i pakiko?

6 Bo ta na haltura ku Dios a duna e israelitanan masha hopi lei. Unabes ku Hesus a muri, su disipelnan no tabata obligá pa warda e leinan aki. (Romanonan 7:4, 6; Kolosensenan 2:13, 14, 17; Hebreonan 8:6, 13) Sin embargo, despues di tempu a lanta un pregunta tokante un obligashon fundamental: sirkunsishon di hende hòmber. Hende ku no tabata hudiu i ku kier a benefisiá di e sanger di Kristu mester a ser sirkunsidá pa mustra ku ainda nan tabata bou di e Lei? Na aña 49 di nos era, e kuerpo gobernante kristian a trata e asuntu ei. (Echonan, kapítulo 15) Ku yudansa di e spiritu di Dios, e apòstelnan i ansianonan a konkluí ku huntu ku e Lei, e sirkunsishon obligatorio tambe a yega na su fin. No opstante, sierto rekisitonan divino sí a keda na vigor pa kristiannan. Den un karta dirigí n’e kongregashonnan, e kuerpo gobernante a skirbi: “A parse bon na spiritu santu i na nos pa no pone karga mas pisá riba boso, sino e kosnan nesesario aki: pa boso apstené boso mes di kosnan sakrifiká na ídolo, di sanger, di kosnan ku a wòrdu sofoká i di fornikashon; si boso tene boso mes liber di kosnan asina, boso lo hasi bon.”—Echonan 15:28, 29.

7. Kon importante ta pa kristiannan ‘apstené di sanger’?

7 Bon kla e kuerpo gobernante a mustra ku ‘apstené di sanger’ ta mes importante ku apstené di inmoralidat seksual òf adorashon di ídolo. Esaki ta demostrá ku e prohibishon tokante sanger ta algu serio. Kristiannan ku ta kometé idolatria òf inmoralidat seksual sin repentí no por “heredá e reino di Dios”; “nan parti lo ta . . . e di dos morto.” (1 Korintionan 6:9, 10; Revelashon 21:8; 22:15) Ripará e kontraste: E hendenan ku no ta hasi kaso di e mandamentu di Dios relashoná ku e santidat di sanger por haña nan morto eterno. Rèspèt p’e sakrifisio di Hesus por hiba na bida eterno.

8. Kiko ta indiká ku e promé kristiannan a tuma e mandamentu di Dios tokante sanger hopi na serio?

8 Kon e promé kristiannan a komprondé i kumpli ku e mandamentu di Dios tokante sanger? Kòrda e komentario di Clarke: “E Evangelio ta prohibié pasobra ta pa semper mester keda mira sanger komo algu ku ta representá e sanger ku a ser dramá pa pordon di piká.” Historia ta konfirmá ku e promé kristiannan a tuma e asuntu aki masha na serio. Tertuliano a skirbi: “Na un espektákulo den arena por mira kon personanan ku un set insasiabel ta bebe sanger fresku di kriminalnan malbado . . . pa kura nan epilepsia.” Miéntras paganonan tabata kome sanger, Tertuliano a bisa ku kristiannan “no tin ni sanger di bestia den [nan] kumindanan . . . Pa pone e kristiannan na prueba boso ta duna nan bloedworst. Boso sa masha bon ku nan no tin mag di kom’é.” Sí, apesar di menasa di morto, kristiannan no tabata kome sanger. E mandamentu di Dios tabata hopi importante pa nan.

9. Ademas di no kome sanger direktamente, apstené di sanger a enserá kiko mas?

9 Kisas algun hende ta pensa ku e kuerpo gobernante tabata ke men simplemente ku kristiannan no tabatin mag di kome ni bebe sanger direktamente, ni kome karni ku no a sangra òf kuminda mesklá ku sanger. Ta bèrdat ku esei tabata e promé nifikashon di e mandamentu ku Dios a duna Noe. I e dekreto apostóliko en bèrdat a manda kristiannan pa ‘apstené nan mes di loke ta sofoká,’ esta, karni ku ainda tabatin sanger aden. (Génesis 9:3, 4; Echonan 21:25) Sin embargo, e promé kristiannan tabata sa ku tabatin mas kos enbolbí. Tin bes hende tabata bebe sanger pa motibunan médiko. Tertuliano a remarká ku den un esfuerso pa kura epilepsia, algun pagano tabata bebe sanger fresku. I podisé nan tabata usa sanger na un otro manera tambe pa trata enfermedat òf supuestamente pa mehorá salú. P’esei, ni pa motibunan “médiko” kristiannan no tabata tuma sanger. Nan a mantené e posishon ei asta si nan bida tabata na peliger.

Sanger Komo Remedi

10. Den ki maneranan ta usa sanger den medisina, i ki pregunta esei ta lanta?

10 Aworakí ta masha komun pa usa sanger den medisina. E transfushonnan di ántes tabata konsistí di sanger kompletu; tabata saka e sanger for di un donor, ward’é i despues dun’é na un pashènt, tal bes un persona heridá den un pelea. Ku tempu, investigadónan a siña dividí sanger den algun komponente prinsipal. Dor di hasi transfushon di e komponentenan ei, dòkternan por repartí sanger di un donor pa mas pashènt; kisas nan por duna un hende heridá e plasma i un otro e sèlnan kòrá. Investigashon kontinuo a demostrá ku for di un komponente, manera plasma di sanger, por saka vários frakshon, ku lo por ser duná na asta mas pashènt. E esfuersonan pa saka mas frakshon ta sigui, i ketu bai ta drentando informe di maneranan nobo pa usa e frakshonnan aki. Kon un kristian mester mira uso di frakshon di sanger? Wèl, e ta para firme ku e no ke transfushon di sanger bou di ningun sirkunstansia, pero su dòkter ta urgié p’e aseptá únikamente un komponente prinsipal, tal bes un konsentrashon di sèl kòrá so. Òf kisas e terapia ta konsistí di un solo frakshon chikitu ku a ser ekstraé for di un komponente. Ki desishon un sirbidó di Dios mester tuma den e kasonan ei, teniendo na kuenta ku sanger ta sagrado i ku ta e sanger di Kristu por salba bida den e sentido mas kompletu?

11. Ki posishon médikamente eksakto relashoná ku e komposishon di sanger e Testigunan tabatin pa hopi tempu?

11 Hopi aña pasá Testigunan di Yehova a splika nan posishon bon kla. Por ehèmpel, nan a skirbi un artíkulo den The Journal of the American Medical Association (27 di novèmber 1981; reimprimí den e foyeto Con sanger por salba bo bida? página 27-9). * E artíkulo ei a sita for di Génesis, Levítiko i Echonan. El a bisa: “Ounke e versíkulonan ei no ta ekspresá den términonan médiko, e Testigunan ta konsiderá ku nan ta ekskluí transfushon di sanger total, sèl kòrá di sanger empaketá i plasma, i tambe e suministro di sèl blanku di sanger i plaketa.” E manual di 2001 Emergency Care (Kuido di Emergensia), a bisa bou di e kabes “Komposishon di Sanger”: “Sanger ta konsistí di vários komponente: plasma, sèl kòrá i blanku, i plaketa [esta, bloedplaatjes].” Pues, na armonia ku datonan médiko, Testigunan ta nenga transfushon di sanger kompletu òf di kualke un di su kuater komponentenan prinsipal.

12. (a) Ki posishon a ser presentá relashoná ku frakshonnan saká for di e komponentenan prinsipal di sanger? (b) Unda nos por haña mas informashon tokante esaki?

12 E artíkulo médiko a kontinuá: “E komprondementu religioso dje Testigunan no ta prohibí apsolutamente e uso di [frakshonnan] manera albumina, globulina inmunológiko i preparashon hemofíliko; kada Testigu mester disidí individualmente si e por aseptá esakinan.” Desde 1981, investigadónan a saka hopi frakshon (partinan mas chikitu derivá for di un di e kuater komponentenan prinsipal di sanger) ku dòkternan ta usando. En bista di esei, E Toren di Vigilansia di 15 di yüni 2000 a suministrá informashon balioso riba e tema den e artíkulo “Pregunta di Lektor.” Pa benefisio di e miónes di lektornan djawe, e kontesta a ser reimprimí na página 29-31 di e revista aki. E ta duna detaye- i argumentunan lógiko, pero lo bo mira ku loke e ta bisa ta kuadra ku e ideanan básiko presentá na 1981.

E Papel di Bo Konsenshi

13, 14. (a) Kiko ta konsenshi, i ki papel e ta hunga den e asuntu di sanger? (b) Ki mandamentu tokante komementu di karni Dios a duna Israel, pero ki pregunta por a lanta?

13 E informashon ei ta mustra ku aki e konsenshi ta bai hunga un papel. Pakiko? Wèl, kristiannan sa ku nan tin ku sigui e guia di Dios, pero den algun situashon nan lo tin ku tuma nan mes desishon a base di nan konsenshi. Konsenshi ta un don ku nos a nase kuné i ku por yuda nos evaluá i tuma desishon den sierto asuntunan. Hopi bes esakinan tin di haber ku kuestionnan moral. (Romanonan 2:14, 15) Bo sa sí ku no ta tur hende su konsenshi ta meskos. * Beibel ta menshoná ku algun hende tin un “konsenshi débil,” loke ta nifiká ku otro hende tin un konsenshi fuerte. (1 Korintionan 8:12) No ta tur kristian ta siña mes lihé kiko ta e boluntat di Dios. I no ta tur ta komprondé mesora kon Dios ta pensa i tene kuenta ku su pensamentunan na momentu di tuma desishon. Nos por ilustrá esaki ku e hudiunan i komementu di karni.

14 Beibel ta mustra kla ku un persona obediente na Dios lo no a kome karni ku no a sangra. Esei tabata asina importante ku asta den un kaso di emergensia ora e sòldánan israelita a kome karni ku sanger aden, nan tabata kulpabel di un piká òf malecho serio. (Deuteronomio 12:15, 16; 1 Samuel 14:31-35) Di otro banda, por a lanta sierto pregunta. Ora un israelita a mata un karné, kon lihé e mester a drama su sanger? E tabatin ku kòrta garganta dje animal p’e laga e sanger kore? Tabata nesesario pa kologá e karné na su patanan djatras? Pa kuantu ratu? Kiko lo el a hasi ku un baka grandi? Asta despues ku el a laga e sanger kore, algu di esaki lo por a keda den e karni. Lo e por a kome e karni ei? Ken lo a disidí esei?

15. Kon algun hudiu a reakshoná relashoná ku komementu di karni, pero ki instrukshon Dios a duna?

15 Imaginá bo un hudiu fanátiko ku a haña su mes konfrontá ku e kuestionnan ei. Kisas el a pensa ku lo tabata mas safe pa evitá di kumpra karni ku ta ser bendé den un marshe di karni, meskos ku un otro hudiu lo nenga di kome karni ku posiblemente a ser usá den aktonan di idolatria. Otro hudiunan lo a kome karni solamente despues di sigui sierto ritonan pa saka e sanger. * (Mateo 23:23, 24) Kiko bo ta pensa di e formanan di aktua ei? Ademas, siendo ku no tabata kosnan ku Dios a eksigí, lo no tabata mihó p’e hudiunan a manda un seri di pregunta na un konseho di rabi pa asina haña un desishon riba kada un di nan? Ounke e kustumber ei a desaroyá den hudaismo, nos por ta kontentu ku Yehova no a manda adoradónan berdadero buska pa tuma desishon tokante sanger den e manera ei. Dios a duna instrukshonnan básiko pa mata bestia limpi i laga e sanger kore, pero e no a bai mas aleu ku esei.—Juan 8:32.

16. Pakiko por tin diferensia di opinion entre kristiannan tokante inyekshon di un frakshon chikitu di un komponente di sanger?

16 Manera paragraf 11 i 12 a menshoná, Testigunan di Yehova no ta aseptá transfushon di sanger kompletu ni di su kuater komponentenan prinsipal, ku ta plasma, sèl kòrá, sèl blanku i plaketa. Kiko di e frakshonnan chikitu ku ta ser ekstraé for di un komponente prinsipal, manera suero ku ta kontené antikuerpo pa lucha kontra un enfermedat òf komo antídoto kontra venenu di kolebra? (Mira página 30, paragraf 4.) Algun kristian ta haña ku e frakshonnan chikiritiku ei, bon mirá, no ta sanger mas i p’esei no ta kai bou di e mandamentu pa ‘apstené di sanger.’ (Echonan 15:29; 21:25; página 31, paragraf 1) Esei ta nan responsabilidat. E konsenshi di otro kristiannan ta impulsá nan pa rechasá tur loke ser optené for di sanger (sea di bestia òf di hende), asta e frakshon chikiritiku di djis un komponente prinsipal. * Kisas tin otronan ku ta aseptá inyekshon di un proteina di plasma pa kombatí enfermedat òf komo antídoto kontra venenu di kolebra, pero podisé nan ta rechasá otro frakshonnan chikitu. Ademas, algun produkto saká for di un di e kuater komponentenan prinsipal di sanger lo por ta asina paresido n’e funshon di e komponente kompletu i ta hunga un papel asina importante pa tene e kurpa na bida, ku mayoria kristian lo no aseptá nan.

17. (a) Kon nos konsenshi por ta un yudansa ora nos ta enfrentá preguntanan tokante frakshon di sanger? (b) Pakiko tumamentu di desishon riba e asuntu aki ta asina serio?

17 Ora nos tin ku tuma e tipo di desishonnan ei, lo ta bon pa wak kiko Beibel ta bisa tokante konsenshi. E promé paso ta pa siña loke e Palabra di Dios ta bisa i purba moldia nos konsenshi a base di dje. Esei lo yuda bo disidí na armonia ku e guia di Dios en bes di pidi un otro hende tuma un desishon pa bo. (Salmo 25:4, 5) Pa loke ta tumamentu di frakshon di sanger, algun kristian a pensa, ‘Esaki ta un asuntu di konsenshi, pues e no ta hasi muchu diferensia.’ Esei no ta un bon rasonamentu. E echo ku algu ta un asuntu di konsenshi no ta nifiká ku e no ta un asuntu importante. E por ta masha serio. Un motibu ta ku esei por afektá personanan ku no tin mesun konsenshi ku nos. Nos ta mira esei for di Pablo su konseho tokante karni ku posiblemente a ser presentá na ídolo i ku despues a ser bendé den un marshe. Un kristian mester wak p’e no ‘heridá un konsenshi débil.’ Si e pone otro ruman trompeká, e por ‘destruí su ruman pa kende Kristu a muri’ i peka kontra Kristu. P’esei, ounke ta keda na kada ken pa tuma su desishon riba e asuntu di frakshon chikitu di sanger, tòg mester tuma e desishonnan ei mashá na serio.—1 Korintionan 8:8, 11-13; 10:25-31.

18. Na momentu di tuma desishon tokante sanger, kon un kristian por evitá ku su konsenshi ta pèrdè heful?

18 Un otro aspekto en kuestion ta enfatisá e seriedat di desishonnan relashoná ku sanger. Esaki ta e efekto ku e desishonnan ei por tin riba bo. Si tumamentu di un frakshon chikitu di sanger lo molestiá bo konsenshi entrená bíblikamente, no ignor’é. Ni bo no mester suprimí e impulsonan di bo konsenshi djis pasobra un hende ta bisa bo, “No tin nada malu pa tuma esaki; hopi a tum’é.” Kòrda ku awe miónes di hende ta ignorá nan konsenshi; dor di esei nan konsenshi ta kria kayo, lokual ta permití nan gaña òf hasi malu sin haña remordimentu. Kristiannan sigur ke evitá un aktitut asina.—2 Samuel 24:10; 1 Timoteo 4:1, 2.

19. Ora di tuma desishon riba asuntunan médiko tokante sanger, kiko ta e promé kos ku nos mester tene na mente?

19 E konklushon di e kontesta reimprimí na página 29-31 ta bisa: “E echo ku opinion i desishonnan basá riba konsenshi por diferensiá ta nifiká ku e kuestion aki no ta importante? Nò. E ta algu serio.” Foral pasobra e tin di haber ku bo relashon ku “e Dios bibu.” Esei ta e úniko relashon ku por hiba na bida eterno, basá riba e poder reskatadó di e sanger dramá di Hesus. Kultivá un rèspèt profundo pa sanger pa motibu ku ta pa medio di dje Dios ta salba bida. Pues ta ku bon motibu Pablo a skirbi: “Boso tabata . . . sin speransa i sin Dios den mundu. Ma awor den Kristu Hesus boso, kendenan ántes tabata leu, a wòrdu tresí serka pa medio di e sanger di Kristu.”Efesionan 2:12, 13.

[Nota]

^ par. 11 Publiká dor di Testigunan di Yehova.

^ par. 13 Na un dado momentu, Pablo i kuater otro kristian a bai n’e tèmpel pa purifiká nan mes seremonialmente. E Lei no tabata na vigor mas, pero tòg Pablo a sigui e konseho di e ansianonan den Yerusalèm. (Echonan 21:23-25) Sin embargo, kisas algun kristian a haña ku nan no tabatin nodi di bai den e tèmpel i pasa den un proseso asina. Kada un su konsenshi a traha un manera; awe tambe ta meskos.

^ par. 15 E Encyclopaedia Judaica ta deskribí e reglanan “kompliká i minusioso” tokante kon pa purifiká karni i hasié “kosher” [ritualmente apto pa konsumo]. E ta menshoná kuantu minüt mester laga e karni para den awa, kon pa lag’é skoria riba un planki, ki sorto di salu mester frega riba dje, i despues kuantu biaha mester lab’é den awa friu.

^ par. 16 Ku mas i mas frekuensia e ingrediente prinsipal òf aktivo ku ta ser usá den algun inyekshon ta un produkto sintétiko ku no ta derivá di sanger. Pero den algun kaso nan por hinka un kantidat chikitu di un frakshon di sanger aden, manera albumina.—Mira “Pregunta di Lektor” den E Toren di Vigilansia di 1 di òktober 1994.

Bo Por Kòrda?

• Ki instrukshon tokante sanger Dios a duna Noe, e israelitanan i e kristiannan?

• Relashoná ku sanger, kiko Testigunan di Yehova ta rechasá redondamente?

• Den ki sentido ta keda na kada ken su konsenshi pa disidí si e ta tuma frakshonnan chikitu di un komponente prinsipal di sanger, pero kiko esei no ta nifiká?

• Ora di tuma desishon, pakiko ta importante pa nos tene na mente nos relashon ku Dios?

[Preguntanan di Estudio]

[Tabèl na página 22]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

POSISHON BÁSIKO TOKANTE SANGER

SANGER KOMPLETU

INASEPTABEL

Sèl kòrá

Sèl blanku

Plaketa

Plasma

PA KRISTIAN DISIDÍ

Frakshonnan di sèl kòrá

Frakshonnan di sèl blanku

Frakshonnan di plaketa

Frakshonnan di plasma

[Plachi na página 20]

E kuerpo gobernante a yega n’e konklushon ku kristiannan mester ‘apstené di sanger’

[Plachi na página 23]

Si bo haña bo konfrontá ku un desishon tokante un frakshon di sanger, no ignorá bo konsenshi